MAHMUT CELADET GAYDALI (Bitlis) - Teşekkür ederim.

Sayın Başkan, değerli milletvekilleri; sözlerime başlamadan önce AKP'nin Bitlis halkına beş yıl önce verdiği sözü yeniden hatırlatmak istiyorum. Bitlis Havaalanı nerede? Beş yılda 4 kez Bitlis halkını seçim sandığına götürdünüz ve her seçimde sakız gibi çiğnediğiniz sözünüzü hâlâ yerine getiremediniz; ihalesi yapıldığı söylendi ama hâlâ bir adım atılmış değil.

Yine beş yıldır; Muş-Bitlis, Bitlis-Tatvan-Ahlat yol ayrımına 2 köprülü kavşak, vuku bulan onlarca ölümlü kazadan sonra talep edildi, şu ana kadar herhangi bir gelişme yok. Bu türlü yapıları büyükşehir belediyeleri yetmiş, yüz gün içinde tamamlarken biz yetmiş, yüz haftaya da razı olduk ama bu gidişle herhâlde bu yıllara sâri bir iş olacak.

Yine, tahminî 10 kilometrelik Baykan-Kermete kara yolu on beş yıldır niçin tamamlanamadı? Tatvan çevre yolu on yıldır konuşuluyor, yapılmadı. Tatvan kanalizasyon arıtma sistemi yapılmış olmasına rağmen hâlâ Van Gölü'ne direkt deşarj yapılıyor.

Değerli milletvekilleri, AKP'nin Bitlis ve Bitlislilere yaptığı en büyük kötülük TEKEL fabrikasını kapatmak ve bu kapanma yüzünden yüzlerce ailenin geçim kaynağının kesilmesidir. Bitlis tütünü gerçekten Türkiye'nin en kaliteli tütünüdür. Ne yapıp edip bu sektörü yok etmek adına elinizden geleni yaptınız. Sayenizde, tütün üretimi küçücük bir alana sıkıştı, şimdi onu da yok ediyorsunuz. Sigara en kârlı sektördür. Sizler böylesi kârlı ve kazançlı bir sektörde yerli üreticiyi yok ederek kartellere teslim ettiniz. British American Tobacco karteli maalesef sizleri kündeye getirdi. Bakın, bir sigaranın maliyeti bir Amerikan senti yani 7 kuruş, 20 sigara var 1 pakette 140 kuruş eder; bunun ambalajı bilmem nesi 200 kuruş yani 2 lira, yani yüzde 600 gibi bir kâr marjından bahsediyoruz. Bu kârlılık ortamında Bitlis'te kurulan Türkiye'nin ilk özel sigara fabrikası Best yine tütün kartellerine kurban edildi ve kapatıldı. Başta Turgut Özal bile izin vermeden önce "Bitlis tütünüyle sigara yapılırsa, pazarda hiçbir yabancı marka tutunamaz." ifadesini kullanmış, bilahare izin vermiş ve daha sonra çeşitli entrikalarla bu fabrika kapanmıştır. Düşünün, bütün personeli Bitlisli ama müdürü İngiliz bir fabrikaydı. Bitlis'in Virginia tütününü kurutma bahanesiyle İngiltere'ye götürüp orada kuruttuktan sonra ne idiği belirsiz tütünden getirip imalat yaptılar.

Değerli milletvekilleri, Bitlis'te gençlerimiz işsiz. Bitlis ilinde şu an var olan küçük ölçekli tekstil atölyeleri mevcut işsizliğin önüne geçebilmekte zorlanıyor. Öyle ki coronavirüs salgınıyla birlikte birçok işletme kapılarına kilit vurdu, kısa çalışma ödeneğinden bile her işçi maalesef yararlanamadı. "Kredi erteleme" diye müjde olarak sunulan pakette, ertelenen her ay için faiz işletildi. Yani hem esnafımız hem sanayicimiz pandemi süreciyle daha da borçlu daha da zor bir sürecin içine girdi. Mayıs ayının sonunda sıfıra düşen yatan hasta sayısı 1 Haziran normalleşme süreciyle birlikte, şu an 130'un üzerine çıktı; yoğun bakım ünitelerinde yatan 11 hastanın 8'i entübe durumda. Neredeyse iki günde bir, maalesef, ölümler oluyor. Özellikle son on beş günde ciddi bir artış var. Vakalarımızın yüzde 80'i, 1 Haziran normalleşme süreci sonrasında yaşandı. Pozitif tanılı sağlık emekçisi sayımız nisan mayıs aylarında 4 iken haziran sonrasında 17 oldu.

Bitlis ilinin sorunlarını beş dakikaya sığdırabilmek mümkün değil. Mevsimlik tarım emekçilerinin sorunları, düzensiz göçmenlerin sorunları, tarım ve hayvancılık sorunları, hukuk alanında yaşanan sorunlar... Aslında sosyal ve kültürel alanın neredeyse tamamında sorunlar bulunmakta. Tüm bu sorunların bir an önce çözüme kavuşması dileğiyle hepinizi saygıyla selamlıyorum. (HDP sıralarından alkışlar)