GÜMRÜK VE TİCARET BAKANI BÜLENT TÜFENKCİ (Malatya) - Sayın Başkan, değerli milletvekilleri; sizleri saygıyla selamlıyorum.

2018 mali yılı bütçe kanun tasarısı kapsamında Gümrük ve Ticaret Bakanlığının bütçesini sunmak ve bu vesileyle de Bakanlık faaliyetlerini sizlerle paylaşmak üzere huzurlarınızda bulunuyorum. 2018 mali yılı bütçe yasa tasarısının hayırlara vesile olmasını Cenab-ı Allah'tan temenni ediyorum.

Gümrük ve Ticaret Bakanlığı olarak hedefimiz, Türkiye'nin ticaretinin daha kolay ve daha güvenli yapıldığı bir ülke konumuna gelmek. Özellikle, gümrüklerimizde tam otomasyona geçişle gümrük işlemlerinin ve ticari işlemlerin süresini kısaltan, maliyetleri azaltan ve güvenliği artıran çalışmaları ön planda tutuyoruz. 2017'de ülkemiz merkezî yönetim vergi gelirlerinin yüzde 21,5'ine tekabül eden 92 milyar 651 milyon TL'yi gümrüklerimiz aracılığıyla tahsil ettik. 2017 yılı Ocak-Kasım döneminde 74.947 firma ihracat, 80.458 firmamız da ithalat işlemi gerçekleştirdi. Bu dönemde toplam dış ticaret hacmimiz 354 milyar dolar oldu.

Değerli arkadaşlar, özellikle gümrüklerde ticareti kolaylaştırmak için birçok çalışmamız var. Gümrük işlemlerinde gerekli belgelerin kâğıt ortamından elektronik ortama aktarılması yönünde çalışmalarımız sürüyor ve bunda gerçekten büyük bir başarı sağladık. Geçmişe göre, gümrüklerdeki iş ve işlem süreleri çok kısaldı ve Allah'a hamdolsun -buradaki bugünkü görüşmelerde de görüldüğü gibi, muhalefette de veya diğer sektör paydaşlarında da- artık gümrük işlemleri bir sorun olmaktan çıktı, çok kolaylaştı ve basitleşti. Bununla beraber, artan dış ticaret hacmimize bir ivme kazandırdık.

Neler yaptık gümrüklerde? Özellikle gümrük beyannamelerinde tescil ve onay işlemlerini birleştirdik. Gümrük beyannamesinin her aşamasında beyan sahibini bilgilendirdik, yükümlü geri bildirim sistemini hayata geçirdik ve artık ihracat yapan, ithalat yapan yükümlülerin gümrüklerdeki her aşamayı e-postayla kendilerine bildirir hâle geldik. İhracat işlemlerinde e-fatura uygulamasını başlattık.

Önemli bir çalışmamız ise Hükûmetimizin, Başbakanımızın da çok önem verdiği, hızla hayata geçirdiğimiz dış ticaret erbabımızın zaman ve maliyet tasarrufunu sağlayan Tek Pencere Sistemi oldu. Bugün birçok kurum ve kuruluş bu sisteme entegre olmuş durumda. 21 kurum ve kuruluşla Tek Pencere Sistemi hayata geçti, 118 belge artık tek bir noktadan elde edilebilir hâle geldi. Özellikle piyasa gözetimi ve denetimini de Tek Pencere Sistemi'yle entegre eder hâle getiriyoruz. Böylece piyasa gözetimi ve denetimi sonucunda bir eşyayla ilgili olumsuzluk çıkması durumunda eşyanın gümrük beyannamesiyle bağlantı kurularak bu kapsamda diğer eşyalar hakkında da gerekli önlemlerin alınması sağlanacaktır.

Yine, Konteyner ve Liman Takip Sistemi'ni, Liman Tek Pencere Sistemi'ni, yine veri değişimini -ki İran ve Gürcistan'la bu veri değişimlerine başladık- yine özellikle, ihracatçımıza büyük kolaylık sağlayan Yetkilendirilmiş Yükümlü Uygulaması'nı hayata geçirdik. Yetkilendirilmiş yükümlü nedir değerli arkadaşlar? Güvendiğimiz ihracat firmalarına "Artık, gümrüklere gelmeden fabrikanızda bu işlemleri yapabilirsiniz." dedik ve yetkilendirdiğimiz insanlara güvendik, onlara bu yetkiyi verdik ve baktığımız zaman, bugün itibarıyla 201 tane yetkilendirilmiş yükümlü firmamız, şahsımız var. Baktığımız zaman, bu firmalar ihracatımızın yüzde 25'ini, ithalatımızın ise yüzde 29'unu gerçekleştirmiştir. Şimdi, bir şey yapıyoruz; artık, bu Yetkilendirilmiş Yükümlü Uygulaması'nı KOBİ'lere de indirmek için çalışma yapıyoruz. İnşallah, 2018'de KOBİ'lerimizi de bu kapsama alarak iş ve işlemleri, ihracatı daha kolaylaştırmış olacağız.

