ORMAN VE SU İŞLERİ BAKANI VEYSEL EROĞLU (Afyonkarahisar) - Sayın Başkanım, değerli milletvekilleri; hepinizi saygıyla selamlıyorum.

Özellikle tıbbi aromatik bitkiler hakkında araştırma önergesi verilmesiyle ilgili hususta sizlere bilgi arz etmek üzere söz almış bulunuyorum, hepinizi saygıyla selamlıyorum.

Efendim, özellikle bundan dolayı bütün yüce Meclise, önerge verenlere gönülden teşekkür ediyorum çünkü tıbbi aromatik bitkiler Türkiye için fevkalade önemli bir husustur. Şöyle ki: Özellikle bizdeki biyolojik çeşitlilik, flora, fauna Kıta Avrupası'ndan daha zengindir.

Özellikle şunu vurgulamak istiyorum ki bizde yaklaşık 12.500 adet bitki türü var, bunun 3.650'si endemik yani sadece Türkiye'de olup başka yerde olmayan bitkiler. Bunların pek çoğu da "şifalı bitki" dediğimiz tıbbi bitkiler. Dolayısıyla, Türkiye böyle zengin bir biyolojik çeşitliliğe ve tıbbi bitkilere, şifalı bitkilere sahip olmasına rağmen maalesef buna yeteri kadar ilgi gösterilmemiştir. Ben yüce Meclisi böyle bir çalışma için araştırma önergesi verilmesinden dolayı gerçekten kutluyorum

Özellikle şunu vurgulamak istiyorum: Dünyada tıbbi aromatik bitkiler konusunda 115 milyar dolarlık bir pazar var. Türkiye nasıl ki özellikle pek çok bölgenin kavşak noktası, aynı zamanda iklimlerin de, dört iklimin kavşak noktasıdır. Dolayısıyla Türkiye'de biyolojik çeşitlilik çok daha fazladır. Bu maksatla, biz özellikle 2013 yılından itibaren harekete geçtik Orman ve Su İşleri Bakanlığı olarak. İlk önce "Tıbbi Aromatik Bitkiler Merkezi" diye muhteşem bir merkez kurduk. Yani bu merkezde, üniversitelerimizle birlikte, her türlü laboratuvar imkânları mevcut, bunu özellikle vurgulamak istiyorum. Daha sonra, bilhassa bu sadece bizim Bakanlığı ilgilendirmiyor çünkü bizim Bakanlık şu bakımdan ilgileniyor: Bu tıbbi aromatik bitkilerin yüzde 80'i ormanlarda ama tarım dışı alanlarda, tarım alanlarında da var. Dolayısıyla Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığını, tıbbi olduğu için Sağlık Bakanlığını yani şu anda üç bakanlığı ilgilendiren bir konudur. Bu yüzden biz özellikle üç bakanlık, başta Sağlık Bakanlığı; Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı ve Orman ve Su İşleri Bakanlığı harekete geçtik. Her birimiz bir daire başkanlığı kurdu bu konuda, araştırma merkezleri kurduk -biraz sonra kısaca sizlere arz edeceğim- ve neticede özellikle 1'inci çalıştayı 2014 yılında gerçekleştirdik; bütün kurum, kuruluşlar, üniversiteler, kamu kurum temsilcileri katıldı. Gerçekten, buradan çok güzel neticeler de çıktı. Özellikle 2016 yılında 2'nci çalıştayı gerçekleştirdik, bazı kararlar aldık. Bilhassa Konya'da da 2017 yılında, gerçekten, çok büyük bir Uluslararası Tıbbi ve Aromatik Bitkiler Kongresi tertip ettik, bütün dünyadan bu konudaki uzmanları davet ettik ve de neticede -ben kitapları getiremedim- bunları bastık. Arzu eden varsa bunu zaten yüce Meclise de komisyona da vereceğiz bütün dokümanları ve gerçekten, bu bir ufuk açtı. Hatta araştırma sayısı çok arttı. Şu anda 120'den fazla araştırıcı, profesör, öğretim üyesi olduğu gibi, ayrıca kamu kurumlarında, üç bakanlıkta -Sağlık Bakanlığında, Orman ve Su İşleri Bakanlığında ve Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığında- bilhassa bu konuyla iştigal eden, gerçekten, uzmanlar var, hatta biz bu konuda ihtisas grupları oluşturduk. Çünkü herkesin her şeyi bilmesi mümkün değil, dolayısıyla tıbbi aromatik bitkilerle alakalı ihtisas gruplarında çalışmalar devam ediyor.

