HALUK AHMET GÜMÜŞ (Balıkesir) - Sayın Başkan, sayın milletvekilleri, sayın bakanlar; bütünşehir uygulamasına dair, hedefi açıklanmayan bir tasarıyı görüşmeye devam ediyoruz. İçişleri Bakanına, önce geçen yıl Plan Bütçe Komisyonunda, geçen ay da İçişleri Komisyonunda sordum: "Bütünşehir, uygulaması zamanla Türkiye'nin tümüne yayılması düşünülen idari bir sistem midir?" diye. Arkadan yine sorduk: "Bu uygulamayla başkanlık sisteminin alt yapısını mı hazırlıyorsunuz?" dedik. Sayın Bakan cevap vermediler veya veremediler, oysa cevap vermek görevleriydi. Şimdi aynı soruları bu kürsüden, yeniden, hepinize soruyorum, atlamadan cevap veriniz: Sayın üyeler, biz anayasa çalışmalarının gidişatından şüpheleniyorduk ki ve bakanların çeşitli beyanatlarından anlıyorduk ki, Başbakan kendisi için başkanlık sistemini arzu etmekteydi, arkadan geldi, baklayı ağızlarından çıkardılar; Başbakan başkanlık sistemini arzu ettiğini açıkça açığa vurdu. Başbakan kendisini başkan görmek istiyormuş. Biz zaten biliyorduk, bütünşehir yasası görüntüsü altında bizzat başkanlık sisteminin altyapısını hazırlıyordunuz. Hükûmete sesleniyorum: Tarzınız, dürüst bir tarz değildir. Toplumu yanıltmak istediğiniz anlaşılmaktadır. Böyle, hedefi açıklanmayan hazırlıkların altından milleti kandırmak çıkar. Bu tarz, ne bu yasayı çıkarmak isteyen Meclis grubuna ne de bir Türkiye Cumhuriyeti hükûmetine yaraşır. Alıştıra alıştıra ilerlemek, çaktırmadan mesafe almak, halkın dikkatini saptırmak Hükûmetin alışılmış bir davranış tarzı olarak yerleşmektedir. Ya niyetinizi itiraf ediniz ya da bu tarzınız tarihe böylece geçecektir.

Soruyorum: Merkezî sistemde dahi yolsuzlukların yaygın olduğu ülkemizde tüm ekonomik konuları veya çok genişletilmiş ekonomik alanların kararlarının yerel yönetimlere bu oranda göçertilmesi ülkemizde ve kimi illerimizde ne gibi sonuçlara yol açacaktır? Türkiye'nin içinde bulunduğu mevcut gerçeklerle, her ilde seçilmiş başkanın yönetimiyle adaleti dağıtmak mümkün olacak mıdır? Kimi illerde yerel yönetimler giderek kendi aralarında örgütlenmiş menfaat gruplarının eline geçerse, çete gruplarının eline geçerse, mafyavari grupların eline geçerse vatandaşın hâli ne olacaktır? Terörist faaliyetlere karışmış kişi ve grupların eline böyle büyük bir yönetim gücünü vermek doğru bir şey mi olacaktır? Ülkemizde hukuk sisteminin işleyişi ve seçmenin yönetimi denetleyebilmesi için eğitim seviyesi yeterli midir? Güçlü ve yerel yönetimler karşısında vatandaş yeterli bilince sahip midir? Bunu söylerken elbette vatandaşımızın çoğunluğunun sağduyusundan ve ahlaka bağımlılığından kuşkumuz yoktur ancak vatandaşın suistimal edilmesinden korkarız.

Biliyorum ve işte burada görüyoruz ki bu konularda hiçbir araştırmanız, bilimsel araştırmanız yoktur. Gözünüz kapalı oy vereceksiniz, suistimal ise burada başlamıştır. Büyükşehir, bütünşehir gerekçesiyle Türkiye'nin koskoca idari sistemini değiştirmek istiyorsunuz ama buradaki niyeti itiraf etmeyerek vatandaşın algısını değiştirmek niyetindesiniz.

Sayın milletvekilleri, bu, başlı başına temel bir suistimalin başlangıcıdır. Niyetiniz, Türkiye'nin tüm idari sistemini bu yasayı gündeme getirerek değiştirmeye başlamaktır. Vatandaşı aldatmayınız, dürüst olunuz. Bu yasanın başkanlık sistemine hazırlık olduğunu itiraf ediniz. Eğer böyle bir niyetiniz olsaydı, Sayın Bakan bunu daha önce sorularımda söylerdiniz, söylemediniz, şimdiki gibi susuyorsunuz. Tasarı, ne hukuka ne akla uygun bir uygulama olacaktır. İmzalanmış taraf olduğunuz sözleşmelere uygun olmadığı gibi tarihî değerlere de uygun değildir.

Bakın, Balıkesir'den örnek vereyim: Bir Altınova beldemiz vardır ki, Osmanlı'nın kuruluşundan bu yana sancak, cumhuriyetin kuruluşundan bu yana belediyeliktir. Edincik beldemiz de aynı şekilde derin ve önemli bir kimliğe sahip belediyeliğe sahiptir. Şimdi, siz buraları, tarihteki önemlerine bakmadan mahalle yapıyorsunuz. Nerede kaldı tarihe saygı? Bir de "Biz, Osmanlıcılığın savunucusuyuz." diyorsunuz. Edremit Altınoluk'ta aynı şey ve Altınoluk'ta da dünyanın en büyük muhtarlığını yaratacaksınız. Hayırlı uğurlu olsun.(CHP sıralarından alkışlar)

BAŞKAN - Teşekkür ediyorum.