GÜMRÜK VE TİCARET BAKANI BÜLENT TÜFENKCİ (Malatya) - Sayın Başkan, değerli milletvekilleri; hepinizi saygıyla selamlıyorum. 2017 Mali Yılı Bütçe Kanunu Tasarısı kapsamında Gümrük ve Ticaret Bakanlığının bütçesini sunmak üzere huzurlarınızda bulunuyorum.

Sözlerime başlamadan önce, ben de Beşiktaş'taki hain saldırıda şehit olan ve 15 Temmuzda ve bütün terörle mücadelede şehit olan bütün şehitlerimize Cenab-ı Allah'tan rahmet, yaralılarımıza acil şifalar diliyorum.

2016 yılı Ocak-Ekim aylarını kapsayan dönemde ülkemiz merkezî yönetim vergi gelirlerinin yaklaşık yüzde 18,7'sine tekabül eden 68 milyar 207 milyon TL'yi gümrüklerimiz aracılığıyla tahsil ettik.

Gümrük kapılarımız artan dış ticaret hacmine cevap verecek biçimde teknolojinin imkânlarıyla donatılıyor ve yenileniyor. Dilucu ve Çıldır-Aktaş Gümrük Kapılarını yenileyerek 2015 yılı sonunda hizmete açtık. İran'a açılan Esendere Gümrük Kapımızın yeniden inşasını bu yıl içerisinde tamamladık, yakın zamanda da inşallah hep beraber açılış törenini de yapacağız. Halkalı Gümrük Müdürlüğü, Çatalca'daki modern tesislerine Mart 2016 tarihi itibarıyla kavuştu ve faaliyetlerini orada sürdürüyor. Halkalı'nın açılmasıyla hem şehir içi trafiğinin rahatlatılması hem de dış ticaretteki sıkışıklığın azaltılması yönünde önemli bir adım atmış olduk. Van Kapıköy Gümrük Kapısı'nın 24 Ağustos 2016'da temelini attık, yenileme işlemlerini inşallah 2017 sonu itibarıyla bitirmiş olacağız. Sarp'ı Tek Durak'a uygun biçimde yeniden inşa ediyoruz ve yeniliyoruz. 2018 yılı içerisinde de Sarp Sınır Kapımızın tamamen yenilenmiş vaziyette inşaatını bitirmiş olacağız. Habur ve Hamzabeyli'yi de Tek Durak Projesi'ne uygun olarak yeniden yapılandırıyoruz. Üzümlü'yü yeniden açtık. Böylece, Hakkâri ilimizin sadece İran'la değil Irak'la da geliş gidişini sağladık. Karkamış'ta Fırat Kalkanı Operasyonu'na destek olacak biçimde öncelikle insani yardım olmak üzere ülkemizden gidenlere de gümrük hizmeti veriyoruz.

Değerli arkadaşlar, Tek Pencere Sistemi'nde ciddi mesafe katettik ve bitirmek üzereyiz. Bu projeyle dış ticarete ilişkin gümrük hizmetlerinin tamamı tek bir noktadan gerçekleşecek ve tüm işlemler buradan yürütülecektir.

Sistem, e-belge ve e-başvuru olarak ikiye ayrılıyor. E-belgeyi tamamladık. Şu anda, 116 belge Tek Pencere Sistemi üzerinden işlem görmektedir. 2017'nin ilk yarısında da e-başvuru aşamasını tamamlamış olacağız. Tek Pencere çalışmalarımız ilgili tüm kesimlerin takdirlerini aldı. Kamu kurum ve kuruluşlarıyla bilgi ve belge paylaşımına Gümrük ve Ticaret Bakanlığı olarak büyük önem veriyoruz. İsteyen pek çok kurumla anlık bilgi paylaşımları dâhil olmak üzere paylaşım yönünde protokoller imzaladık.

