MAHMUT TANAL (İstanbul) - Sayın Başkan, değerli milletvekilleri; hepinizi saygıyla selamlıyorum.

Burada tartışma konusu, gizli oylamada bakanlar vekâlet kullanarak oy kullanabilir mi kullanamaz mı tartışması; ikinci tartışma, eğer bakanlar gizli oylamada vekâletnameyle oy kullanacak ise bu genel vekâletname mi olmalı özel vekâletname mi olmalı? Yani iki tartışma konusu var.

Ben burada bu iki tartışma konusunun ilk etabı olan, öncelikle, gizli oylamalar hangi hâllerde yapılabilir, onu anlatmak isterim. Anayasa değişikliği tekliflerinin oylanması Anayasa'nın 175'inci maddesinin birinci fıkrası, İç Tüzük'ün 94'üncü maddesi uyarınca; iki, Cumhurbaşkanı seçimi madde 102, Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanının seçimi İç Tüzük'ün 10'uncu maddesinin üçüncü fıkrası, aynı zamanda 94'üncü maddesi; milletvekilliğiyle bağdaşmayan bir görevden dolayı milletvekilliğinin düşmesiyle ilgili, Anayasa'mızın 84/3, İç Tüzük'ün 134'üncü maddesi.

Şimdi, gizli oylamanın amacı nedir? İlk önce hukuk literatüründeki hakları, bunu düşünmek lazım. Hukuk tarihinde mutlak haklar vardır yani şahsa bağlı mutlak haklar vardır. Şahsa bağlı mutlak hakları siz üçüncü bir kişiye devir, temlik edemezsiniz. İki, hukuktan nispi haklar vardır. Siz bu nispi hakları üçüncü şahıslara devir ve temlik edebilirsiniz.

Gizli oylamayla ilgili gizli oy hakkı şahsa bağlı, ondan ayrılamaz, ondan feragat edilemez, kişinin bizzat yapması lazım. Peki, bunun yaşamımızda, hayatımızda örneği var mıdır? Vardır. Örneğin evlenen arkadaşlarımız evlilik sözleşmesini eşiyle yaptığı zaman orada vekâletnameyle evlilik sözleşmesi yapılabiliyor mu? Yapılamıyor. (CHP sıralarından alkışlar) Neden yapılamıyor? Çünkü bu şahsa bağlı mutlak haktır. Siz bir başka şahsı vekâletnameyle gönderip "Benim adıma bu evlilik sözleşmesini yapabilir misiniz?" diyebilir misiniz? Kabul edilemez. Buradaki amaç, bu mutlak haktır; bu gizli oyu, o kişinin bizzat vermesi lazım. Burada da Anayasa'nın gizliliğiyle ilgili, bunun da asıl amacını... Yani niçin kanun koyucu burada "Gizli oy kullanmayı devredemezsin, vekâleten kullanamazsın..." Mantığı şu: Bir, genel başkandan korktuğu için, korkmaması için bu gizli oylama getiriliyor.

İki; parti disiplininden dolayı ihraç edilmemesi için bu gizli oylama getiriliyor.

Üç; dikkat edilirse gizli oylama dediğimiz... "Kabin" diyoruz, onun adı nedir? O kabine girmesi için bu getiriliyor.

Dört; kişinin herhangi bir baskı ve etki altında kalmaksızın vicdanıyla baş başa kalıp oy kullanma imkânını getiriyor.

Şimdi, olayın teorik açıklaması bu. Bu argümanları destekleyen hususları da yine ben epey... Parlamento hukukunda ne kadar kitap varsa hepsini tarayabilirsiniz. Yani, burada kamu görevlisi uzman arkadaşlarımız da var. Mesela, İç Tüzük'ün 86'ncı maddesi uyarınca son söz milletvekilinindir. 86'ncı maddesi uyarınca kanunun lehinde ve aleyhinde birer milletvekili çıkıp oyunun rengini söyleyebiliyor mu? Söyleyebiliyor. Peki, Anayasa değişikliklerinde İç Tüzük'ün 86'ncı maddesi uyarınca oyunun rengini? Yasaklamış. Niçin yasaklamış? Milletvekilleri baskı altında, etki altında kalmasın diye yasaklamış.

