OSMAN BOYRAZ (İstanbul) - Sayın Başkan, değerli milletvekilleri; 180 sıra sayılı Afet Riski Altındaki Alanların Dönüştürülmesi Hakkında Kanun Tasarısı'nın 12'nci maddesi üzerinde vermiş olduğum önerge hakkında söz almış bulunuyorum. Bu vesileyle yüce Meclisi saygıyla selamlıyorum.

Değerli milletvekilleri, ülkemiz özellikle deprem olmak üzere afetlerin tehdidi altında bir ülkedir. Gelişmekte olan diğer ülkelerde olduğu gibi ülkemizde de kaçak yapılaşma, niteliksiz konut yapımı, plansız kentleşme gibi konular yaşanmakta olan sorunların başında gelmektedir. Her ne kadar istemesek de geçmişte olduğu gibi gelecekte de olası doğal afetlerin yaşanması muhtemeldir. Doğal afetleri önlemek mümkün olmamaktadır ancak olası depremlerde ve diğer afetlerde meydana gelebilecek maddi hasarların ve can kayıplarının önüne geçilmesi mümkündür.

Anayasa'nın 56'ncı maddesine göre herkes sağlıklı, dengeli bir çevrede yaşama hakkına sahiptir. Anayasa'nın 23'üncü maddesine göre de devlet sosyal, ekonomik gelişmeyi sağlamak, sağlıklı ve düzenli kentleşmeyi gerçekleştirmekle görevlidir. Yine Anayasa'nın 57'nci maddesinde devletin, şehirlerin özelliklerini ve çevre şartlarını gözeten bir planlama çevresinde konut ihtiyacını karşılayacak tedbirleri almakla yükümlü olduğuna yer verilmiştir.

Geçmişte ülkemizde yapılan kentsel dönüşüm girişimleri incelendiğinde genellikle gecekondu sorununa ilişkin muhtelif dönemlerde çıkarılan bazı kanunlar yapıldığını biliyoruz ancak Avrupa ülkelerine bakıldığında, kentsel dönüşüm faaliyetlerinin daha çok ekonomik ömrünü tamamlamış alanlarda veya afet bölgelerinde uygulandığını görüyoruz. Maalesef, ülkemizde afet riski altındaki alanların dönüştürülmesine ilişkin şimdiye kadar yapılmış kapsamlı bir çalışma bulunmamaktadır. Son olarak yaşadığımız, bir kez daha yaşamak istemediğimiz Van depremiyle yaşamlarını yitiren insanlarımızın acısı ülkemizi deprem gerçeğiyle bir kez daha yüz yüze getirmiştir. Çoğunluğu büyük şehirlerde yer alan, denetim dışı olarak inşa edilmiş, yasal olmayan ya da sonradan yasalara uygun hâle getirilmiş, niteliksiz ve depreme dayanıksız yapılar maddi kayıplara ve en önemlisi de can kayıplarına sebep olmaktadır. İşte bu noktada, kentsel dönüşüm projelerinin önemi bir kez daha ortaya çıkmaktadır. Hepimizin bildiği gibi, yerleşim yerlerinde yer seçiminin, zemin tespitlerinin oldukça doğru ve isabetli yapılması gerekmektedir. Bununla birlikte, uygun proje seçimi standartlarına uygun, kaliteli malzeme kullanımıyla beraber etkili bir yapı denetim sistemi depremleri en az zararlarla atlatabilmemiz için önemli olacaktır. Doğal afetler oluşmadan önce alınması gereken tedbirlere kapsamlı bir iyileştirme ve doğal afetlere hazırlıklı yerleşimler için kentsel dönüşüm seferberliği başlatılmıştır.

Sayın Başkan, değerli milletvekilleri; görüşmekte olduğumuz kanun tasarısının kanunlaşması kentsel dönüşüm projelerinin başlamasıyla birlikte afet riski altında bulunan alanların dönüştürülmesi oldukça fazla kamulaştırma ve yıkım işlemlerini beraberinde getirecektir. Projelerin hayata geçirilmesiyle başlanacak olan kamulaştırma ve yıkım işleri bu sürece ilişkin birtakım sorunları meydana getireceğinden taşınmazlar konusunda mahkemelerimize intikal edecek olan dava sayısı oldukça artacak, bu mahkemeler tarafından atanacak bilirkişi sayıları da yetersiz kalacaktır. Bilindiği üzere, 2942 sayılı Kamulaştırma Kanunu'nun 15'inci maddesinde "Türk Mühendis ve Mimar odaları Birliğine bağlı ihtisas odalarının her biri tarafından her il için 15-25, ayrıca il merkezleri için, il, ilçeler, ilçe idare kurullarınca bu bölgelerde oturan mühendis veya mimar taşınmaz mal sahipleri arasından 15 kişi her yıl seçilmektedir." hükmü yer almaktadır. Üzerinde görüşmekte olduğumuz kanun tasarısının 12'nci maddesiyle bilirkişi sayılarının illerde nüfusu 500 binin altında olanlar için 25 ila 50, nüfusu 500 bin ile 1 milyon arasında olanlar 50 ila 100, nüfusu 1 milyon ile 3 milyon arasında olanlar için 100 ila 150, nüfusu 3 milyonun üzerinde olanlar için 150 ile 350 arasında çıkartılmayı amaçlamıştır.

Değerli milletvekilleri, Afet Riski Altındaki Alanların Dönüştürülmesi Hakkında Kanun Tasarısı'nın 12'nci maddesi ile kentsel dönüşüm sürecinin hızlı ilerlemesinin bilirkişilik noktasındaki tartışmaların en aza indirilmesinin, bilirkişilerin tarafsızlığına ilişkin inancın artırılmasının temin edilmesi hedeflenmektedir. Bu süreçte, mahkemelerce bilirkişilerin atanması aşamasında tarafların anlaşması esası getirilmiştir. Anlaşma sağlanamaması durumunda kura usulü öngörülmektedir.

Bu önergeyle, Kamulaştırma Kanunu'na göre bilirkişi kurulu oluşturulurken bu kurulda Sermaye Piyasası Kuruluna kayıtlı değerleme uzmanının bilirkişilik yapmaları öngörülerek taşınmaz geliştirilmesi konusunda yüksek lisans veya doktora yapmış uzmanların bilirkişilik yapmaları belirlenmiştir.

Sayın Başkan, değerli milletvekilleri; Genel Kurul gündemine gelen?

(Mikrofon otomatik cihaz tarafından kapatıldı)

BAŞKAN - Lütfen, sözlerinizi tamamlayınız.

Buyurunuz.

OSMAN BOYRAZ (Devamla) - ?ve görüşmekte olduğumuz kanun tasarısıyla, afet meydana geldikten sonra neler yapabileceğimiz değil ne kadar az zararla atlatabileceğimiz anlayışı hedeflenmektedir. Tabii, bu arada da biraz önce, benden önceki konuşmacımız "Emaneti ehline verin." demişti, onu da hatırlatmadan geçemeyeceğim; bu millet, emaneti ehline verdi.

KAMER GENÇ (Tunceli) - Kim ehil burada, onu söyle.

OSMAN BOYRAZ (Devamla) - Bu duygu ve düşüncelerle, Afet Riski Altındaki Alanların Dönüştürülmesi Hakkında Kanun Tasarısı'nın ülkemize, milletimize hayırlı olmasını diliyor, hepinizi saygıyla selamlıyorum. (AK PARTİ sıralarından alkışlar)

BAŞKAN - Teşekkür ediyoruz Sayın Boyraz.