Turistik kolaylıklar kapsamında getirilen kişisel kullanıma mahsus taşıtlar için ön beyan uygulamasını hayata geçirdik. Bu ne demek? Kapılarda sıkışıklık olduğu zamanlarda özellikle yolcularımızın önceden beyanda bulunma kolaylığını getirmiş olduk.

Yurt dışında emekli olan vatandaşlarımızın ilk defa ülkemize getirecekleri taşıtlar için yüz seksen beş gün yurt dışında bulunma şartını kaldırdık. Böylece, vatandaşlarımızın sınır kapılarından geri gönderilmelerinin önüne geçtik, mağduriyetlerini önledik. Hatta daha da ileri giderek yurt dışında gurbetçilerimiz gümrük kapılarına araçlarıyla geldikleri zaman hiçbir hakları olmasa dahi bir ay süreyle araçlarıyla giriş izni veriyoruz.

Mikro ihracatta hava yolu yanına kara yolunu da ekledik. Bu yolla yapılan ticaretin sadece hava yoluyla olması maliyetli oluyordu. Genel istek üzerine yanına kara yolunu da ekleyerek faaliyete geçirdik.

Konteyner Liman Takip Sistemini başlattık. Limandaki tüm eşya hareketleri böylelikle elektronik ortamda takip edilir hâle geldi.

E-tır projelerine tüm dünyada öncülük yapıyoruz değerli arkadaşlar. En çok tır karnesi kullanan ülkeyiz. Hani arkadaşlarımız diyorlar ya "Ulaştırmada geriye gidiyoruz." diye, esasında, e-tır karneleri ile lojistik firmalarına baktığımızda sürekli gelişme içerisindeyiz ve dünyayla rekabet edebilir durumdayız.

Tır sisteminin coğrafi kullanım alanının genişlemesine ek olarak otomasyonunun sağlanması da ülkemiz açısından özel önem taşımaktadır.

Sınır ticaretlerini daha da geliştirmek üzere çalışıyoruz. Gümrüklerdeki tahlillerin tek merkezden yapılması, insanların gümrüklerdeki işlemlerinde konuya göre farklı kurumlarla muhatap olması yerine, tüm işlemlerin tek merkezde olması için de çalışmalar yapıyoruz. Kara sınır kapılarımız 7/24 esası üzerine çalışıyor. Bunun için de gümrüklerde hizmet veren diğer kamu hizmetlerini de kurumlarını da bu anlayış içerisinde çalışacak biçimde koordine etmeye çalışıyoruz. Laboratuvar hizmetlerinde bu sisteme 2017'de geçeceğiz inşallah.

Kara kapılarımızın Master Planı'nı hazırlıyoruz yani ticaret akışını inceliyor, iş akışlarını belirliyoruz. Bütün gümrük kapılarımızı ortak bir standardizasyona getiriyoruz.

Kaçakçılıkla mücadele bizim için gerçekten önemli. Bu konudaki kararlılığımız ve başarımız 2016 yılında da artarak devam ediyor. 2016 yılı Kasım sonu itibarıyla 1 milyar 893 milyon değerinde kaçak eşya yakalaması gerçekleştirdik. Terör örgütleri ve organize suç şebekelerine finansman sağlaması nedeniyle, uyuşturucu ve sigara kaçakçılığıyla mücadeleye ayrı önem veriyoruz. Kaçak sigara oranını iki yılda yüzde 21'den, değerli arkadaşlar, yüzde 7,5'a düşürdük. Bu, önemli bir başarı. Gerek gümrüklü sahalarda gerekse piyasada yapılan yoğun denetimler sonucu ele geçirilen kaçak sigara miktarı 11 milyon 216 bin pakete ulaşmıştır. Örneğin geçtiğimiz aylarda Marmara Denizi'nde 100 ton ağırlığında 3 milyon 450 bin paket kaçak sigara ele geçirilmiştir. Bu operasyonla denizlerde tek seferde en fazla miktarda kaçak sigaraya el konulmuştur. Yapılan yoğun çalışma ve operasyonlar sonucunda, gümrüklerimizde 2016 yılında 2.400 kilogram uyuşturucu ele geçirilmiştir. Sınır kapılarımızdaki fiziki, teknik altyapımızı güçlendirdik; personel sayımızı ve niteliğimizi artırdık. Aldığımız yoğun tedbirler sonrasında ülkemizdeki uyuşturucu trafiğinde doğu ve batı arasında transit ülke olma konumundan Türkiye artık çıkmıştır. Afyon türevlerinin yasa dışı ticaretinde kuzeyde Kafkasya, güneyde ise Akdeniz'in daha fazla kullanılmaya başlandığı uluslararası raporlarda da yer almıştır.

