YASİN ÖZTÜRK (Denizli) - Sayın Başkan, kıymetli milletvekilleri; görüşülmekte olan kanun maddesi üzerinde İYİ PARTİ Grubu adına söz almış bulunmaktayım.

Ekonomik faaliyetler yerine getirilirken çevre kirliliği sorunuyla karşı karşıya kalınması, istenilmeyen bir durum olsa da üretim yapılırken bir yandan doğal kaynakların aşırı kullanımı, diğer yandan üretim sonucu açığa çıkan zararlı atıklar nedeniyle çevre, üretim faaliyetlerinden olumsuz olarak etkilenmektedir. Bozulan çevre, bu çevreye dayalı üretimden gelir elde eden başta çiftçimizi ve kirlilikten zarar görenleri yoksullaştırmaktadır. Genel olarak "Çevre kirliliği, tüm canlıların yaşamını olumsuz yönde etkileyen, ekosistemde doğal dengeyi bozan ve insanlardan kaynaklanan zararlardır." şeklinde özetlenebilir.

Büyük Menderes havzası, başta kirlilik olmak üzere su kaynaklarına ilişkin birçok problemle karşı karşıyadır. Hızlı sanayileşme ve şehirleşmeye dayalı ortaya çıkan sanayi atıkları ve evsel atıklar, bilinçsiz kullanılan suni gübreler ve tarımsal ilaçlar, tarım alanlarının kirlenmesine, nehir ekosisteminin bozulmasına neden olmaktadır. Buna bağlı olarak havzanın verimliliği azalmakta, sürdürülebilir tarım, tarımsal faaliyetler, çevre ve insan sağlığı olumsuz etkilenmektedir. Endüstriyel üretim, çevre kaynakları ve yaban hayatının korunması arasında doğrudan ilişkilidir.

AK PARTİ politikaları sonucunda en çok etkilenen kesim tarım sektörüdür. Tarım sektöründe dış ticaret serbestliği, korumacı politikaların tasfiyesi, uluslararası anlaşmalar ve özelleştirme temelinde gerçekleştirilen uygulamalardan, tarım kesiminden geçimini sağlayanlar önemli ölçüde etkilenmişlerdir. Dünya Bankası, Dünya Ticaret Örgütü, Avrupa Birliği ve Amerika Birleşik Devletleri'nin uluslararası politikalarıyla biçimlendirdiğiniz tarım politikaları, çiftçileri olumsuz etkilemektedir. Buna bağlı olarak kırsal nüfus, yoksulluğa, işsizliğe ve kente göçe zorlanmaktadır. Bütün bu aşamalarda kırsal alanlarda artan yoksulluk, ülke genelinde ciddi sorunlara neden olmaktadır. Yoksulluk, gelişmekte olan ülkelerde sadece ekonomik yetersizlik değildir; yoksulluk, aynı zamanda doğal çevrenin tahribatı konusunda baskı yaratmakta, toplumsal dinamikleri etkilemekte, kültürel ve siyasi yozlaşmayı da beraberinde getirmektedir.

Sayın Başkan, kıymetli milletvekilleri, Büyük Menderes havzası, Denizli'den başlayarak, Aydın, Uşak, Muğla illerini içine alarak Ege Denizi kıyılarına ulaşan geniş ovaları kapsamaktadır. Büyük Menderes havzasının alanı, Türkiye'nin yüz ölçümünün yüzde 3,5'una eşit 23.900 kilometrekarelik bir sahadır. Büyük Menderes Irmağı'nın geçtiği ovalar Baklan Ovası, Söke Ovası, Yenipazar, Karpuzlu ve Çine Ovası gibi yerel adlarla anılırlar. Büyük Menderes havzasında 50'den fazla dere ve akarsu yer almaktadır.

Türkiye'nin endüstriyel ve tarımsal anlamda en önemli üretim bölgelerinden olan Büyük Menderes havzası, başta kirlilik olmak üzere su kaynaklarına ilişkin birçok problemle karşı karşıyadır. Bu ovalar tarımsal üretim açısından da son derece önemlidir. Zeytin, ay çekirdeği, meyvecilik, pamuk, narenciye ve incir, havzada üretilen başlıca tarımsal ürünlerdir.

Tarımsal üretimin yanı sıra tekstil ve deri sanayisi havzadaki önemli endüstriyel üretim alanlarıdır. Bafa Gölü, Büyük Menderes Deltası Millî Parkı, Pamukkale Özel Çevre Koruma Bölgesi, Işıklı Gölü, Honaz Dağı Millî Parkı gibi önemli doğal alanlar, Büyük Menderes havzasında yer almaktadır.

Topraklarının amaç dışı kullanımından kaynaklanan kirlilik, arıtmaya tabi tutulmayan evsel ve sanayi atıklarından kaynaklanan dolaylı veya dolaysız toprak kirliliği, yanlış yapılaşmadan kaynaklanan bozukluklar, orman yangınlarından kaynaklanan kirlilik veya başkaca nedenlerden oluşan kirlilik olarak sınıflandırılabilir. Tarımsal ilaç ve gübrelerin gereksiniminden fazla ve bilinçsizce kullanımı ile artan nüfusa bağlı büyüyen ve gelişen kentlerde sanayi ve evsel atıkların sularının boşalımı, yüzey ve yer altı sularıyla toprak ve bitkilerde kirlenmelere yol açmaktadır.

Sonuçta, doğal kaynakların fiziksel yapılarında ve kimyasal birleşimlerinde değişmelere neden olmakta, milyonlarca yılda oluşan ekolojik denge hızla bozulmaktadır. Sorun ancak Büyük Menderes Nehri ve havzasındaki mevcut kirlilik durumunu belirlemek, kısa ve uzun vadede çevresel problemlere bütüncül çözüm önerileri getirmek, bunu sağlayacak projeleri ortaya çıkarmak ve projelerin hayata geçirilmesini sağlamak yoluyla çözülebilir.

Genel Kurulu saygıyla selamlıyorum.