MEVLÜT AKGÜN (Karaman) - Sayın Başkan, değerli milletvekilleri arkadaşlarım; Askeri Hakimler Kanunu İle Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Tasarısı üzerinde şahsım adına söz almış bulunmaktayım. Bu vesileyle yüce heyetinizi ve aziz milletimizi saygıyla selamlıyorum.

Her devlet kendi varlığını korumak için orduya ve millî savunmanın düzenlenmesine muhtaçtır. Bu ihtiyaç sebebiyle Anayasa'mızın 117'nci maddesinde Türk Silahlı Kuvvetlerinin vazifesi "Yurt dışından gelecek tehdit ve tehlikelere karşı Türk vatanını savunmak, caydırıcılık sağlayacak şekilde askerî gücün muhafazasını ve güçlenmesini sağlanmak ve Türkiye Büyük Millet Meclisi kararıyla yurt dışında verilen görevleri yapmak." şeklinde düzenlenmiştir. Bu vazifelerin yerine getirilmesi Silahlı Kuvvetlerle ilgili farklı düzenlemeler yapılmasını zorunlu kılmaktadır. Bu zorunluluk nedeniyle Anayasa'mızın 145'inci ve 156'ncı maddelerinde askerî yargının varlığı kabul edilmektedir. Gerek Birleşmiş Milletler İnsan Hakları Evrensel Beyannamesi gerekse Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi mahkemelerin bağımsız ve tarafsız olması hükmünü içermektedir. Avrupa Birliği üyelik süreci kapsamında gerçekleştirilen birçok hukuki düzenleme esasen adli ve idari yargıda değişiklikleri gündeme getirmiştir. Bu kapsamda, Anayasa'mızın 145'inci maddesinde düzenlenen askerî yargı da bu değişikliklerden etkilenmiştir. Anayasa'nın 145'inci maddesinde yapılan değişiklikle; bir, askerlik hizmetlerinin gerekleri; iki, askerî hâkimlerin görevde bulundukları komutanlıkla olan ilişkileri Anayasa'dan çıkarılmıştır. Ayrıca, savaş hâli haricinde asker olmayan kişilerin askerî mahkemelerde yargılanamayacağı ilkesi belirlenmiş ve asker kişiler tarafından askerî mahallerde işlenen bazı suçlar ile devletin güvenliğine, anayasal düzene ve bu düzenin işleyişine ve suçlara ait davaların adli yargıda görüleceği hususları Anayasa değişiklikleriyle düzenlenmiştir. Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi kararında da ifade edildiği gibi, doğası itibarıyla Silahlı Kuvvetler mensuplarının belli hak ve özgürlüklerine, sivillere uygulanması mümkün olmayan sınırlamalar getirilebileceği ve bu konuda ayrık düzenlemeler yapılabileceği kabul edilmektedir.

Gerçekten de Askerî Ceza Kanunu'yla korunan hukuki menfaate baktığımızda, hukuk devleti ilkesine uygun olarak Türk Silahlı Kuvvetlerinde kişi hak ve özgürlükleriyle astın ve üstün hukukunu korumak, askerî disiplini muhafaza etmek ve suç işlenmesini önlemek şeklinde görülmektedir. Bu nedenle genel ceza kanunlarında yer verilmeyen millî savunmaya özgü bir kısım suçlar yönünden farklı düzenlemeler yapılması kaçınılmazdır.

Sayın Başkan, değerli milletvekili arkadaşlarım; diğer yandan, 1632 sayılı Askerî Ceza Kanunu'nun bazı hükümleri Anayasa Mahkemesinin iptal kararlarına konu olmuştur. Anayasa Mahkemesi değişik tarihli kararlarında bazı askerî suçlar yönünden erteleme hükümlerinin uygulanamayacağı ve kısa hapis cezasının seçenek yaptırımlara çevrilemeyeceğine ilişkin ve hükmün açıklanmasının geri bırakılmasının bazı askerî suçlar yönünden uygulanamayacağına ilişkin, aynı zamanda asker kişiler hakkında statüleri devam ettiği sürece bu kanunda belirtilen denetimli serbestliğe ilişkin hükümlerin uygulanamayacağına dair düzenlemelerin Anayasa'ya aykırı olduğuna ve bu düzenlemelerin iptaline karar vermiştir.

Yine, Anayasa'nın 38'inci maddesinin değiştirilmesiyle ölüm cezası verilemeyeceğine dair düzenleme gerçekleştirilmiştir. Anayasa'da yapılan bu değişiklikler neticesinde, Askerî Ceza Kanunu'nda yer alan ölüm cezasına ilişkin hükümler Anayasa'ya aykırı hâle gelmiştir.