Değerli arkadaşlar, yine, gümrüklerde izin ve belgelerde kâğıtsız ortama geçtik. Uluslararası ticari taşımalara kolaylık getirdik. TIR Ön Beyan Uygulaması ve Karayolunda Transit Rejiminde Ön Beyan Uygulaması'nı başlattık. Transit işlemlerini kolaylaştırdık. Yine, özellikle, hızlı kargo taşımacılığını kara yoluna da açtık. Bunun bir faydası, e-ticarette de kolaylaştırmayı sağlamış olduk.

Özellikle, Gümrük Eşya Takip ve Analitik Performans Ölçme Sistemi (GET-APP)'ı hayata geçirdik. Bununla, (GET-APP)'la, artık, ihracatçımız oturduğu yerde, bürosunda, masasında mobil uygulamalarla kendi eşyasının gümrüklerde hangi aşamada olduğunu canlı olarak izleyebilecek. Bunu hayata geçirerek esasında biz, mükellefe kendimizi de denetlettiriyoruz. Yani gümrüklerde işlemler aksıyor mu? Hangi aşamada aksıyor? Ne kadar ücret ödeniyor? Bunların tamamının canlı olarak görünmesini sağladık ve bu, özellikle ihracatçılarımız tarafından veya ithalatçılarımız tarafından büyük bir beğeni sağladı. Böylelikle keyfî uygulamalara ve kötü performanslara, beklemelere, yüksek maliyetlere son vermek istiyoruz.

Yine, sorun olan laboratuvarları da tekleştiriyoruz. Böylelikle özellikle ihracatçılarımızın ve ithalatçılarımızın böyle, kamu kurumları arasında dönmesini, evrak takip etmesini engellemiş oluyoruz.

Gümrük kapılarımızı dünyaya açıyoruz, özellikle yeniliyoruz. Sarp Gümrük Kapısı'nın inşaatı devam ediyor. 2018'in Mart veya Nisan ayında inşallah hizmete alacağız. Kapıköy Gümrük Kapısı'nın inşaatları devam ediyor, yine aynı tarihlerde hizmete alacağız. Hamzabeyli Gümrük Kapısı'nın kasım ayında temelini attık, inşallah onu da hızlı bir şekilde inşa edip bitireceğiz. Gürbulak kapımızı 2018'de ihale ediyoruz. Habur'u da aynı şekilde yapıyoruz. Karkamış Gümrük Kapısı'nı -Suriye'yle- yeni bitirdik ve gerçekten çok modern, güzel bir kapı oldu ve işler hâlde şu anda, çalışıyor. İpsala, Pazarkule, Dereköy, ve Posof'taki Türkgözü gümrük kapılarımızı da yenileyeceğiz.

Değerli arkadaşlar, tabii, biz bunları yaparken özellikle ülkemizdeki kaçakçılıkla mücadelede önemli görevler alıyoruz. Organize suç ve suç örgütlerinin finansmanını sağlayan, toplum sağlığını ve kamu düzenini bozan, ekonomik olarak ülkemizi zarara uğratan, uyuşturucu, sigara ve akaryakıt başta olmak üzere, her türlü kaçakçılığa karşı kararlı bir mücadele veriyoruz.

Gümrük kapılarımızda kaçakçılıkla mücadelede dünyada geliştirilen en son teknolojilere sahip cihaz ve ekipmanları, sistemleri kullanıyoruz. Gümrük kontrollerinde etkin ve hızlı işlem yapılmasına özellikle önem veriyoruz. 2017 yılı başından bugüne kadar 5.633 olayda toplam 2 milyar 225 milyon TL değerinde kaçakçılık olayını ortaya çıkardık. Sigara kaçak oranlarını yüzde 21'lerden yüzde 10'lara düşürdük ve özellikle bu noktada 2,5 milyar TL ülkemizin vergi kaybını da önlemiş olduk.

