HÜSEYİN ÖRS (Trabzon) - Sayın Başkan, değerli milletvekilleri; ilgili kanun teklifinin 7'nci maddesi üzerinde konuşma yapmak üzere İYİ PARTİ Grubu adına söz aldım. Hepinizi en derin saygılarımla selamlıyorum.

Değerli milletvekilleri, bu maddeyle kıyılar, sahil şeritleri, doldurma ve kurutma yoluyla kazanılan arazilere ilişkin, özellikle Bitlis Ahlat, İzmir Çandarlı ve Rize İyidere Limanı'nda yapılaşmaya dair sınırlayıcı hükümlerin kaldırılması teklif edilmektedir. Özellikle sahil şeritlerinde doldurma yoluyla kazanılan araziler göçük ve çökme riskinin yüksek olduğu arazilerdir.

Değerli milletvekilleri, konuyla ilgili olarak, Doğu Karadeniz Bölgesi'ni ele alarak riskin büyüklüğüne dikkatinizi çekmek isterim. 1996 yılında yayımlanan Türkiye Deprem Tehlikesi Haritası, Doğu Karadeniz'in aktif faylarını dikkate almamış, bu nedenle bölgenin gerçek deprem potansiyeli belirlenememiştir. Ancak 2012 yılında, Karadeniz'de Batum açıklarında, Trabzon fayı üzerinde oluşan 5,7 büyüklüğündeki depremin artçıları Trabzon ve Rize illerimizi tehdit ettiğinden, 2018 yılında yenilenen ve revize edilen Türkiye Deprem Tehlikesi Haritası'nda Trabzon'un deprem tehlikesi 2 kat, Rize'ninki ise 3 kat artmıştır. Yirmi iki yıl gecikmeyle yenilenen ve revize edilen Türkiye Deprem Tehlikesi Haritası, Trabzon ve Rize'de deprem güvencesi yetersiz yapı stoklarının ve deniz dolgu alanlarının olduğu gerçeğiyle artık yüzleşme zamanının geldiğini ortaya koymuştur. Bu sorun halı altına süpürülerek üzeri örtülecek bir sorun değildir. Konunun uzmanları ve sivil toplum örgütleri, özellikle Rize ilimizde, yaklaşık 70 bin kişinin yaşadığı binlerce konut ve ticarethanenin bulunduğu 350 bin metrekarelik deniz dolgu alanında olası bir deprem şiddetinin 5 kat daha artacağını ifade etmektedirler. Konuyla ilgili olarak 21 Aralık 2018 tarihinde Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanlığına bir araştırma önergesi vermiş ve bu dolgu alan için bir kentsel dönüşüm projesinin bir an önce hayata geçirilmesini önermiştim. İnşallah, gündeme alınır ve gerekli tedbirlerin alınmasına bizim de bir katkımız olur diye düşünüyorum.

Değerli milletvekilleri, dolgu alanı üzerine yapılan üstyapı inşaatlarının önemli bir kısmının temelleri deniz suyunun etkisiyle korozyona uğramış ve bu durum hâlâ, daha devam etmektedir. Binaların temelleri ve kolonları hem deniz suyu hem de aşırı yağmur nedeniyle yüzey sularının etkisiyle zayıflamaya başlamış, hatta çürümeye yüz tutmuştur. Dolgu zeminlerin üzerine yapılan inşaatların emniyetli taşıma kapasiteleri zayıftır. Bu, Rize ilimizin dolgu alanında yer altı ve yer üstü sularının etkisiyle daha da zayıflamıştır. Dolayısıyla Rize ili dolgu alanı üzerindeki binaların, Allah korusun, çökme, yan yatma ve yıkılma gibi riskleri de artmıştır. Sadece üstyapı inşaatları değil, aynı zamanda altyapı inşaatları da yani kanalizasyon, su, doğal gaz, elektrik, telefon ve benzeri boru ve kablo hatları da önemli risk altındadır.

Rize'deki durumun bir benzeri kendi şehrim Trabzon için de söz konusudur. Yer altı suyu 75 santimetre derinde olan Trabzon Akyazı deniz dolgu alanı üzerinde yapılan ve yapılması planlanan projelerde de benzer sorunların yaşanması ihtimali maalesef ki büyüktür.

Değerli milletvekilleri, hinterlandı dar olan fakat sürekli büyüyen Rize ve Trabzon gibi illerimizde denizden yer kazanmak adına dolgu yapılması günümüzün bir gerçeğidir.

(Mikrofon otomatik cihaz tarafından kapatıldı)

BAŞKAN - Tamamlayın Sayın Örs.

HÜSEYİN ÖRS (Devamla) - Ancak 1990 yılında yayımlanan Kıyı Kanununun Uygulanmasına Dair Yönetmelik bugünkü hâliyle, planlı ve denetimli dolgu alanlarının oluşturulmasında yetersiz kalmaktadır. Bu nedenle, deniz dolgularının yeterli gerekçelerini, deniz ekolojisinin korunmasını, jeolojik, jeofizik sondaj ve zemin etütlerinin niceliğini, niteliğini belirleyen ve ciddi kontrolünü sağlayan bir deniz dolgu yönetmeliği hazırlanarak bir an önce uygulamaya konulmalıdır.

Hepinizi en derin saygılarımla selamlıyorum. (İYİ PARTİ sıralarından alkışlar)

BAŞKAN - Teşekkürler Sayın Örs.