Ayrıca burada, yüce Mecliste şunu söylemek istiyorum: İnşallah, bu araştırma önergesi kabul edildiği takdirde, 18-19 Nisan tarihlerinde İstanbul'da Sağlık Bakanlığının tertip ettiği Uluslararası Tıbbi ve Aromatik Bitkiler Kongresi var, gene aynı tarihlerde Antalya'da tıbbi aromatik bitkilerle ilgili bir kongre var, yüce Mecliste ilgili komisyonda araştırma önergesiyle ilgili çalışma yapacak olan milletvekillerimizin bunlara katılmalarını özellikle bekliyoruz, davet ediyoruz. Bunu da özellikle vurgulamak istiyorum.

Biz bu konuda ne yaptık? Efendim, en son, özellikle, Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanının, ayrıca Sağlık Komisyon Başkanımızın da katıldığı Afyonkarahisar'daki -Profesör Doktor Necdet Ünüvar burada- toplantıda çalışma grupları oluşturuldu. Orada halk sağlığı ve tüketici güvenliği -bu önemli- ikincisi üretim... Üretimi nasıl yapacağız? Standartlar, üretim standartları, bunların detaylarına girmeyeceğim, komisyona vereyim çünkü vaktimiz sınırlı olduğu için ben sadece başlıkları özellikle vurgulamak istiyorum.

Mevzuat ve ruhsatlandırma. Çünkü ruhsatlandırmada iki yol tercih ediliyor: Birinci yol, gıda takviyesi için Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı bir gıda takviyesi ruhsatı veriyor ama biz Sağlık Bakanlığında da özellikle ruhsatlandırma işlemlerinin çok daha kolaylaştırılması konusunda, hatta alınan ücretlerin azaltılarak en azından tıbbi ilaçların bir an önce hayata geçmesi açısından bir çalışma yapılmasını talep etmiştik, bu konuda da güzel bir çalışma yapıldı. Ben Sağlık Bakanımıza ve -burada- Necdet Bey'e teşekkür ediyorum.

Bunun dışında, "Bu konuda eğitim verelim." dedik, "Ulusal ve uluslararası iş birliği yapalım." diye söyledik. Biliyorsunuz, Uzak Doğu'da çok büyük potansiyel var, pazarlama da var. Orada o kadar tıbbi aromatik bitki zenginliği maalesef yok ama pazarlama çok iyi, bilhassa biz Uzak Doğu'yla... Mesela, ben oraya, bizim çalıştaya Malezya Büyükelçisini davet etmiştim, geldi, konuşma yaptı. Ayrıca, en batıda, Meksika'da, orada da ciddi bir tıbbi aromatik bitki var, Meksika Büyükelçisini davet etmiştim, o da geldi, konuşma yaptı. Yani bizim ulusal ve uluslararası iş birliği yapmamız lazım. Projelendirme yapıp, netice itibarıyla, bu konuda bir an önce çalışmaların yapılarak... Bilhassa ilaç üretimi, bunun sağlıkta kullanılması ve kozmetik sanayisinde dışarıdan ithal etmek yerine Türkiye'de üretilmesi şeklinde bir çalışma yapmak için özel sektörün de teşvik edilmesi konusunda karar alındı. Bu, gerçekten bir ufuk açacaktır.

Şu ana kadar ne kadar ihracat yapıyoruz? Yani bu kadar biyolojik çeşitlilik var -Kıta Avrupası'ndan daha fazla- ama şu ana kadar büyük gayretlerle yapabildiğimiz tıbbi aromatik bitkilerin ihracatı 600 milyon dolarcık. Ama biz bu çalıştay ve kongrelerde bir hedef koyduk, yüce Meclisimiz de destek verirse gerçekten biz bu hedefi yakalarız. 2023 yılına kadar 5 milyar dolarlık bir ihracat hedefi ortaya koyduk, bunu da gerçekleştireceğimize ben inanıyorum.