Ben şimdi burada Sayın Divana söylüyorum: Peki, mademki böyleyse, kullanabilecekse vekaletnameyle, İç Tüzük'ün 86'ncı maddesi uyarınca bana oyumun rengini belirtmek üzere söz verin o zaman.

MEHMET METİNER (İstanbul) - Sabah akşam "hayır" diyorsunuz.

MAHMUT TANAL (Devamla) - Veremezsiniz. Niçin? Burada çünkü engellenmiş durumda. Bu açıdan, bu kabul edilebilir bir durum değil.

Değerli arkadaşlarımızın dayandığı Anayasa'nın 96'ncı maddesinin ikinci fıkrası şunu söylüyor: "Bir milletvekiline vekâlet verebilir." Şimdi, değerli arkadaşlarımızın göstermiş olduğu vekâletnameleri ben de ibraz ediyorum. Bu ne diyor biliyor musunuz? "Aşağıda adları yazılı bulunan bakanlardan herhangi birine..."

(Mikrofon otomatik cihaz tarafından kapatıldı)

BAŞKAN - Tamamlayın lütfen, bir dakika ek süre veriyorum.

MAHMUT TANAL (Devamla) - Teşekkür ediyorum Sayın Başkan.

Bakın, Anayasa'nın 96'ncı maddesinin ikinci fıkrası "Bir bakana..." diyor, herhangi bakana demiyor. Sizin yazmış olduğunuz vekâletnamede "Herhangi bir bakana..." diyor yani içinden seç seçebildiğini. Böyle bir şey olamaz arkadaşlar. Orada "Önceden belirtecek." diyor. O, onu da kullanamaz, onunla ilgili emsal kararlar var mı? Siz nisan ayındaki mutabakat diyorsunuz. Bu mutabakat, bir, Anayasa'ya aykırı; iki, İç Tüzük'e aykırı; üç, mutabakatla ilgili diyorsunuz... Ben size şunu söyleyeyim: Kamu denetçisiyle ilgili, RTÜK'le ilgili, Kişisel Verileri Koruma Kuruluyla ilgili Anayasa'mızda, İç Tüzük'te gizli oylamayla seçilir diye hüküm var mı? Yok. O konuda bir teamül var ama bu konuda, geçmişte, mesela 2012'de, sayın hatip bahsetti, bunun tam tersine olan karar var. 1987 yılında, 1988 yılında var, hatta ve hatta özel vekâletnameyle ilgili de bir örnek size vereyim, bitireceğim Sayın Başkan, özür diliyorum.

(Mikrofon otomatik cihaz tarafından kapatıldı)

MAHMUT TANAL (Devamla) - Geçmişte verilen, evet, 27 Kasım 2012 tarihinde "Kullanamaz." diyor. 59'uncu Birleşim, 2003 tarihinde "Kullanamaz." diyor. Burada özel vekâletname aranmış, özel vekâletnamesi aranan kimler?

BAŞKAN - Sayın Tanal, teşekkür ederim.

MAHMUT TANAL (Devamla) - Bitiyor Sayın Başkan.

Özel vekâletname aranan kimler? Rahmetli Sayın Kemal Unakıtan, Çevre Bakanı Kürşat Tüzmen, Millî Eğitim Bakanı Hüseyin Çelik yerine... Bunlar tek tek yazılmış durumda. Ama, bugüne kadar 1'inci oylamada ne yapıldı?

BAŞKAN - Sayın Tanal...

MAHMUT TANAL (Devamla) - Bunların hiçbirisi aranmadı. 1'inci oylamada vekâletnameyle kullanılan oyların hepsinin geçersiz sayılması lazım. Bu oylamanın yeniden yapılması lazım.

BAŞKAN - Sayın Tanal, teşekkür ederim.

MAHMUT TANAL (Devamla) - Bundan sonra buna da izin verilmemesini istiyor, teşekkür ediyorum, saygılarımı sunuyorum. (CHP sıralarından alkışlar)

BAŞKAN - Teşekkür ederim.