İYİ PARTİ GRUBU ADINA HÜSEYİN ÖRS (Trabzon) - Sayın Başkan, değerli milletvekilleri; fındık üreticilerinin sorunlarının incelenerek bu sorunlara karşı alınması gereken önlemlerin belirlenmesi amacıyla İYİ PARTİ olarak vermiş olduğumuz araştırma önergesi üzerinde konuşmak üzere söz aldım. Hepinizi en derin saygılarımla selamlıyorum. Sayın Başkanım size de yeni görevinizde başarılar diliyorum.

Değerli milletvekilleri, bugün burada Kocaeli'den Artvin'e kadar 16 il, 123 ilçe ve 3.200 köyde, 720 bin hektar alanda yaklaşık 500 bin üreticiyle üretilen bir ürünümüz olan fındığı ve fındık üreticilerimizin durumunu konuşacağız.

Daha önceki konuşmalarımda da belirtiğim üzere, fındık geleneksel bir ürünümüz olmakla birlikte ülkemiz açısından hem millî hem de stratejik bir üründür. Ancak ne yazık ki Hükûmet tarafından fındık konusunda millî bir politika oluşturulamamıştır.

Değerli milletvekilleri, her sezon öncesi fındık taban fiyatıyla ilgili üretici mağduriyeti yaşanmaktadır. Taban fiyatın belirlenmesi ve açıklanmasında üretici yok sayılmakta, özel sektör ve yabancı sermayeli şirketlerin eline mahkûm edilmektedir. 2020 yılı fındık taban fiyatları henüz açıklanmamıştır. Bu durum bölgede büyük spekülasyonlara sebep olmaktadır. Taban fiyatın acilen açıklanması üreticinin lehine olacaktır. Yaşanan salgın süreci ve şartları göz önüne alınarak 2020 yılı için, maliyetin üzerine enflasyon ve çiftçinin yaşam payı da ilave edilerek üreticiyi memnun edecek bir taban fiyat belirlenmeli ve bu fiyat da hasat başlamadan önce muhakkak açıklanmalıdır. Bu yıl rekoltede yaşanan düşüş de dikkate alınarak fındık fiyatı 25 TL'den az olmayacak şekilde açıklanmalı, üreticinin kaygılarına son verilmelidir.

Değerli milletvekilleri, geçmiş dönemlerde fındıkta yaşanan olumsuzlukları ve üreticilerimizin yaşadığı sıkıntıları da göz önüne alarak üreticilerimizin mağdur olmaması ve ülke ekonomisinin fındıktan maksimum fayda sağlayabilmesi amacıyla İYİ PARTİ fındık çalışma grubu olarak belirlediğimiz sorunları ve sorunların çözümüne ilişkin önerilerimizi de sizlerle paylaşmak isterim.

Değerli arkadaşlar, bir an önce fındık fiyatı ilan edilmeli, TMO ya da FİSKOBİRLİK depoları alıma hazırlıklı hâle getirilmeli, lisanslı depoculuk tüm bölgede yaygınlaştırılmalıdır. Fındıkçının en önemli sorunlarından biri emanetçiliktir. TMO, ister lisanslı depolamaya yeni bir düzenleme getirerek isterse de emanete fındık alımı için bir strateji belirleyerek üreticinin bu mağduriyetinin önüne geçmelidir. Yeni bir emanetçi sistemi devlet eliyle oluşturulmalıdır. Başlangıç dönemlerinde üreticinin depo kiraları desteklenmeli, kendisine verilen ürün teslimat sertifikaları karşılığında uygun vade seçenekleriyle bankalardan faizsiz kredi kullanmasına imkân verilmelidir. Sürekli taban fiyat tartışmalarına son verecek bir sistemde taban fiyat açıklanmalı ve bu sayede manipülasyonların önüne geçilmelidir. Alımı yapılan mahsulün ödemesinin peşin ya da kısa vadede yapılacağının açıklanmasıyla üreticinin eli rahatlayacak, piyasada potansiyel fiyat belirsizliğinin de önüne geçilmiş olacaktır. Fındığın, hasadı sonrası pazara erken düşmemesi ve fiyatta düşüş yaşanmaması için fındık destekleme ödemeleri geciktirilmeden yapılmalıdır. TMO, fındık alım şartlarını üretici lehine daha esnek hâle getirmelidir yani fındıkta nem eksik, fazla ya da randıman yüksek, az gibi bahanelerle üreticinin mahsulü geri gönderilmemeli ve üretici mağdur edilmemelidir. Fındığın fiyatı tespit edilirken üreticinin dolar artışı karşısında satın alma gücünde yaşayacağı kayıp kesinlikle göz önünde bulundurulmalıdır.

Tüm bu gerçekler ışığında, fındığın taban fiyatı 3,5-4 dolar seviyesinin altında açıklanmamalıdır ve 25 TL'den az olmayacak düzeyde tutulmalıdır. Uzun vadede fındığa dayalı sanayi teşvik edilerek fındık bölgelerinde hem fındığın mamul hâle getirilip katma değer oluşturulması hem de yeni iş alanlarının açılması sağlanmalı ve özellikle yurt içi kullanımı ve tüketimi teşvik edilmelidir.

(Mikrofon otomatik cihaz tarafından kapatıldı)

BAŞKAN - Tamamlayın Sayın Örs.

HÜSEYİN ÖRS (Devamla) - Ama bunların hepsinden önemlisi, Tarım ve Orman Bakanlığı öncülüğünde millî bir fındık politikası belirlenmeli ve uygulanmalıdır.

Değerli milletvekilleri, konuşmamın sonunda, fındıkta yaşanan olumsuzlukların giderilmesi, üreticilerimizin yaşadığı mağduriyetlerin ortadan kaldırılması ve ülke ekonomimizin fındıktan maksimum düzeyde fayda sağlayabilmesi adına vermiş olduğumuz bu araştırma önergemize desteklerinizi talep eder, Genel Kurulu saygılarımla selamlarım. (İYİ PARTİ ve CHP sıralarından alkışlar)