ERKAN AYDIN (Bursa) - Sayın Başkan, değerli milletvekilleri; yüce Meclisimizi saygıyla selamlıyorum. Geçtiğimiz hafta çeşitli etkinliklerle değerlendirilen 3 Aralık Engelliler Günü dolayısıyla gündem dışı söz almış bulunmaktayım. Hepimizin günün birinde engelli olabileceğimizin bilinciyle sizlere sesleniyorum.

Toplumsal duyarlılığın bir göstergesi olan, toplumsal hassasiyetin vazgeçilmez yanını oluşturan engelli sorunları Türkiye Büyük Millet Meclisi çatısı altında da değerlendirilmesi gereken, ivedilikle çözüm bekleyen ana konulardan biridir çünkü çağdaş ve gelişmiş ülkelerin düzeyi dezavantajlı gruplara verdiği değerle, onların sorunlarına bulduğu kalıcı çözümlerle ölçülür. En temel hak yaşam hakkıdır. Engellilerin engelsiz yaşamaları da en temel hak ve hürriyetlerdendir.

Son yıllarda gerek bakanlık düzeyinde gerek yerel yönetimler düzeyinde bu konuda birçok projenin hazırlanarak uygulanması elbette sevindiricidir. Ben buradan engelli sorunlarına kulak veren hangi partiden olursa olsun tüm yetkililere teşekkür ediyorum. Ancak engelli örgütlerinin açıklamalarına bakılırsa bu çalışmalar günümüz için yeterli değildir, çözüm bulunması gereken ağır sorunlar hâlâ önümüzde bulunmaktadır. Anayasa'mızın ilgili maddesi; dini, dili, ırkı, cinsiyeti ne olursa olsun her türlü eğitim, sağlık, barınma ve can güvenliği devlet tarafından karşılanır. Bunları kendi imkânlarıyla sağlayamayan vatandaşlar devlet tarafından alınacak tedbirlerle sağlanır der. Birleşmiş Milletler İnsan Hakları Beyannamesi, Avrupa Engelli Hakları Sözleşmesi gibi uluslararası sözleşmelerin altına imza atan Türkiye'de çalışmalar sürse de uygulama kısmında ciddi sıkıntılar yaşanmaktadır. Engellilerin sorunlarının başında hiç kuşkusuz geçim sıkıntısı ve işsizlik gelmekte, bir dönem evde bakım parası bağlandıysa da sistem şu anda sağlıklı bir şekilde işlemiyor. Bir engellinin kendisine maaş bağlatması deyim yerindeyse deveye hendek atlatmakdan daha zor. Yapılması gereken engel oranı yüzde 40 ve üzeri her engelli bireyin aile içinde herhangi bir gelir cetveline tabi olmadan maaşını almasıdır. Dışarı çıkabiliyor ve sosyal hayata katılabiliyorsa giderlerini bir şekilde karşılamalı ama bunu ailesine boyun bükmeden yapmalıdır.

Değerli milletvekilleri, her kesimin olduğu gibi engellilerin de en büyük sıkıntısı istihdam, işsizlik tüm toplumun içinde kanayan yaradır. Engelliler işsizlikten en mağdur olan kesimlerin başında geliyor. Rakamlara göre Türkiye genelinde engelli istihdam etmesi gereken her 100 kamu kurumundan 72'si bu kontenjanı doldurmamaktadır. Kurumların sadece 28'i kontenjanı doldurmuş olup yüzde 16'sı da kontenjan fazlası engelli istihdam etmektedir. Mevcut durumda kontenjan gereği istihdam edilmesi gereken engelli sayısı 61.386 iken bu kadronun 37.031'i dolu, 24.355'i ise açıktır. Kamu kurumları bile sorumluluklarını yerine getirmezken özel sektördeki sorunun ağırlığını siz düşünün.

Diğer yandan, engellilerin yaşadıkları en önemli sorunlardan biri de kurumların istedikleri raporlardır. Tespitlere göre, her kurum farklı uygulama yapmakta, ağır rapor şartları talep etmektedir. Sağlık kurulu raporları üzerinde birçok değişiklik yapılsa da ortaya konan sistemler henüz işlememektedir. Bir engellinin yıllar önce aldığı rapor son dönemde kriter dışında kalmakta, ciddi mağduriyetlere yol açmaktadır. Yıllardır engelli yakınlarının "Ben ölürsem çocuğum ne olacak?" kaygısı hâlen devam etmektedir. Ne denli önlem alırsak alalım bu kaygıyı gideremediğimiz açık bir gerçektir. Birçok bakım merkezinin de denetimi düzenli yapılmadığı için durumu içler acısıdır. Bakım merkezleri, rehabilitasyon merkezleri mercek altına alınmalı, velilerle mutlaka temasa geçilerek aldıkları hizmetin kalitesi ve verimliliğini mutlaka takip etmelidir.

Saygıdeğer milletvekilleri, Anayasamıza göre, eğitim, sağlık, barınma gibi temel ihtiyaçlardan tüm vatandaşlar eşit şekilde faydalanır. Bu, Türkiye Cumhuriyetinin esaslarından biridir.

Anayasamızda göz önüne alınan gruplardan biri de engellilerdir. Ancak, günümüzde çeşitli engel gruplarından oluşan bireyler hâlâ bu haklarını kullanamıyorsa ve yıllardır kaldırımlar, merdivenler konuşuluyorsa demek ki burada yolunda gitmeyen bir şeyler var demektir.

(Mikrofon otomatik cihaz tarafından kapatıldı)

BAŞKAN - Özür diliyorum süreyi uzatmadan bir selamlama...

ERKAN AYDIN (Devamla) - Başkanım, hemen topluyorum.

25'inci Dönemde soru önergesi vererek Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığından görüş istedik, Bakanlık sağ olsun, cevap da verdiler, genelde cevap da gelmiyordu, verdiği yanıtta yasanın açık ve net olduğunu vurgulayarak her kurumun yasalara uyması gerektiğinde görüş bildirdi ve Bursa Büyükşehir Belediyesi anonim şirketi olan BURULAŞ'IN uygulamasının, denetiminin valilikte olduğunu bildirdi; bu konuda da takipçisi olacağımızı söylüyorum.

Cumhuriyet Halk Partisi olarak, sosyal devlet anlayışımız gereği başta engelliler olmak üzere, tüm dezavantajlı grupların yanında olduğumuzu buradan vurgulamak isterim. Sorunları Meclis çatışı altında değerlendireceğimizi, çözüm yolları için her türlü girişimde bulunacağımızı tüm halkımıza duyurmak isterim. Engelli olarak bireysel ve sportif başarılara imza atan ve bizlere büyük onur yaşatan engellilerimizi de Meclis kürsüsünden kutluyor, beyindeki engellerin kalktığı bir dünya diliyorum.

Yüce Meclisimize saygılar sunuyorum. (CHP sıralarından alkışlar)