İBRAHİM ÖZDEN KABOĞLU (İstanbul) - Sayın Başkan, Divan, değerli milletvekilleri; Covid-19 riski ve riskli bir yasa. Covid-19 riski kimin için geçerli onu sizin takdirinize bırakıyorum ama yasanın toplum için riskli olduğu kesinlikle açık.

İkiye ayırt edilebilir Anayasa'ya uygunluk açısından, ele alacağım konu; biri 135 açısından, ikinci kesimi ise diğer maddeleri açısından.

Oldukça teknik konuşacağım, dinlemek isteyenler şimdiden dinlemeye başlarlarsa yararlı olur diye düşünüyorum.

Şimdi, 135 eksen madde. 135'inci madde açısından konuya baktığımız zaman, madde 135 öncelikle 5 amaç sıralıyor. Sonra... (Uğultular)

İBRAHİM ÖZDEN KABOĞLU (Devamla) - Değerli vekiller, lütfen...

Sayın Başkan, çok teknik konuşacağım, eğer dinlemek istemeyen, konuşmak isteyen varsa...

RECEP ÖZEL (Isparta) - Gürültü yok ya, herkes dinliyor pürdikkat.

ERKAN AKÇAY (Manisa) - Burası mektep değil.

BAŞKAN - Buyurun Sayın Milletvekili.

İBRAHİM ÖZDEN KABOĞLU (Devamla) - Ama devam ediyorlar Sayın Başkan.

BAŞKAN - Buyurun, Meclise hitap edin.

İBRAHİM ÖZDEN KABOĞLU (Devamla) - Madde 135, 5 amaç sıralıyor:

1) Avukatların ortak gereksinimlerini karşılamak.

2) Avukatların mesleki faaliyetlerini kolaylaştırmak.

3) Avukatlık mesleğinin genel menfaatlere uygun olarak gelişmesini sağlamak.

4) Avukatların birbirleriyle ve halkla olan ilişkilerinde dürüstlüğü ve güveni hâkim kılmak.

5) Avukatlık meslek disiplini ve ahlakını korumak.

Acaba bu amaçlar teker teker ve birlikte, bütün baro olarak mı ulaşılması mümkün olan amaçlardır yoksa bölünmüş barolar yoluyla mı? Mesela, İstanbul Barosu bölünürse 24 baro kurulacak İstanbul'da. 24 baro ayrı ayrı bu amaçları mı gerçekleştirir daha etkili bir biçimde yoksa tek baro mu bunu gerçekleştirir? Bu açıdan baktığımız zaman, tabii ki, bu madde tek baro ilkesine göre yazıldığı için, tek baro bu amaçları daha etkili bir biçimde gerçekleştirebilir. Çoklu baro ise uygulama açısından, amaç yönünden bölünmüş ve belki de kutuplaşmış avukatların ortak gereksinimlerini karşılamayı zorlaştıracaktır. Avukatlar arasındaki genel dayanışmayı ortadan kaldıracak, herkesin ancak kendi barosuna kayıtlı meslektaşlarıyla dayanışma sağlayabileceği rekabetçi bir ortama yol açacaktır. Partizanlığı ve siyasal bölünmeyi avukatlık mesleğinin merkezine getireceğinden, mesleğin kamu yararına uygun olarak gelişmesine engel olacaktır. Avukatların birbirleriyle ve halkla olan ilişkilerinde dürüstlük ve güven yerine ön yargıyı ve kuşkuyu egemen kılacaktır. Siyasi parti aidiyet ve disiplininin avukatlık meslek disiplini ve ahlakının yerine geçmesine yol açacaktır. Bu nedenle, 5 amaç açısından bu düzenleme, çoklu baro düzenlemesi madde 135'e aykırıdır.

İkinci fıkrada yer alan üyelik mecburiyeti bakımından, kamu kurumlarında çalışan avukatların üye olması mecburiyeti yoktur ama iktidarda olan bir çoğunluk lehine baro kurulduğu zaman, ister istemez, eksik üyeleri tamamlatmak için o mecburiyet ilkesi kalkacak ve bindirme üyelikler söz konusu olacaktır. Bu bakımdan buna da aykırıdır.

Üçüncüsü ise, yasayla kurulma bakımından aykırılık söz konusu çünkü barolar, kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşları ancak yasayla kurulabilir. Oysa burada, 2 bin üye imza verirse kurulabilir ve örneğin, altı ay sonra 5 üye istifa ederse dağılır; böyle kamu tüzel kişiliği olmaz. Bu, Anayasamıza aykırıdır. Dolayısıyla yasaya uygunluk ilkesi açısından kanunla kurulma ilkesine de aykırıdır.

