AK PARTİ GRUBU ADINA AHMET SALİH DAL (Kilis) - Sayın Başkan, Gazi Meclisimiz ve saygıdeğer milletvekilleri; 2020 Yılı Merkezi Yönetim Bütçe Kanun Teklifi'nin birinci turunda Kamu Denetçiliği Kurumu bütçesi üzerine grubum adına söz almış bulunmaktayım.

Kamu Denetçiliği Kurumu, Anayasa'mızın 74'üncü maddesinde yer alan hüküm gereğince idarenin işleyişiyle ilgili şikâyetleri inceleyen, 6328 sayılı Kanun'la kurulmuş anayasal bir kurumdur. Kurulduğu günden bu yana etkin bir şikâyet mekanizması oluşturan Kamu Denetçiliği Kurumu 2018 yılında da bu yönde birçok yeniliğe imza atmıştır; her şeyden önce, hak arama hürriyetinin önünü açmaktadır, kişilerin güçlenmesini ve adalete kolay erişilmesini sağlamak gibi önemli görevleri yerine getirmektedir.

Kamu Denetçiliği Kurumu, denetim faaliyetlerini Türkiye Büyük Millet Meclisi adına gerçekleştirmektedir, gücünü yüce Meclisin manevi şahsiyetinden almaktadır; adalet, hak arama, insan haklarının korunması alanında hayati kurumlardan biri hâline gelmiştir. Cumhurbaşkanlığı hükûmet sistemiyle beraber, parlamenter sistemde denetlenemeyen, Cumhurbaşkanının tek başına yaptığı işlemler ile resen imzaladığı kararlar ve emirler hükmü kanunumuzdan kaldırılmıştır. Böylece Kamu Denetçiliği Kurumu, Cumhurbaşkanıyla ilgili şikâyetleri alabilecek bir duruma gelmiştir.

Kamu Denetçiliği Kurumu, kararlarını, niteliğiyle, saygınlığıyla, kamuoyu baskısıyla ve en önemlisi, Parlamentonun desteği ve takibiyle hukuk ve hakkaniyete uygun bir şekilde alır. Kamu Denetçiliği Kurumunun 2018'de verdiği tavsiye kararlarına idarelerin uyma oranı yüzde 70'tir. Bu süreçte kuruma en büyük desteği Türkiye Büyük Millet Meclisi vermiştir. Kurumun tavsiye kararlarının gereğini yerine getirmekte tereddüt eden bazı kurumların yetkililerini Başkanlığını yürüttüğüm Dilekçe Komisyonu ile İnsan Haklarını İnceleme Komisyonu Üyelerinden Kurulu Karma Komisyon Alt Komisyonuna çağırarak sorunun giderilmesi adına ciddi adımlar attık. Bu vesileyle, Karma Alt Komisyon toplantılarımıza katılan değerli kamu yetkililerine ve milletvekili arkadaşlarıma bu kürsüden bir kez daha teşekkür etmek istiyorum.

Kamu Denetçiliği Kurumu, idarenin hizmet kalitesinin yükseltilmesine, iyi yönetim ilkelerinin yerleşmesine, insan haklarının gelişmesine, hukukun üstünlüğünün sağlanmasına, hak arama kültürünün yaygınlaşmasına, şeffaf, hesap verebilir, insan odaklı bir idarenin oluşmasına katkı sağlamaya çalışmaktadır.

Dünyada 130'dan fazla ülkede ombudsmanlık kurumu bulunmaktadır, bu kurumlar da kendi arasında uluslararası örgütlerde toplanmışlardır. Bu anlamda, ombudsmanlık, yumuşak bir güç olarak uluslararası ilişkilerde de yer almaktadır.

Kamu Denetçiliği Kurumu bu ombudsmanlık kurumlarının da üye olduğu 8 tane uluslararası ombudsmanlık birliğinin üyesidir. Bazı ülkelerdeki ombudsmanlık kurumlarının yetki alanı ve faaliyetlerini de Alt Komisyonumuzda inceledik. Buna göre, İspanya ve Portekiz Ombudsmanları Anayasa Mahkemesine kanunların Anayasa'ya aykırılığı konusunda başvurabilmekte, İsveç Ombudsmanı mahkemelerin duruşmalarına ve müzakerelerine katılabilmekte, yönetsel kuruluşların toplantı ve müzakerelerinde hazır bulanabilmekte, ayrıca dünyadaki muadil kurumlarda bulunduğu üzere resen inceleme yetkisi de verilebilmektedir.

İktidarı devraldığımız 2002 yılından bu tarafa, yargı ve hukuk sistemimizde daha şeffaf, daha hızlı, vicdanları rahatlatacak kararların verilmesi adına birçok düzenleme yaptık; Kamu Denetçiliğinin kurulması da bunlardan bir tanesidir. İdarenin denetiminde daha etkin hâle gelebilmesi amacıyla, resen inceleme yetkisi de olacak şekilde, Kamu Başdenetçisinin görev ve yetkilerinin yapılacak bir yasal düzenlemeyle genişletilmesinin faydalı olacağını yüce Meclisimizin takdirlerine sunuyorum. Netice itibarıyla, daha nitelikli başvurular almak ve hak arama kültürünü yaygınlaştırmak adına, kurumun, dostane çözüm girişimleri ve verdiği kararlarla yargının iş yükünü hafifletme yönünde ülkemize katkısı tartışılmazdır.

(Mikrofon otomatik cihaz tarafından kapatıldı)

BAŞKAN - Bir dakika daha ilave ediyorum.

AHMET SALİH DAL (Devamla) - Teşekkür ediyorum.

Adalet Bakanlığımız, yeni Yargı Reformu Stratejisi ışığında yeni bir İnsan Hakları Eylem Planı hazırlığına başladı. İnsanlarımızın ihtiyaçlarına cevap veren, hak ve özgürlüklerini koruyup geliştiren, toplumun geleceğine yön verecek hukuk standartlarımızı daha ileriye taşımaya kararlıyız.

Bu duygu ve düşüncelerle Kamu Denetçiliği Kurumu Başkanını, denetçilerimizi ve uzman arkadaşları bu özverili çalışmalarından dolayı kutluyorum, teşekkür ediyorum.

Ayrıca, biz milletvekillerinin gerek Genel Kurul çalışmalarımızda gerekse yereldeki çalışmalarımızda perde arkasında en büyük destekçimiz olan ve bize her türlü bilgi ve belgeyi temin eden, başta kendi danışmanlarım olmak üzere tüm danışman arkadaşlara da teşekkür ediyorum.

Bütçemizin hayırlara vesile olmasını diliyorum. Gazi Meclisimizi saygıyla selamlıyorum. (AK PARTİ sıralarından alkışlar)