MUSTAFA HİLMİ DÜLGER (Kilis) - Sayın Başkan, değerli milletvekilleri; Nüfus Hizmetleri Kanunu ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Tasarısı üzerine şahsım adına söz almış olup gerçekte tümü üzerine zaman yettiğince görüşlerimi belirteceğim. Yüce Meclisi saygıyla selamlıyorum.

Sözlerime başlamadan önce Şırnak'ta dün göçükte hayatını kaybeden işçilerimize Allah'tan rahmet, ailelerine başsağlığı diliyorum. Yine, hain bir saldırı sonucu Mersin'de yaralanan güvenlik güçlerimize acil şifalar diliyorum. Bu arada Cumhuriyet Halk Partisi eski Genel Başkanı Sayın Deniz Baykal'a da geçmiş olsun diyor, acil şifalar diliyorum.

Sayın Başkan, değerli milletvekilleri; sizlerin de çok iyi bildiği gibi vatandaşlık hakkı devletin hükümranlık hakkının kişi üzerindeki iz düşümü olup bunun kazanılması, kaybedilmesi ve buna bağlı olayların süreçleri de zamana ve milletlerin farklı hukuk anlayışlarına göre farklılıklar gösterebilmektedir. Bu cümleden olmak üzere bu konudaki kanunlar ve düzenlemeler bazen geleceğe dair beklentileri karşılamak bazen de yaşanan gelişmeler ve ortaya çıkan yeni zaruretler sebebiyle güncellenme ihtiyacı olarak karşımıza çıkmaktadır. Hem dijital teknoloji kullanma oranımızın artması hem de talep ve ihtiyaçlarımızın değişime uğradığı günümüzde nüfus ve vatandaşlık konusunda da yasal mevzuatımızda bazı güncellemeler yapmak ihtiyacı ortaya çıkmış bulunmaktadır.

Sayın Başkan, değerli milletvekilleri; bilindiği gibi nüfus kütüklerinin güncelliği ve sürekliliği doğum, ölüm, evlenme, boşanma, tapu, miras gibi hayatın en kritik süreçlerine temas eden son derece önemli bir konudur. Söz konusu tasarıda elektronik ortamdaki aile kütüklerine ait, kişiye ait artık tek bir kayıt tutulacağı öngörülmüş olup bununla da kişi ve olayların kayıtlarının Türkiye Cumhuriyeti kimlik numarasıyla ilişkilendirilmesi; nüfus kayıtları arasında gerekli bağların kurulması, mükerrer kayıtların önlenmesi ve tüm işlerde teknik denetim imkânının sağlanması amaçlanmıştır.

Sayın Başkan, değerli milletvekilleri; yine bu tasarıyla vatandaşın günün her saatinde hizmet için başvurduğu hastanelere, mahkemelere, dış temsilciliklere ve evlendirme memurluklarına elektronik ortamda bildirme ve nüfus olaylarının tescil yetkisi verilmekte, hizmette sürat ve kolaylığın hedeflendiği, bu sayede, adı geçen nüfus olaylarının tescilinde nüfus müdürlüklerine gitmeyerek ve buna gerek kalmadan elektronik ortamda kolayca tesciline imkân sağlandığı da görülmektedir.

Sayın Başkan, değerli milletvekilleri; ayrıca bu tasarıda günlük hayatta önemli sıkıntılara yol açan, hepimizin zaman zaman yaşadığı olaylardan birisi olan, yazım ve imla hatası bulunan ve bu tür problemlerin artık mahkeme kararına gerek kalmaksızın değiştirilmesine imkân tanındığı da görülmektedir. Böylece düzenleme sayesinde hem mahkemelerde iş yükü azalacak hem de uzun mahkeme kuyrukları ortadan kalkacaktır.

Diğer bir başka düzenleme de boşandığı hâlde mahkeme kararıyla kocasının soyadını kullanabilen kadınlarımızı ilgilendirmektedir. Bu düzenlemeyle, bu durumdaki kadınlarımız istedikleri takdirde sadece nüfus müdürlüğüne vereceği dilekçeyle mahkeme kararına gerek olmadan evlenmeden önceki soyadlarını da kullanabilme imkânına kavuşacaklardır.

Sayın Başkan, değerli milletvekilleri; sonradan Türk vatandaşlığına alınanlardan doğum yeri ve doğum tarihi hatalı olan kişilerin mahkeme kararı olmaksızın durumlarının düzeltilmesi de bu tasarıyla mümkün olmaktadır. Yine, 18 yaşını tamamladığı hâlde aile kütüklerine kayıt edilmemiş olan kişilerin istek ve gerekli şartları sağlamaları hâlinde başka bir belge istemeden tescil işlemlerinin gerçekleştirilmesi de yine bu tasarıyla mümkün olmaktadır.