Akaryakıt kaçakçılığıyla mücadelede Bakanlığımız koordinasyonunda yürütülen çalışmalar etkin ve kesintisiz bir biçimde devam etmektedir. Akaryakıt kaçakçılığıyla mücadele için oluşturulan özel ekibin etkin çalışmalarıyla 1 milyar 368 milyon TL'lik usulsüzlük tespit edilerek gerekli işlemler yapılmıştır. Kaçakçılıkla mücadelede otomasyonun ve ileri teknolojinin bütün imkânlarını kullanıyoruz. 2016 yılında, Komuta Kontrol Merkezimizi gümrük kapılarımızı 7/24 izler hâle getirdik. Ayrıca, kara sularımızda seyreden gemileri de anbean takip eder duruma geldik. Teknik kapasitemizi sürekli artırıyoruz ve yeniliyoruz. X-ray sistemlerini tüm kapılarımızda yaygınlaştırıyoruz, eskiyen teknolojiyi yeniliyoruz. Bu noktada, kaçakçılıkla mücadele amacıyla kullanılan teknik cihazlar ve fiziki altyapımız gelişmiş ülke gümrük idareleriyle aynı seviyelerdedir. Bakanlığımızca bu yıl içerisinde, 16 bin farklı maddenin tespitini yapabilen ve dünyada da yeni kullanılmaya başlanan uyuşturucu ve kimyasal madde tespit cihazları temin edilerek personelimizin kullanımına verilmiştir.

Değerli arkadaşlar, tabii, iç ticaretten bahsetmek gerekir. Özellikle iç ticareti canlandırmak, iç ticareti geliştirmek ve iç ticarette rekabet gücünü, finansmana ulaşma imkânlarını artırmak, uluslararası pazarlara açılmasını sağlamak amacıyla, birçok projeyi ve e-devlet uygulamalarını bürokrasiyi azaltacak şekilde hızla hayata geçiriyoruz. Öncelikle ticari işlemleri kolaylaştırdık.

Yatırım ortamının iyileştirilmesi amacıyla, bazı kanunlarda değişiklik yapılmasına dair kanunları hayata geçirdik ve böylelikle yatırım ortamını iyileştirmenin önünü açtık. Şirket kurmayı kolaylaştırdık, maliyetleri azalttık, ayrıca elektronik ticaret ve perakende ticareti yasal zeminlere kavuşturmuş olduk. Bakanlık olarak yaptığımız çalışmalarda ticarette güveni artırdık.

Çeke olan güvenin artırılması ve karşılıksız çekin engellenmesi amacıyla Türk Ticaret Kanunu ve Çek Kanunu'nda önemli değişiklikler yaptık. Bu kapsamda, karşılıksız çekte adli para cezası öngördük ve çeke itibar kazandıracak Karekodlu Çek Sistemi'ni zorunlu kıldık.

KOBİ'lerimizin yanı sıra tacir, esnaf, çiftçi, çiftçi örgütü ve serbest meslek erbabımızın taşınır rehni karşılığında kredi kullanılmasına imkân sağlayan Ticari İşlemlerde Taşınır Rehni Kanunu'nu sizlerin de desteğiyle Meclisten geçirdik ve inşallah, 1 Ocak 2017'de yürürlüğe girmiş olacak. Kanunla, ticari aktörlerin finansmana erişimi kolaylaşacak ve böylece daha fazla üretim ve yatırım yapabilecekler.