Yine, Anayasa'nın 145'inci maddesi, 2010 tarihli Anayasa değişikliğiyle değiştirilmek suretiyle devletin güvenliğine, anayasal düzene ve bu düzenin işleyişine ait davaların her hâlde adliye mahkemelerinde görüleceği hüküm altına alınmıştır. Bütün bu gelişmeler 1632 sayılı Askerî Ceza Kanunu'nda bazı değişiklikler yapılmasını zorunlu hâle getirmiştir. Adalet Komisyonumuzun kabul ettiği tasarıyla, bir; Askerî Ceza Kanunu'nun erteleme ve kısa süreli hapis cezasına, seçenek yaptırımlara çevrilme hükümlerinin askerî suçlar için uygulanmayacağına ait kanun maddesi Anayasa Mahkemesinin iptal kararındaki gerekçeler doğrultusunda orantılı şekilde düzenlemeye konu edilmiştir. İki: Kanunlarda bulunmasına rağmen, hiçbir kanunda tarifi bulunmayan sırf askerî suçun tanımı yapılmıştır. Üç: Ölüm cezası kaldırılmış, yerine ağırlaştırılmış müebbet hapis cezası öngörülmüştür. Dört: Zaman aşımı hükümleri Türk Ceza Kanunu'yla uyumlu hâle getirilmiştir.

Sayın Başkan, değerli milletvekili arkadaşlarım; ayrıca, Anayasa Mahkemesi tarafından 3053 sayılı Kanun'un birçok hükmü de iptal edilmiştir. Bunlardan askerî mahkemelerin görev alanını düzenleyen "askerî mahallerde" ibaresi iptal edilmiştir ve yine müşterek işlenen suçlarda yargılamayı düzenleyen 12'nci madde de iptal konusu edilmiştir. Bu nedenle Komisyonumuz 353 sayılı Kanun'da değişiklik yapan tasarıyı da bu hâliyle kabul etmiştir. Buna göre, askerî mahkemelerin kuruluşunun, askerî birliklerin teşkilat yapıları ve bulundukları coğrafi durum ile iş yoğunluğu göz önünde tutulmak suretiyle yapılması öngörülmüştür. Askerî mahkemelerin görev alanı Anayasa değişiklikleri doğrultusunda tasarıyla yeniden düzenlenmiştir. Hükmün açıklanmasının geri bırakılması hükümleri Anayasa Mahkemesinin iptal kararı doğrultusunda tasarıda orantılı olarak düzenlenmiştir.

Değerli arkadaşlarım, tasarının en önemli maddelerinden olan ve Adalet Komisyonumuzda da en çok tartışılan husus: Tasarıyla, bağımsız ve kararları yargı denetimine açık bir Askerî Hâkimler Kurulu oluşturulmaktadır. Bu kurul mahkemelerin bağımsızlığı ve hâkimlik teminatı esaslarına göre çalışacak bir kurul olup bağımsız bir kuruldur. Bu kurulun görevleri: Askerî hâkimlerin disiplin soruşturmaları ve bu soruşturmalar sonunda verilebilecek disiplin cezaları konusunda bu kurul yetkili olacaktır. Ayrıca, kurul, mesleğe kabul, atama, nakil, izin, birinci sınıfa ayırma, birinci sınıfta olma, görevden uzaklaştırma gibi konularda yetki ve görevlere sahip olacaktır.

Tasarının 32'nci maddesinde düzenlenen Askerî Hâkimler Kurulu, Millî Savunma Bakanı ile Millî Savunma Bakanının teklifi ve Başbakanın onayıyla birinci sınıf askerî hâkimlerin arasından seçilen 4 üyeden oluşacaktır.

Tasarının 9'uncu maddesi askerî hâkimlere uygulanacak disiplin cezalarını, 10'uncu maddesi disiplin cezalarına ilişkin usul ve esaslar ile yargı yolunu, 11'inci maddesi de askerî hâkimlere ait görevden uzaklaştırmaya ilişkin esasları düzenlemektedir.

Sayın Başkan, değerli milletvekili arkadaşlarım; tasarı tümüyle ele alındığında esasen tasarının Anayasa değişiklikleri, Anayasa Mahkemesinin iptal kararları ve Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi kararları doğrultusunda oluşan yasal boşlukları ortadan kaldırmak amacıyla sivil yargıdaki kurum ve kurallara, Anayasa'mıza, evrensel hukuk kurallarına uygun düzenlemeler yapıldığını görmekteyiz.