Sayın Başkan, değerli milletvekilleri; kamuoyunda belki de en fazla memnuniyet yaratacak olan değişikliklerden birisi de kimlik paylaşım sistemi üzerindeki değişikliklerdir. Bu amaca yönelik olarak uygulamaya konulan bu sistem kurumların erişimine açılmış olacak, bu sayede ilgili kurum ve kuruluşların, vatandaşların kimlik bilgilerine elektronik ortamda doğrudan ve hızlı erişmeleri sağlanacaktır.

Sayın Başkan, değerli milletvekilleri; yine, bu kanunla getirilen bir değişiklik de doğum olaylarının tescilinde elektronik tescil imkânının getirilmiş olduğu görülmektedir. Diğer bir düzenlemeyle de sağlık kuruluşlarında dünyaya gelen ve adı konulan çocuğun doğum olayına ait bilgilerinin MERNİS veri tabanına elektronik yolla tescil edilmesi imkânı da tasarıyla mümkün hâle gelecektir.

Yine, bu yapılan düzenlemeyle bugün meri mevzuatımıza göre evlendirme işlemleri hâlen belediye, köy evlendirme memurlukları, nüfus müdürlükleri ve dış temsilciliklerimizde gerçekleştirilmekteyken şimdi bu tasarıyla bu gruplara ilave olarak il ve ilçe müftülüklerine de nikâh kıyma yetkisi ve görevi verilmektedir.

Öncelikle şu noktayı açıkça ifade etmem gerekir ki, bu tasarıda yeni bir nikâh tarzı veya dinî nikâhın resmîleşmesi gibi bir uygulama ve bir öneri söz konusu değildir. Bunu on yedi yıl mülkiye başmüfettişi olarak çalıştığım bir kurumun görevlisi olarak söylemekteyim çünkü bizler gittiğimiz vakit; bir, belediye evlendirme memurluklarının teftiş ve denetimini yapardık; iki, aynı zamanda il ve ilçe nüfus müdürlüklerindeki evlendirme iş ve işlemlerini denetlerdik. Yapılan işlem mevcut resmî nikâh işleminin kanunda belirtildiği şekil ve usulde, hatta nikâh kıyacak memurun giydiği cübbeye varıncaya kadar mevcut durumla aynı olacak, il ve ilçe müftülüklerine bir yetkinin verilmesinden başka bir şey değildir.

Sayın Başkan, değerli milletvekilleri; ülkemizde resmî olarak nikâh kıymadaki şekil unsuru bile mevzuatla düzenlenmiş olup bu konuda bir değişikliğe asla gidilmemektedir. Bu şekil kaynağını da Medeni Kanun'umuzdan ve Evlendirme Yönetmeliği'nden almaktadır. Medeni Kanun'umuz gereğince evlenme iradesinin bizzat evlenecek kişiler tarafından yetkili ve resmî memurun önünde açıklanmasıyla gerçekleşecek olan hukuki evlenme, Türkiye'de yapılacak tek evlenme şeklidir. Medeni Kanun'umuzla, evlendirme yetki ve görevinin, belediye bulunan yerlerde belediye başkanına ve başkanın evlendirme işlemlerini memur ettiği görevliye, köylerde ise muhtarlara verilmiş olduğu bilinmektedir.

5490 sayılı Kanun'la belediye başkanı ve muhtarlar dışında, İçişleri Bakanlığınca il nüfus vatandaşlık müdürleri ile ilçe nüfus müdürleri ve dış temsilciliklere de bu yetki devredilen yetki olarak verilebilmektedir.

Bugün, buraya sunulan, yüce Meclise sunulan tasarıyla il, ilçe müftülüklerine de evlendirme memurluğu görev ve yetkisi verilerek sadece hukuki saha genişletilmektedir yani nikâhın şekliyle ilgili bir düzenleme asla yoktur; sadece, nikâhı kıyacak devlet memurlarına bir ilave söz konusudur.

Yine, Türk Medeni Kanunu ve Evlendirme Yönetmeliği hükümlerine göre evlendirme memurunun kamu görevlisi olması zorunludur. Neticede, müftüler de devlet memuru olduğuna göre bu konuda bir kaygıya da gerek yoktur. Buna göre her vatandaşımız kanuni şartlara uymak kaydıyla resmî nikâhını dilediği evlendirme memuruna kıydırma hak ve yetkisine sahiptir. İsteyen, belediye evlendirme memurluğuna; isteyen, nüfus müdürlüğüne; isteyen, köy muhtarlığına; isteyen de il, ilçe müftülüğüne müracaat edebilecektir. Bugüne kadar, bundan dolayı toplumun kutuplaştığı da herhangi bir kayda düşmüş değildir.

Değerli milletvekilleri, ayrıca, evlendirme işlemleri belirli yasal kurallar ve formalitelere uyarak kurulan bir müessesedir. Bu konuda herhangi bir kaygıya gerek yoktur. Diğer yetkili görevlilerin teftiş ve denetimleri gibi müftülükler de aynı usul ve esasa göre denetleneceklerdir.

Tasarının ülkemiz için, milletimiz için, vatandaşımız için hayırlara vesile olmasını temenni ediyor, yüce Meclisi saygıyla selamlıyorum. (AK PARTİ sıralarından alkışlar)