Ülkemizde dört temel veri tabanından biri olan merkezî sicil kayıt sistemi olan MERSİS'i de uygulamaya aldık. Bu sistemle, ticari işletmeler ile şirketlerin kuruluş, değişiklik ve kapanış işlemleri elektronik ortama taşınmış oldu. Yine, özellikle Kredi Garanti Fonu desteğiyle de gerek küçük işletmelerimize gerekse KOBİ'lerimize kredi imkânlarını da ticareti geliştirme ve yatırımı artırma adına artırmış olduk.

Gümrük ve Ticaret Bakanlığı olarak İRİS'i hayata geçirdik. Tüketici ürünlerine yönelik olarak, Bakanlığımızca ithal aşamasında gerçekleştirilen ürün güvenliği denetimlerinin risk analizine dayalı olarak elektronik ortamda çağdaş kamu hizmeti anlayışıyla gerçekleştirilmesi amacıyla İthalatta Risk Esaslı Denetim Sistemi'ni hayata geçirdik. Bu önemli çünkü iç ticaretle ithalatın bağlantı noktasını oluşturuyor. İthal edilen ürünler Türkiye'ye girerken risk esaslı denetim yapıyoruz. Ürün güvenliğini sağlamak için laboratuvarlarımıza gönderiyoruz. Böylece, güvensiz ürünlerin, daha sınır kapılarımızdan, yurda girmesini engelliyoruz.

Değerli arkadaşlar, değerli milletvekilleri; Esnaf ve Sanatkârları Teşvik ve Destek Sistemi ESDES hız kesmeden devam etmektedir. Esnaf ve sanatkârlarımıza sıfır faizli kredi verdik. 2015 yılında, ilk defa, ustalık belgesi sahibi girişimci esnaf ve sanatkârlar ile kaybolmaya yüz tutmuş mesleklerde faaliyet gösteren esnaf ve sanatkârlar için sıfır faizli kredi imkânı getirdik. 2015'in sonunda, önceki yıllardan farklı olarak, iki yeni kredi imkânı daha getirdik.

Değerli arkadaşlar, bazı arkadaşlarımız, özellikle, buradan, kapanan esnaf sayısından bahsediyorlar. Esasında Bakanlığımızca yasal mevzuatlarda yapılan iyileştirmelerle esnaf ve sanatkârlarımızın iş yapma kapasitesi artırılmış ve yıllar itibarıyla da bakıldığında esnaf ve sanatkârlarımızın açmış olduğu işletme sayılarının ülkemiz ekonomik durumunun iyileşmesiyle paralel olarak arttığı gözlemlenmiştir. Bu bağlamda 2016 yılında 209.078 tane yeni esnafımız kaydolmuştur, dükkân açmıştır; 91 bin esnafımız da dükkânını kapatmıştır. Bu, şu demektir: Her kapanan iş yerine karşılık 2 yeni iş yeri açılmıştır.

Yine, baktığımız zaman, değerli arkadaşlar, ticari şirketler bakımından da, kasım ayına kadar, toplam 111.921 ticari işletme açılmış; kapanan sayısı da 38.526. Yani her kapanan 1 işletmeye karşı 3 işletme ticari faaliyetine başlamış oldu.

Esnaflarımıza yine destek kapsamında, Sur esnafımıza özellikle terörden zarar gören esnaflarımıza vermiş olduğumuz desteklerin yanında ayrıca ve özel olarak Sur esnafımıza da Başbakanımızın talimatıyla 50 bin TL'lik faizsiz kredi uygulamasını da başlattık.

