HDP GRUBU ADINA MUAZZEZ ORHAN IŞIK (Van) - Sayın Başkan, değerli üyeler; Genel Kurulu saygıyla selamlıyorum. Covid-19 salgını tedbirlerinde dün akşam dünyada bir ilki başardınız. Bütün ülkeyi bir anda sokağa döktünüz iki ayda yayılmayacak olan salgını iki saate sığdırdınız, sizleri tebrik ediyor ve hepimize geçmiş olsun diyorum.

AKP'nin "Kervan yolda düzülür." mantığıyla yürüttüğü bu salgınla mücadelede tüm halkımıza bir uyarıda bulunmak istiyorum: Kesinlikle AKP'ye güvenmeyin, kendi tedbirinizi alın ve evde kalın. Dün akşam yasağın uygulanması öncesi sokağa çıkan yurttaşların bir hatası yok aslında, yanlış politikalarınızın toplumu ne hâle getirdiğinin bir göstergesiydi dün akşamki tablo. Bu iktidar insan yaşamına önem verseydi bunun planlamasını önceden yaparak bildirir ve gerekli tedbirleri alırdı. Bu işin bu iktidarla iki gün yürümeyeceği açıktır. Yineliyorum: Tedbirinizi alın ve evde kalın yoksa AKP'nin bu yanlış politikaları binlerce canımıza mal olacaktır.

Maalesef, milyonlarca insanın, başta engellilerin, yoksulların ve kadınların şu an hangi koşullarda evde kaldığına dair bir bilgimiz yok. Zaten Türkiye'de engelli olmak, eksik bırakılmış bir yurttaşlığı yaşamaktır. Engelli yurttaşların eğitime, istihdama, sağlığa ne kadar erişebildiği ortadadır. Engelli yurttaşların neredeyse tüm hakları kâğıt üzerindedir, yaşamda bu hakların bir karşılığı yoktur. Türkiye, Birleşmiş Milletler Engelli Hakları Sözleşmesi'ni onaylayıp imzalayıp uygulamasını erteleyen bir ülkedir. Her şeyi fişlemeyi bilen bu sistemde şu soruların kesin ve güncel bir yanıtı maalesef yok: Türkiye'de kaç engelli yurttaş yaşamaktadır? Bu engelli yurttaşların engel oranlarına, cinsiyetlerine, gelir, eğitim ve medeni durumlarına göre dağılımı nedir? Kronik hastalıklarla birlikte engelli olan kaç yurttaş hangi illerde yaşamaktadır? Çoklu engelli olanların iş, geçim koşulları var mıdır? Evet, bu soruların bir yanıtı yok. Şu an Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığının sitesine engelli ya da engelsiz kim girerse girsin site erişilebilir değil. Bakanlığın örgüt şeması yamalı bohça gibidir. Kamuoyuna bilgi aktarmak için değil, bilgi saklamak için tasarlanmış bir site. Bakanlığın sitesinde ne yeterli düzeyde işaret dili var ne de görme engelliler için seslendirilmiş site versiyonu var. İstatistikler bölümünde engelli istatistikleri yok. Aralık 2019 bülteninde açıklanan engelli istatistiklerinde hâlâ dokuz yıl önceki veriler var. O günden bugüne, nüfus her yıl yaklaşık 1 milyon artmış ama Bakanlık verileri hâlâ aynı. Engelliler bir "tweet" attığında evinden almayı biliyorsunuz, ihraç etmeye gelince ihraç ediliyor, aldığı ödenekleri kesmekle tehdit ediliyor ama hâlâ 2011 yılı verileri paylaşılıyor. On yıl önce onaylanmış Birleşmiş Milletler Engellilerin Haklarına İlişkin Sözleşme'nin 11'inci maddesi tam da bugünlerde engellilerin haklarını düzenliyor. Risk durumları ve insani açıdan acil durumları düzenleyen madde de "Taraf Devletler silahlı çatışma halleri, acil insani durumlar ve doğal afetler dahil olmak üzere risk durumlarında engellilerin korunması ve güvenliğinin sağlaması için insancıl hukuk ve uluslararası insan hakları hukuku dahil uluslararası hukuk çerçevesindeki yükümlülüklerini yerine getirmek için tüm tedbirleri alır." deniliyor. Peki, Türkiye'de engelliler için yeterince tedbir alınmış mı? Tabii ki hayır. Çünkü önceliğiniz insan yaşamı değil, hiçbir zaman da olmadı. Önceliğiniz yaşam ve engelliler olsaydı engelli 2 çocuğuna bakacak kimseleri olmayan Ali ve Elif Kısa'yı 3 Aralık Dünya Engelliler Günü'nde keyfî bir şekilde tutuklamazdınız. Önceliğiniz engellilik olsaydı yaklaşık 2 bin engelliyi ihraç etmezdiniz. Coronavirüs koşullarında evlerinde kalmak zorunda olan engelli bireyler bu virüse karşı risk grubundalar. Ayrıca, birçok engellilik grubunda bağışıklık sisteminin zayıflığı da bilinen bir gerçekliktir. Risk grubu içerisinde olan bu engelli bireyler evlerinde sağlık hizmeti alabilmelidir. Talep eden engelli bireylere evlerinde corona testi yapılmalıdır. Büyük çoğunluğu yoksulluk sınırının altında olan engelli yurttaşlara, koşullarına bakılmadan, doğrudan gelir desteği yapılmalıdır. Bu süreçte ilaç, medikal sarf malzeme ve rapor temini kolaylaştırılmalıdır. Tüm engelli yurttaşlar için muayene ücreti, reçete, katkı payı ve fark ücreti derhâl kaldırılmalıdır. SSPE ve diğer kas hastalıklarında fizik tedavi engelli bireyler için olmazsa olmaz bir tedavidir.

(Mikrofon otomatik cihaz tarafından kapatıldı)

BAŞKAN - Tamamlayın sözlerinizi.

MUAZZEZ ORHAN IŞIK (Devamla) - Salgın sürecinde fizik tedavi ve rehabilitasyon hizmetlerinden mahrum kalan bu hastalar için tedavilerinin devam edebileceği yol ve yöntemler derhâl üretilmelidir. Özel sektörde çalışan engelliler maaş kaybına uğramayacak şekilde izinli sayılmalıdır. Başta coronavirüs tedbirleri olmak üzere tüm e-hizmetler hem işaret diliyle hem seslendirmeyle sunulmalıdır. Hak temelli bir yaklaşımla engellileri savunmak zorundayız. Hem AKP'nin muhtaçlığı artıran, yoksulluğu derinleştiren siyasetine karşı hem de coronavirüse karşı, unutmayalım, dayanışma ve sevgi bir toplumu koruyan en güçlü kalkandır.

Saygılarımla. (HDP sıralarından alkışlar)