Tabii, bizim Orman ve Su İşleri Bakanlığı bu konuda bir daire başkanlığı kurdu, Odun Dışı Ürün ve Hizmetler Dairesi Başkanlığı. Bu konuda "ORKÖY kredisi" adıyla çiftçilere destek veriyoruz.

Ayrıca, bizim Orman Genel Müdürlüğümüz dışında Doğa Koruma ve Millî Parklar Genel Müdürlüğümüz büyük bir veri tabanı programı hazırladı, adı Nuh'un Gemisi. Türkiye'deki bütün biyolojik çeşitliliği kaydediyoruz her şeyiyle beraber, şu ana kadar da 1 milyon 250 bin tane kayıt yapıldı. Pek çok ilde, illerin yüzde 80'inde bitti, önümüzdeki yıl sonuna kadar bütün Türkiye'nin biyolojik çeşitliliği taranacak ve bu da kayıt altına alınacak. Bunu da özellikle vurgulamak istiyorum.

Bunun dışında, 38 tane eylem planı hazırladık, arzu eden vekillerime bunları kitaplar hâlinde verebiliriz.

Zamanım az kaldığı için... Bir de, Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı ve Sağlık Bakanlığı büyük çalışma yapıyor. Özellikle, Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı büyük araştırma merkezleri kurdu, orman köylülerine destek veriyor, AR-GE çalışmalarına destek veriyor; ayrıca, tıbbi aromatik bitkiler çalışması başlattı. Bir de TÜBİTAK, bunu özellikle destekleme kararı aldı. Bu konuda da araştırmacıları desteklemek için her türlü imkân var.

Son olarak -sürem kalmadığı için- bazı tıbbi bitkilerle alakalı üniversiteyle birlikte Bakanlığımız bazı el kitapları çıkardı. Mesela, lavanta, kekik, nane, defne gibi pek çok bitki üzerine el kitapları var.

Ben, burada, Bakanıma da teşekkür ediyorum. Bizim haşhaş yağı, haşhaş tohumu özellikle kolesterol için bir ilaçtır.

Ordinaryüs Profesör Sıtkı Velicangil vardı, çok meşhur bir hocaydı, rahmetli oldu. Ben de bir ara halk sağlığı...

(Mikrofon otomatik cihaz tarafından kapatıldı)

ORMAN VE SU İŞLERİ BAKANI VEYSEL EROĞLU (Devamla) - Bir dakika müsaade ederseniz Sayın Başkan.

BAŞKAN - Buyurun Sayın Bakan.

ORMAN VE SU İŞLERİ BAKANI VEYSEL EROĞLU (Devamla) - Bir ara Teknik Üniversitede Çevre Mühendisliği bölümünde halk sağlığı dersi vardı, Hocam "Sen bu işe meraklısın, sen Sıtkı Velicangil'in -dünya çapında meşhur hoca- asistanlığını yap." dedi. Benim de Afyonkarahisarlı olduğumu bildiği için "Ben, Fransa'da araştırma yaptım; haşhaş yağı, haşhaş tohumu kolesterol için ilaçtır." dedi. Sağ olsun, Değerli Bakanımız Zekeriya Bey de bu konuda, hem siyah hem de sarı haşhaş tohumlarıyla ilgili bir tahlil yaptırdı. Kendisine de burada huzurunuzda teşekkür ediyorum.

İnşallah, bütün gruplar birlikte bu konuda bir çalışma yaparsa biz de emrinize amadeyiz. Gelin, hep beraber bütün Türkiye'de bu tıbbi aromatik bitkileri geliştirelim.

Ayrıca, bizdeki her türlü dokümanı da araştırma komisyonuna vermeye hazırız efendim.

Ben, gerçekten çok faydalı, böyle bir komisyonun kurulmasının çok isabetli olduğu düşüncesiyle hepinizi en kalbî duygularla selamlıyorum efendim.

Sağ olun. (AK PARTİ ve CHP sıralarından alkışlar)

BAŞKAN - Sayın Bakana teşekkür ediyoruz.