KADİM DURMAZ (Tokat) - Sayın Başkanım, değerli milletvekili arkadaşlarım; 411 sıra sayılı Kanun Tasarısı'nın 20'nci maddesindeki Cumhuriyet Halk Partisi Grubu önergesi üzerinde söz almış bulunuyorum. Hepinizi saygıyla selamlıyorum.

Değerli arkadaşlar, ilimizde, ülkemizde, hepimizin yaşadığı kentlerde birçok acıyı trafikte birlikte yaşıyoruz. Bu, tartışmasız irdelenmesi, değerlendirilmesi gereken bir sorun. Bu anlamda, dünyanın birçok gelişmiş ülkesinde kamera sistemiyle kontrol, önce cezai bir yaptırım, daha sonra da uzun bir süre geçtiğinde, bu, eğitimle beslendiğinde bu kazaların azaldığı, cezaların da düştüğü bir gerçek. Ülkemizde uygulamasıyla kısa mesafelerde çok cezanın yazıldığı da bir vakıa. Bu yüzden de yurttaşlarımızdan ciddi uyarıları, bu konuda daha titiz ve dikkatli olmamıza yönelik bilgileri almaktayız.

Ancak bu 2918 sayılı Karayolları Trafik Kanunu'nun ek 16'ncı maddesi Trafik Elektronik Denetleme Sistemleri, kısa adıyla TEDES, trafik akışının kontrol edilmesi, ulaşımın denetlenmesi, can ve mal emniyetinin sağlanması amacıyla geliştirilen bir trafik uygulaması. Bu sistem, ülkemizde yaşadıklarımızdan sonra asayiş ve güvenliğe katkı, trafik akışı yoğunluğunu izleme, kayıtları gözetleyerek, inceleyerek hukuki delillerin temini ve oluşturulması; yine, görüntü izleme sistemleri aracılığıyla plakaların emniyet bilgi sisteminden sorgulanması, çalıntı ve benzeri olaylar; toplantı ve gösteri yürüyüşlerinde yasa dışı olayları önleme, toplulukların provoke edilişlerini engelleme ve kontrol açısından da yararlı bir sistem. Yüce Parlamentoya düşen, bu sistemi doğru analiz edip yerel yönetimlerin güçlendirilerek bu hizmeti vermesini de sağlamak.

Bu anlamda Hükûmetin Plan ve Bütçe Komisyonuna getirdiği teklifte yüzde 30 olan bu payın yüzde 5'e indirilmesi idi. Ancak, Komisyonda uzun süreli tartışmalardan sonra yüzde 15 gibi bir rakama çekildi. Bu rakamı irdelediğimizde, ülkemizde 6 büyükşehir, 1 il, 9 ilçe belediyesi kurmuş bu sistemi, çalıştırıyor. Yine, ayrıca, 1 büyükşehirde, 4 ilde, 11 ilçede de ihalesi yapılmış, kurulma aşamasında. Yine, 14 büyükşehirde, 21 ilde, 36 ilçe ve beldede kurulumun planlaması yapılmış, ihale sürecine gelmiştir. Hâl böyle olunca, Türkiye'de ortalamada düşük bir noktadayız.

Bunun beraberinde birçok getirisi de var değerli arkadaşlar. Hepinizin bildiği gibi, ülkemiz için büyük değeri olan birçok siyasetçiyi, sanatçıyı, bilim adamını trafik kazalarında kaybettik; hepsi tedbirsizlik, dikkatsizlik, kontrolsüzlük sonucu ve bunların da bir bölümü aydınlatılamadı. Aydınlatılamayışının nedeni de yollarımızda bu kameralı kontrol sistemlerinin olmayışı. Bunun için, buradaki yerel yönetimlerin payının yüzde 15'ten, bizim verdiğimiz önergeyle yüzde 20'ye çıkarılmasının daha yararlı olacağına inanıyorum. Kaynakları olan, geliri bol olan belediyeler kendi olanaklarıyla kuruyor; diğer belediyeler, Türkiye'deki kurulum sistemleriyle anlaşarak, bazıları üç yıl, bazıları beş yıl gibi bir anlaşmanın peşinde.

Çıkarılan, Komisyondan geçen taslakla da anlaşma süresince eski yüzde 30'luk anlaşmanın devam edeceği... Bunun da bir haksızlık olduğu, bunu da makul bir seviyeye indirip, Cumhuriyet Halk Partisinin vermiş olduğu yüzde 20'lik önerinin yerinde olacağı kanaatindeyiz.

Yüce Meclisin bu makul öneriyi yerel yönetimleri güçlendirme, trafik akışını kontrol etme, asayişe ve benzeri olaylara da katkı sunma adına desteklemesinde yarar var diyorum, yüce Meclisi saygıyla selamlıyorum. (CHP sıralarından alkışlar)