Yine, özellikle bir önceki yıla göre, 2017'de uyuşturucu yakalamalarında miktar bazında yaklaşık 8 katlık bir atış gerçekleştirilmiştir. Araç ve konteyner tarama sistemleri başta olmak üzere, birçok teknik cihazla kaçakçılığı önlemeye devam ediyoruz.

17 gümrük kapımızda Plaka Tanıma Sistemi'ni hayata geçirdik. Artık durdurup evrakları kontrol etmeden, plakaları tanıyarak geçişleri hızlandırmış olduk.

Değerli arkadaşlar, tren X-ray tarama sistemlerini Kapıköy'de hayata geçirmiştik şimdi Kapıkule'de de aynı şekilde, trenleri de X-raydan geçirebilecek sistemi kurduk ve işler hâle getirdik. Bakanlığımızın komuta merkezinden 7/24 sınır kapılarımızdaki yolcu ve kargo uçakları ile kara sularımızda seyir hâlindeki gemileri anbean takip ediyoruz.

Akaryakıt kaçakçılığıyla mücadelemizi kararlılıkla sürdürüyoruz. Akaryakıt Kaçakçılığı Bilgi Sistemi veri tabanını hazırladık ve diğer bakanlıklarla beraber, müşterek şekilde, etkin bir şekilde üzerine gidiyoruz ve burada -özellikle yakalamaların- artık fiziki anlamdan çok evrak üzerinde sahtekârlığa gittiğini de görerek bu noktada da önlemlerimizi alıyoruz.

Bugüne kadar, özellikle 2017 yılında, gümrüklerde bekleyen 117 milyon TL tutarındaki eşyanın imhasını gerçekleştirdik ve 151 milyon TL'lik satılabilir eşyaların, özellikle araç ve diğer eşyaların da satışını gerçekleştirmiş olduk ve döner sermaye gelirlerimizi 2016 yılına göre yüzde 21 oranında artırdık.

Değerli Başkan, sayın milletvekilleri; ticaret erbabımızla sürekli istişare içindeyiz. Esnafımız, tacirimiz bu toplumun omurgasıdır. Onların önünü ve yolunu açmak için çalışıyoruz. Ticaret hayatının geliştirilmesi ve yatırım ortamının iyileştirilmesi amacıyla çok çeşitli düzenlemeler yaptık. Örneğin, daha önceleri üç günde kurulan bir şirketi şimdi yarım günde kurar hâle getirdik ve 100 bin TL'lik bir şirketin kuruluş maliyetleri 4 bin TL civarındayken şimdi 875 TL'ye indirdik, 100 bin TL sermayeli bir şirketi yarım günde kurar hâle getirdik ve bunu elektronik ortamda da sağlar hâle getirdik. (AK PARTİ ve Komisyon sıralarından alkışlar)

Yine, almış olduğumuz kararla, bu Meclisten geçen uygulamayla çeke güven ve itibar kazandırdık. Bugüne kadar bu uygulamayla, karekodlu çekin hayata geçmesiyle beraber özellikle, baktığımız zaman, karşılıksız çek miktarında büyük bir düşüş gözlemlendiğini görüyoruz. Geçen yılın aynı dönemine göre karşılıksız çekte, tutar olarak yüzde 38, adet olarak da yüzde 43 azalma oldu. Bu, ekonominin iyileşmesinin bir göstergesi olmakla beraber, aynı zamanda karekodlu çek de artık, karşılıksız çek oranlarının ne kadar azaldığını görmemiz bakımından önemli bir uygulamadır.

Yine, özellikle esnaflarımızın, KOBİ'lerimizin, küçük işletmelerimizin finansmana erişimi noktasında yeni bir düzenlemeyi de hayata geçirdik, Taşınır Rehni Yasası'yla beraber, özellikle küçük esnaflarımızın, çiftçilerimizin, tacirlerimizin yeni bir finansman modeline kavuşmasını sağladık. Burada da Taşınır Rehni Yasası'yla beraber 2017 yılında 13,8 milyar TL'lik bir taşınır mal rehni gerçekleştiğini, kredi imkânı gerçekleştiğini görüyoruz.

MERSİS'le şirket kuruluşu ve diğer ticaret sicil işlemlerini çok daha kolay ve güvenli hâle getirdik. MERSİS, Türkiye'nin dört temel veri tabanından biridir. Önümüzdeki dönemde ülke düzeyindeki tüm ekonomik verileri MERSİS'e dâhil edeceğiz.