Değerli arkadaşlar, tarım satış kooperatifleri ve birliklerin idari ve mali yapılarını güçlendirerek yeni düzenlemeleri uygulamaya soktuk. Birliklerin kullandıkları geçmiş kredilerini yeniden yapılandırdık. Esnaf ve Sanatkârlar Şûrası'nı Sayın Cumhurbaşkanımızın katılımıyla gerçekleştirdik, 13 yeni karar aldık. Esnafımız için işsizlik sigortası fonu kuruyoruz. Yine burada bir müjdeyi verelim, burada arkadaşlarımız da zikrettiler, inşallah muhalefetin de desteğiyle, sizlerin de katkılarıyla sicil affını da biz Komisyona, Başbakanlıktan Hükümet olarak gönderdik, Komisyona havale ettik. İnşallah sizlerin desteğiyle bunu çıkarıp. esnafımıza beyaz sayfayı hep birlikte açacağız. Ayrıca, yine biraz önce de ifade ettiğim gibi, esnafımız için de işsizlik fonu için çalışmalarımız Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığıyla beraber devam ediyor ve yeniden Hal Kanunu'nu çalışıyoruz. Burada birtakım şikâyetler vardı. Bunu daha da kapsamlı çalışmak üzere saha çalışmalarımız devam ediyor. İnşallah bunu da en kısa zamanda bitireceğiz. Özellikle burada üretici örgütlerimizin pazarlama ve kapasitelerini artırıcı teşvik mekanizmalarını hayata geçireceğiz. Üreticilerimiz mallarını doğrudan üretici örgütleri üzerinden kendileri satabilecek. Sebze ve meyvelerin üreticiden perakende satış noktalarına daha az maliyetle ulaşması noktasında pazarlama zincirinin kısaltılmasına yönelik bir çalışmayı da başlattık.

Değerli arkadaşlar, burada tabii bizim için önemli olan, lisanslı depoculuğu da özellikle yaygınlaştırıyoruz ve burada teşvik mekanizmalarını da devreye soktuk. Lisanslı depolarda muhafaza edilecek ürünlere yeni ürünleri eklemekteyiz. Kısa süre önce Antep fıstığını kapsama aldık, kuru kayısının da lisanslı depo yatırım maliyetlerini burada düşürdük. Çok yakın bir zamanda kuru üzümü de bu kapsama dâhil edeceğiz. Böylelikle hem kapasiteyi hem de ürün çeşidini artırıyoruz. Mudilerin lisanslı depolara ödediği depolama ücretinin yarısının devletçe karşılanması uygulamasını başlattık ve buna ilave olarak da Türkiye ürün ihtisas borsasını da kuruyoruz.

Perakendecilerin, esnafların bir noktada müracaat edip bir noktada işlemlerini bitirmesi için de PERBİS'in kuruluş çalışmalarını başlatmış bulunuyoruz.

Değerli arkadaşlar, ayrıca, biz kooperatiflerimizi de tekrardan ekonominin unsurları hâline getirmek istiyoruz. Özellikle küçük girişimcileri ve küçük çiftçilerimizi bir araya getiren kooperatifçilikteki denetim eksikliklerini gidererek kooperatifçileri ekonominin unsurları hâline getirmek istiyoruz ve bununla ilgili olarak da kooperatiflerde çeşitlenmeye gidiyoruz.

Değerli arkadaşlar, özellikle Rekabet Kurumumuz, bu noktada, gerek piyasa düzenleme bakımından gerekse kendine ulaşan ve resen baktıkları, inceledikleri şirketler noktasında gerekli girişimleri ve çalışmaları yapmakta. Özellikle önümüzdeki dönem içerisinde Rekabet Kurumuyla ilgili birkaç maddeyi de tekrar huzurlarınıza getireceğiz ve burada da sizlerin desteğini istiyoruz. İstiyoruz ki Rekabet Kurumu daha çağdaş bir anlayışla piyasa düzenlemelerinde etkin olsun, denetimlerde etkin olsun.

Ben 2017 bütçemizin hayırlara vesile olmasını Cenab-ı Allah'tan diliyorum. (AK PARTİ sıralarından alkışlar)