EMİNE NUR GÜNAY (Eskişehir) - Sayın Başkan, değerli milletvekilleri; Milliyetçi Hareket Partisinin grup önerisi hakkında söz almış bulunmaktayım. Sizleri ve yüce Divanı saygıyla selamlıyorum.

Türkiye İstatistik Kurumu, ulusal hesaplama yönteminde yapılan değişikliği 3 soru kapsamında değerlendirelim. Neden böyle bir değişiklik yani revizyon yapıldı? En son ne zaman revizyon yapılmıştı? Revizyon neyi kapsıyor? Evet, Türkiye İstatistik Kurumu ulusal hesaplama yöntemindeki revizyonu Birleşmiş Milletler Ulusal Hesaplar Sistemi'ne ve Avrupa Hesaplar Sistemi'ne göre revize ediyor. Ulusal Hesaplar Sistemi'nde dünya genelinde beş ya da yedi yılda bir ana revizyonlar yapılmakta, ekonomik ve sosyal alanlarda ortaya çıkan yeni koşullar doğrultusunda hesaplamalara ilişkin kapsam ve yöntem değişikliğine gidilmektedir. Yani, beş ya da yedi yılda bir yapılan dünya genelindeki revizyonlara paralel olarak Türkiye de bu revizyonları yapmaktadır. Ana revizyon, baz yılı değişiklikleri, sınıflama, tanım ve kapsam değişiklikleri, yöntem, uygulama ve soru yapısındaki değişiklikleri kaynak verideki değişim ile yasal düzenlemelerden kaynaklanan güncellemeleri kapsamaktadır. Tüm ülkeler bu ana revizyon çalışmasını, metodolojik değişiklikleri sisteme entegre etmenin yanı sıra yeni veya güncellenmiş veri kaynaklarının entegrasyonunu sağlayarak istatistiki iyileştirmenin yapılabilmesi için bir fırsat olarak da değerlendirmektedir.

TÜİK hesaplamalarında Avrupa Komisyonunun istatistik birimi EUROSTAT'ın metodolojisi kullanılmaktadır. EUROSTAT da Avrupa Hesaplar Sistemi'nde değişiklikler yaptı. 2014'ten itibaren Avrupa Birliği ülkelerinin geçtiği yeni metodolojinin adı ESA-2010'dur.

Uluslararası karşılaştırmaların sağlıklı olması için Türkiye'de TÜİK yeni sisteme göre hesaplarını güncelliyor. Türkiye millî gelirde son kapsamlı revizyonunu 2008 yılında yaptı yani 2016'ya kadar da EUROSTAT'ın SNA-2008 yöntemine göre millî gelir hesabını kullandı. Yani kısacası aceleye getirilmiş bir revizyon olduğu iddia edilmekte. Buna katılmamız mümkün değil. En son 2008'de yapılan revizyondan sonra 2013 ve 2014'ten itibaren planlanan ve üzerinde çalışılan bir süreçtir ve hedef de şu şekilde konmuştur: 2017-2018 dönemine yetişmesi hedeflenen bu revizyon, o dönemde de belirtildiği gibi, ESA-2010 kapsamında yürütülen bir çalışmadır. Revizyonla dolaylı ölçülen hizmetler kapsama alınmış, genel devlet sınıflandırılması güncellenmiş, sektör kapsamları ve alt kırılımlar genişletilmiş, birçok veri hesaplarla uyumlaştırılmıştır ve Türkiye'ye ait istatistik ve veriler uluslararası hesaplama sistemine uyumlaştırılmış ve karşılaştırılabilir bir düzeye getirilmiştir.

Evet, revizyon neyi kapsıyor? ESA-1995'ten ESA-2010'a geçişte öne çıkan ve tüm ülkelerde temel değişim nedenlerini oluşturan başlıklar TÜİK kapsamında da revize edilmiştir. Girdi olarak değerlendirilen AR-GE ve silah sistemleri harcamalarının yatırım harcaması olması, sigortacılık sektörü hesaplama yönteminin değiştirilmesi, Merkez Bankasının çıktı hesabının değiştirilmesi, işlem gören mallara yönelik hesapların ödemeler dengesiyle uyumlaştırılması. Gayrisafi yurt içi hasıla hesaplamalarında kullanılan birçok alt hesap seti yeni verilerle yeniden hesaplanarak detaylandırılmıştır. Bu bağlamda, dolaylı ölçülen mali aracılık hizmetlerinin hesaplama yönteminin değiştirilmesi, kendi hesabına geliştirilen yazılımların sisteme eklenmesi, genel devlet sınıflamasının güncellenmesi, gözlenemeyen ekonomi hesabının geliştirilmesi, izafi kira hesaplama yönteminin değiştirilmesi, sabit sermaye tüketiminin hesaplamadaki değişiklikleri, tarım sektöründeki hesapların geliştirilmesi, kâr amacı olmayan kuruluşların hesaplarının iyileştirilmesi, sabit fiyatlarla hesaplamalarda yeni yöntemin benimsenmesi.

Revizyonun bir diğer nedeni de Türkiye'de sektörlere ilişkin hesaplamalarda sağlanan iyileşmedir. Birçok sektörde girdi ve çıktı verileri değişmiş, turizmden tarıma, sanayiden inşaata birçok sektörde daha iyi girdi ve çıktı hesaplamaları yapılmaktadır. 2009 bazlı yeni gayrisafi yurt içi hasıla tahminlerinde hem büyümenin daha hızlı ve daha doğru ölçülmesi hem de kalkınma ve refahın ölçülmesine yönelik göstergelerin bir kısmının hesaplanabilmesini kolaylaştırmak amacıyla idari kayıtların sisteme entegrasyonu revizyon çalışmalarının en önemli aşamasını oluşturmuştur. Yani kısacası, TÜİK tarafından yapılan bu revizyon 2013-2014 döneminden itibaren üzerinde çalışılmakta olan bir süreçtir. O dönemden itibaren, hangi hedeflere yöneldiği, neleri kapsadığı, uluslararası sistem içindeki kriterlere bağlı olarak, paralel olarak yapılmaktadır. Alelacele gelmiş bir çalışma değildir ve tamamen hedef, Türk ve Türkiye'de kullanılan istatistik ve verilerin uluslararası sisteme entegre edilebilmesi ve uluslararası sistemdeki metot ve veri toplama yöntemleriyle uyumlaştırılması ve bu sayede de Türkiye'de elde edilen verilerin yurt dışındaki verilerle karşılaştırılabilmesini hedeflemektedir. Bu devam eden bir süreçtir, tamamen planlı yönetilmektedir.

Saygılarımı arz ederim. (AK PARTİ sıralarından alkışlar)