BELGİN UYGUR (Balıkesir) - Sayın Başkan, değerli milletvekilleri; Hukuk Muhakemeleri Kanunu ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun Teklifi'nin birinci bölümü üzerinde şahsım adına söz almış bulunmaktayım. Gazi Meclisimizi saygıyla selamlıyorum.

Sayın Cumhurbaşkanımız tarafından açıklanan Yargı Reformu Strateji Belgesi'nin temel amaçlarından biri de hukuk yargılamasının sadeleştirilmesi ve etkinliğinin artırılmasıydı. Bu çerçevede yapılan bu düzenleme, adaletin tesisi, yargıda etkinliğin artırılması ve yargılamaların makul sürelerde tamamlanması amacıyla bugüne kadar gerçekleştirilen reformların devamı niteliğindedir. Teklifin hazırlık süreci uzun bir geçmişe sahiptir ve son derece titiz bir çalışmanın sonucunda ortaya çıkmıştır. Teklif Yargıtay, Danıştay, tüm bakanlıklar, ilgili kurum ve kuruluşlar, Türkiye Barolar Birliği, bünyesinde hukuk fakültesi bulunan üniversiteler, hukuk dernekleri olmak üzere 100 farklı kurum ve kuruluşun görüşleri alınarak hazırlanmıştır. Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun aksayan taraflarının tespit edilmesi ve çözüm bulunması, ön inceleme kurumunun gözden geçirilmesi, yargılama usullerinin daha işlevsel hâle getirilmesi, alternatif uyuşmazlık çözüm yollarının hukuk yargılamasında etkin bir şekilde kullanılabilmesi ve buna engel olan unsurların sistem dışına çıkarılması amacıyla hazırlanan kanun teklifimiz reform niteliğinde bir düzenlemedir. Bu çerçevede, Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun hukuk yargılamasına hâkim olan ilkeler çerçevesinde gözden geçirilmesi, yargılamanın daha etkin ve verimli bir şekilde yürütülebilmesi, uygulamacıların ve akademisyenlerin dile getirdiği yargılama sorunlarının çözüme kavuşturulabilmesi amaçlanmıştır.

Sayın Başkan, değerli milletvekilleri; teklifimizdeki bazı yeniliklere değinecek olursak, mevcut uygulamada, belirsiz alacak davasında alacağın tamamı dava edilmekte ancak davanın açıldığı tarihte alacağın miktar ve değerinin tam ve kesin olarak belirlenebilmesi davacıdan beklenememekte veya bu belirlemeyi yapma davacı açısından imkânsız bulunmaktadır. Bu soruna çözüm olması amacıyla, alacağın miktar ve değerinin tam ve kesin olarak belirlenebilmesinin mümkün hâle geldiği anın tespitinin mahkemece yapılması öngörülmektedir.

Yine, delil avansının dava açılırken mahkeme veznesine peşin olarak yatırılması uygulamasının dava açan kişilere ağır bir mali yük getirmesi ve hak arama hürriyetinin ihlali sonucunu doğurması nedeniyle bu avansın dava açılırken mahkeme veznesine peşin olarak yatırılması zorunluluğu teklifle kaldırılmaktadır.

Davaların gereksiz yere uzamasının önlenmesi ve çelişkinin giderilmesi amacıyla, hâkimin reddine ilişkin merci kararlarına karşı da dava konusunun miktar ve değerine göre derhâl istinaf kanun yoluna başvurulabilecektir.

Yine, yapılan düzenlemeyle, iş yükünün azaltılması ve usul ekonomisi ilkesinin etkin bir şekilde uygulanabilmesi amacıyla, Yargıtay tarafından bozulan veya bölge adliye mahkemesi tarafından kaldırılan hükme ilişkin olarak, ilk derece mahkemesince tahkikata ilişkin bir işlem yapılması durumunda tahkikat sona erinceye kadar da ıslah yapılabilmesi imkânı getirilmektedir.

Sayın Başkan, değerli milletvekilleri; netice itibarıyla, yapılan düzenleme, ilk derece yargılaması ve kanun yolu incelemesi olmak üzere yaklaşık 4,2 milyondan fazla dosyanın çok daha hızlı ve etkin bir biçimde sonuçlanmasını sağlayacaktır. Yine, bu teklifimiz, 4 milyondan fazla hukuk dosyasının taraflarını, avukatlık veya hâkimlik yapanları, bilirkişileri, hakemlik yapanları doğrudan etkileyecektir. Böylece, teklifle, yargılamayı uzatan sorunların giderilmesi, yargıya olan güvenin de artırılması hedeflenmektedir.

Kanun teklifimizin ülkemize, hukuk sistemimize, yargı camiamıza hayırlı olmasını temenni ediyor, Gazi Meclisimizi saygıyla selamlıyorum. (AK PARTİ sıralarından alkışlar)