Siyasal partilerin aday gösterme yasağı bakımından, kendi üyeleri tarafından gizli oyla seçilen organların seçimlerinde siyasal partiler aday gösteremezler. Eğer çoklu baro sistemi gelirse yeni kurulan baroların arkalarında siyasal partiler olacağından bu hüküm de dolanılacaktır ve muvazaa söz konusu olacağından zorunlu baro için yazılan bu kural, çoklu baroda ihlal edilecektir.

Amaç dışı faaliyetler bakımından, barolar amaç dışı faaliyette bulunamazlar.

(Mikrofon otomatik cihaz tarafından kapatıldı)

BAŞKAN - Buyurun Sayın Kaboğlu.

İBRAHİM ÖZDEN KABOĞLU (Devamla) - Teşekkür ederim Sayın Başkan.

Ancak, aynı ildeki barolar kamu tüzel kişiliği kuralını ihlal sonucu çoklu olarak kurulursa o zaman, İstanbul örneğinde olduğu gibi, 24 barodan hangisi amaç içi davranır, hangisi amaç dışı davranacak onun ölçütü kalmayacaktır. Bu bakımdan da amaca uygunluk yönünden madde 135'e aykırılık söz konusudur.

İdari ve mali denetim bakımından, her ilde bulunan baro denetleniyor ama İstanbul örneğinde olduğu gibi, idare 24 baroyu denetlerken hangi ölçütleri kullanacak da eşitlik ilkesi orada geçerli olacaktır, bu bakımdan da madde 135'e aykırılık söz konusudur ama bir başka aykırılık, altıncı olarak, o da seçimlere ilişkindir. Baro seçimleri ekim ayında...

(Mikrofon otomatik cihaz tarafından kapatıldı)

İBRAHİM ÖZDEN KABOĞLU (Devamla) - Sayın Başkan, alacağım var, biliyorsunuz.

BAŞKAN - Konuşmadınız ama, siz konuşmadınız.

İBRAHİM ÖZDEN KABOĞLU (Devamla) - Lütfen... Teşekkür ederim Sayın Başkan.

Faaliyetten... Ancak baro seçimi...

BAŞKAN - Özgür Bey de burada, biliyor. Grup Başkan Vekillerine bile süre uzatımı vermedim. Bir dakika size süre uzatımı verdim Sayın Kaboğlu.

ÖZGÜR ÖZEL (Manisa) - Sayın Başkanım, Hocamızın mağduriyetine binaen, örnek teşkil etmemek üzere bir dakika rica ediyoruz.

RECEP ÖZEL (Isparta) - Mağdur olmadı Hocam ama verelim.

BÜLENT TURAN (Çanakkale) - Başkanım, Hocamızı bir dakika daha dinleyelim.

BAŞKAN - Recep Özel laf attı, doğru söylüyorsunuz.

Buyurun Sayın Kaboğlu.

İBRAHİM ÖZDEN KABOĞLU (Devamla) - Teşekkürler Sayın Başkan.

Şimdi, kanun yoluyla seçimler yenilenemez; ya Anayasa'yı değiştireceksiniz veyahut da yargı kararıyla seçimlerin yenilenmesine karar verilecek, buna kapalıdır. Bu bakımdan "Tümüyle yenileyeceğiz ekim ayında, aralık ayında." biçimindeki hüküm de Anayasa'ya aykırıdır.

Tabii ki ben TÜBİTAK operasyonunu hatırlatacak değilim burada ama en önemlisi yedincisi, kamu tüzel kişiliğinin yarattığı yetki tekeli bakımından Anayasa 135'e aykırıdır çünkü burada kamu tüzel kişiliği kurumu söz konusudur, dikkat edin, bir meslek kuruluşu, bir sendika, bir dernek söz konusu değildir. Kamu tüzel kişiliği aynı yerde, aynı konuda tektir. Bu bakımdan şunu tartışabiliriz: İstanbul'da Avrupa yakasında ve Anadolu yakasında 2 ayrı baro kurulabilir, 2 ayrı yargı yeri var çünkü, o tartışılabilir anayasal açıdan -2 ayrı yerde- fakat aynı yerde, aynı konuda birden çok baro kurulamaz, Anayasa'ya, 135'e aykırıdır.

Diğer aykırılıkları biraz sonra 10'uncu maddede anlatacağım. (CHP sıralarından alkışlar)