Sebze ve meyve ticaretinde zayi oranlarının düşürülmesi ve kayıt dışılığın azaltılması noktasında önemli aşamalar kaydettik. Hal Yasası'nı yeniden işleyeceğiz ve hazırlayacağız, önümüzdeki dönemde sizin huzurunuza getirerek sebze ve meyve ticaretini toptan, bütüncül bir açıdan yeniden düzenlemiş olacağız.

Değerli arkadaşlar, özellikle üretici örgütlerine önem veriyoruz, kooperatiflerimize önem veriyoruz ve kooperatiflerimizi ekonominin unsurları hâline getirmek istiyoruz. Üreticilerden tüketicilere tedarik zincirini kısaltarak tüketicilerin uygun fiyata mal almasını sağlayıcı düzenlemeleri de hayata geçiriyoruz. Özellikle lisanslı depoların 2017 yılında faaliyetlerinin arttığını, lisans başvurularının arttığını görüyoruz. Lisanslı depoların ülkemizin tarım ticaretinde çok önemli bir rol oynadığını biliyoruz ve buna yönelik teşviklerimizi hayata geçirdik. Özellikle 2017 yılının ilk on ayında, faaliyetteki lisanslı depo işletme sayısının yüzde 123, lisanslı depo kapasitemizin de yüzde 110 artış sağladığını... 2015'te 9 olan faaliyet izni almış lisanslı depo işletme sayısı bu sene 38'e ulaşmıştır ve baktığımız zaman 2015'te 435 ton olan lisanslı depo kapasitesi bugün 1 milyon 694 bin 200 tona çıkmıştır. Kuru üzüm, Antep fıstığı ve kuru kayısıyı da lisanslı depo kapsamına aldık ve bu depoların da inşası başladı. Dolayısıyla, değerli arkadaşlarımız, lisanslı depodan sonra Ürün İhtisas Borsasını da kurduk. Bildiğiniz gibi, 10 Ağustos 2017 tarihinde Resmî Gazete'de yayınlandı ve bunun hukuki altyapısını oluşturduk. Şimdi çok kısa bir zaman içerisinde de şirketi kurarak Ürün İhtisas Borsasını da hayata geçiriyoruz. Özellikle bu lisanslı depolara konulan ürünlerin ve karşılığında alınan senetlerin bu borsalarda işlem görmesini istiyoruz ve bu anlamıyla biz bunun altyapısının da gerçekleştirilerek derinliği olan bir borsa oluşmasını istiyoruz.

Değerli arkadaşlar, biz, elektronik ticaretin düzenlenmesi noktasında da birtakım düzenlemeleri hayata geçirdik ve elektronik ticarette güven damgasının oluşması noktasında, Güven Sağlayıcı Kurumlar Yönetmeliği'ni çıkartarak bu noktada da elektronik ticarette güveni sağladık. Elektronik ticarette yine Bilgi Sistemi ve Bildirim Yükümlülükleri Hakkındaki Tebliğ de 11 Ağustos 2017 tarihinde yürürlüğe girdi ve bu noktada da özellikle ticari elektronik ileti şikâyetlerinin bu havuzda toplanarak hızlı bir şekilde dönüş sağlanmasını gerçekleştireceğiz.

Yine tüketicinin korunması noktasında TÜBİS'i hayata geçirdik ve bu, tüketicilerimizin hak arama yollarını genişletti ve kolaylaştırdı. Tüketici hakem heyetlerini yeniden yapılandırıyoruz ve bu tüketici hakem heyetlerinin etkin olması, verimli olması ve hızlı olması noktasındaki çalışmamızı da bitirdik. Yakında bunu da hayata geçireceğiz.

Değerli arkadaşlar, ithalatta risk esaslı denetimi hayata geçirdik ve bu noktada da bu sistemin -özellikle ödül alan bir sistem- baktığımız zaman, tüketiciler tarafından da ciddi anlamda ithalatta kolaylık sağladığını görüyoruz.

Sayın Başkan, değerli milletvekilleri; esnaf ve sanatkârlarımızı biz büyütüp tüccar, tüccarımızı büyütüp sanayici, sanayicimizi büyütüp ihracatçı yapmak istiyoruz. Biraz önce arkadaşlar burada ifade ettiler. Ben bir kez daha verileri vereyim, takdiri size bırakayım. AK PARTİ iktidara gelmeden önce esnafımız yüzde 47'den kredi kullanıyordu ve o gün, 2002 yılında kredi kullanan esnaf sayımız 63 bindi, bugün kredi kullanan esnaf sayımız 450 bin ve kullandıkları kredi faizi de yüzde 4 veya vadeye göre yüzde 5. O gün 5 bin lira almak için kapı kapı dolaşan esnafımız -o da o krediyi alırsa -yüzde 47 faiz, bir de yüzde 16 komisyon veriyordu, 5 bin liranın 2.500 lirasını peşin olarak bankada bırakıyordu. Bugün o komisyon yüzde 1,5'e, faiz oranları da yüzde 4'e, 5'e düşmüş durumda.

