FİLİZ KERESTECİOĞLU (İstanbul) - Sayın Başkan, değerli milletvekilleri, sevgili halkımız; bütçenin cinsiyet açısından tarafsız olduğu, kadınları, erkekleri aynı şekilde etkilediği düşünülür. Böylece, cinsiyete dayalı eşitsizlikler de bütçede tamamen göz ardı edilir. Oysa, bütçeler cinsiyetsiz değildir. Hem onu hazırlayanlara baktığınız zaman hem de nerelere harcandığına baktığınız zaman cinsiyetsiz değildir. Özellikle bütün ülkelerde, aslında sadece Türkiye'de değil, genel olarak o "Helal olsun." dediğiniz paralar özellikle savaşa harcandığında, bu kararı verenler hiç kadınlar değildir.

Bugün, Ankara'da, İstanbul'da, sokaklarda, belki hâlâ şu saatlerde kadınlar barış nöbetinde oturuyorlar, kız yurtlarında kalan öğrenciler "Neden bu sokaklar karanlık ve biz yurtlara gidemiyoruz, sürekli tacize maruz kalıyoruz?" diye soruyorlar, bütün bunlar aslında farklı bir bütçeleme anlayışını gerektirir, yani toplumsal cinsiyet duyarlı bütçeleme anlayışı.

Ben bu bütçeye baktığım zaman, bütçenin genel metninde tek bir "kadın" kelimesi görmedim.

AHMET HAMDİ ÇAMLI (İstanbul) - Tamamı kadın üzerine, tamamı.

FİLİZ KERESTECİOĞLU (Devamla) - Sosyal hizmetler, sosyal yardımlar vesaire içerisine hapsedilmiş bir "kadın" kelimesi var, gerekçelerde var, ama metinde yok.

AHMET HAMDİ ÇAMLI (İstanbul) - Analar ağlamasın diye o bütçe.

FİLİZ KERESTECİOĞLU (Devamla) - Şimdi, ben bunun da, bu usulün de bir erkek üslubu olduğunu düşünüyorum. Süremden yiyerek konuşuyorsunuz, konuşacaksanız lütfen kürsüye gelin konuşun. Yani gerçekten söz keserek konuşmak, bu Meclise de dinleyen insanlara da yakışan bir şey değil, çok fazla gürültü yapıyorsunuz.

Genel kamu hizmetleri, dinlenme, kültür, dinî hizmetler, sağlık hizmetleri, yardım biçiminde harcanan kalemlerin ne kadarı kadınların ihtiyacı için harcanıyor, maalesef belli değil. Tam da bu sebeple maliye bürokrasisi, cinsiyete duyarlı bütçeleme konusunda kadınların ihtiyaçlarını gözetecek biçimde dönüşmelidir. Eğer Hükûmete bu harcamaların yapılması için izin veriyorsak, biz, bu paraların, bu harcamaların kimlere yönelik olduğunu bilmek zorundayız, bu, bizim en doğal hakkımızdır.

Kadın ve erkeklerin ekonomik kaynaklara, ekonomik kullanım gücüne, istihdam destek imkânlarına, kooperatiflere, iktidar hakkına, sağlık imkânlarına, bilgi edinme hakkına, kendini ifade etme hakkına eşit oranda sahip olmaları için bütçe önüne ne koyuyor? Bütçeye baktığımız zaman bunu görebilmemiz lazım. Örneğin, bildiğiniz gibi, Birleşmiş Milletler ortak programıyla 11 pilot ilde toplumsal cinsiyet duyarlı bütçeleme için 2015'te bir proje tamamlandı. Peki, böyle bir projeye ortak olmuş olan Hükûmet, neden 2016 bütçesinde toplumsal cinsiyet duyarlı bütçelemeyi hayata geçirmez? Mesele sadece gerçekten yüksek miktarda olduğunu bildiğimiz fonu almak mıdır? Fonu alınca iş biter mi? Bir bütçe metne dökülmeden önce bütçede kadın-erkekler açısından dengesizlikler var mı? Program, politikanın çıktıları nasıl daha eşitlikçi olabilir? Bütün bunlar, özellikle yoksul kadınların önceliklerine göre düzenlenen, onların yüklerini hafifletmeyi hedefleyen, kamu hizmetlerine yapılan harcamalar nelerdir? Tüm bunların cevabını bir bütçede bizim bulabilmemiz lazım.

Birleşmiş Milletlerin denetimine karşı güvenlik harcamaları büyük oranda kamufle edilmesine rağmen, askerî harcamaların millî gelirdeki payı maalesef çok fazla. Üstelik az önce anlatıldığı gibi bir de örtülü ödenek var.

Sağlık hizmetlerinin de cinsiyeti var arkadaşlar. Dünyada biz bu resimde utanç hanesindeyiz. Örneğin birinci basamakta kanser tarama oranlarında kadınların yalnızca yüzde 15'i rahim ağzı kanseri taramasından geçmiş, OECD ortalaması ise yüzde 59. Aynı şekilde meme kanseri yönünden de 27,3, OECD'de yüzde 61,5.

Evet, kadınlara annelik izni değil, devredilemez babalık izni ve annelik izni gerekiyor. Tüm çalışanların çalışma saatlerinin azaltılması, kadınların ev emeği yükünün azaltılması için bakım hizmetlerinin kamulaştırılması, bunun için de bütçe ayrılması gerekiyor. Biz, kadınların ihtiyaçlarını tespit ederek erkek egemenliğinden kaynaklı eşitsizliklerle mücadeleyi hedef alan bir bütçe için ısrarda devamlı olacağız.

Hepinizi saygıyla selamlarım. (HDP sıralarından alkışlar)