Şimdi, bazı arkadaşlarımız, bu kredinin çoğalmasında Hükûmetimize teşekkür edeceğine sanki Hükûmetimiz bu noktada esnaflarımıza destek vermiyor gibi bir tavır hâline getiriyorlar. Açıkça söylesinler, esnafa kredi vermemek mi lazım, yoksa esnafın finansmana erişimini kolaylaştırmak mı lazım. Biz, esnafımız ne zaman dara düşerse Hükûmet olarak yanındayız. Bugün Cumhurbaşkanımız da bu müjdeyi verdi. Esnafımız, imalat sanayisinde çalışan esnafımız yani marangozumuz, yani kaportacımız, yani mobilyacımız, bu noktada, yanında bir işçi çalıştırdığında o bir işçinin...

(Mikrofon otomatik cihaz tarafından kapatıldı)

GÜMRÜK VE TİCARET BAKANI BÜLENT TÜFENKCİ (Devamla) - İki dakika Başkan...

BAŞKAN - Sayın Bakan, sözlerinizi tamamlamak üzere bir dakika ek süre veriyorum.

Buyurun.

GÜMRÜK VE TİCARET BAKANI BÜLENT TÜFENKCİ (Devamla) - ...bir maaşını biz vereceğiz, SSK'si de vergisi de dâhil, bir maaşını da işveren. Adı da: "Bir senden bir benden".

Dolayısıyla, bunu da sadece esnaflara veriyoruz. (AK PARTİ ve Komisyon sıralarından alkışlar) Diğer ticaret erbabına, sanayiciye bizim desteğimiz devam ediyor. Nasıl desteğimiz? Artı ilave istihdam sağladıklarında, onun zaten SSK vergilerini ve diğer stopajını bizler ödüyoruz.

ÖMER FETHİ GÜRER (Niğde) - Kapanıyor Sayın Bakan.

GÜMRÜK VE TİCARET BAKANI BÜLENT TÜFENKCİ (Devamla) - Ama şimdi sadece esnafa getirdik Ömer Bey. Senin için getirdik onu da. Biz Niğde kazansın diye getirdik, Aksaray kazansın diye, Tokat kazansın diye, Malatya kazansın diye -çünkü orada küçük esnaf var- küçük esnaf kazansın diye. Dolayısıyla, biz her zaman esnafımızın yanındayız.

Şunu da açıklayayım değerli arkadaşlar, Başkan müsaade ederse: Şimdi, iş yerini terkin eden esnaf sayısı 2017 yılında 87 bin, açılan 211.075. Terkin edenlerin çoğu iflas ettiklerinden terkin etmiyor ya emekli oluyor ya büyüyor tüccar oluyor ya da sanayici oluyor; onun için kapatıyor.

(Mikrofon otomatik cihaz tarafından kapatıldı)

ÖMER FETHİ GÜRER (Niğde) - AVM'ler yüzünden, AVM'ler.

BAŞKAN - Tamamlayınız lütfen Sayın Bakan.

GÜMRÜK VE TİCARET BAKANI BÜLENT TÜFENKCİ (Devamla) - Ve baktığımız zaman, "Peki bu, tüccar nasıl olmuş?" diye baktığımızda da kurulan işletme sayısı 124.507, ticaret, sanayi odasına 2017'de kayıt olan işletme sayısı, kapanan işletme sayısı 26 bin yani 4 katı, 5 katı açılan işletme var, beşte 1 de kapanan işletme var. Dolayısıyla "Esnaflarımız terkin..." derken sanki hepsi iflas etmiş de kapanmış gibi ifade edilmesin, bunların bir kısmı emekli oluyor, bir kısmı iş yerini kapatıp ticaret, sanayi odalarına kayıt oluyor, bir kısmı da sanayici oluyor, bir kısmı da borsaya gidiyor. Dolayısıyla, bu bilgileri de verip doğru bilgilendirmek lazım.

Ben, bütçemizin hayırlara vesile olmasını temenni ediyorum, saygıyla sizleri selamlıyorum. (AK PARTİ ve Komisyon sıralarından alkışlar)