İYİ PARTİ GRUBU ADINA YASİN ÖZTÜRK (Denizli) - Sayın Başkan, değerli milletvekilleri; İYİ PARTİ grup önerisi üzerine söz almış bulunmaktayım; yüce heyetinizi saygıyla selamlarım.

Grup önerimiz, tarafsızlığı ve özerkliği Anayasa'yla hükme bağlansa da tarafsızlığından ve özerkliğinden eser kalmamış kamu yayıncısı Türkiye Radyo Televizyon Kurumuyla ilgili. Günümüz itibarıyla kamu yayıncılığında yer alan kamu kelimesini "iktidar" olarak algılayan TRT'nin kamuyla ilgili tek bağlantısı, vatandaş üzerinden elde ettiği gelirlerle sınırlıdır. TRT bugün bünyesinde 16 televizyon kanalı, 17 radyo kanalı, 3 basılı dergi ve dijital mecralar bulundurmaktadır. Bu açıdan baktığımızda TRT, geniş yayın ağına sahip bir kuruluştur. Bununla birlikte TRT'nin izlenme oranları, rating ölçümlerinde alt sıralarda yer almaktadır çünkü tarafsız yayıncılık konusunda kamu yayıncılığı yaptığını unutan TRT, konu elektrik payı konusu olunca kamu yayıncılığı yaptığını hatırlamaktadır çünkü TRT'nin bol keseden yaptığı harcamalarının kaynağı kamudur. Bunlar, vatandaşın ödediği elektrik faturalarından alınan yüzde 2 TRT payı, bandrole tabi cihaz ürünleri üzerinden alınan pay, genel bütçeden ayrılan pay, radyo ve televizyon vasıtasıyla yapılan her çeşit ilan ve reklam gelirlerinden, faaliyetlerinden alınan gelir; film, plak, nota, dergi, kitapların yapım, yayın ve satışından elde edilen gelirler; radyo ve televizyonla ilgili her türlü ticari işlemler, düzenlenecek konser ve benzeri programlara giriş ücreti ve bu gibi ücretler. Bu arada TRT, çiftçinin tarımsal sulamada kullandığı elektriğin faturasından da pay almaktadır. Anladık, çiftçi evinde televizyon seyrediyor, parasını veriyor ama el insaf, çiftçi tarlasını ekerken de mi TRT seyrediyor, sormak lazım.

Evet, TRT'nin kaynakları bunlar. Peki, TRT bu kaynaklardan ne kadar gelir elde etmiş? Bilgi kaynağı, Hazine ve Maliye Bakanlığının 2019 Kamu İşletmeleri Raporu, sadece vatandaşın cebinden TRT'ye aktarılan gelirlerden birkaç örnek: 1,8 milyon TL bandrol geliri, 1 milyar enerji payı geliri, 298,7 milyon lira ilan ve reklam geliri. Hazineye göre kurum 2019 yılını 386 milyon kârla kapatmış ancak elimizde bir veri daha var, Sayıştay raporu. Sayıştay denetim raporlarına göre TRT, 2017 yılını 565 milyon 310 bin Türk lirası dönem kârıyla kapatmış, yine Sayıştay raporlarına göre TRT, 2018 yılını 10 milyon 608 bin dönem kârıyla kapatmış. Bu iki yıla ilişkin kâr rakamları çok ilginç, 2017'den 2018'e geçerken TRT'nin gelir kaybı yaklaşık 555 milyon lira. 2019 yılı dönem kârına tekrar bakalım, 386 milyon lira. Yani TRT hâlâ 2017 yılındaki dönem kârına erişememiş.

Peki, bu kadar çok gelir kaynağı olan TRT bu paraları nereye harcıyor? Öncelikle personel giderleri. Sayıştay her dönemde olduğu gibi 2018 yılı raporunda da bulgularında TRT'yi uyarmış: "Personel fazlanız var, emeklilik nedeniyle personel sayınızda azalma oldu, yerine almayın çünkü faaliyetlerinizde bir aksama yok." Bakın, 2018 yılında Sayıştay bu uyarıyı yaparken personel sayısı 7.133. TRT'nin bu konuda ilginç bir cevabı var: Yeniden yapılanıyoruz. Evet, TRT yeniden yapılanmış, mevzuat değişiklikleri kapsamında emekliliği teşvik edici düzenlemeler yapmış, nedeni malum çünkü yeni kadro açılabilmesi için eskilerin gönderilmesi lazım. Bir kısım personel istihdam fazlası olarak başka kurumlara nakledilmiş, nedeni malum; eski dönemden sıkıntı çıkarması muhtemel personelin uzaklaştırılması lazım.

Sözleşmeli personel uygulaması yerine özel hukuk hükümlerine tabi personel istihdamına geçilmiş, nedeni malum çünkü sözleşmeli personelin maaşı düşük, özel hukuk hükümlerine tabi personelin maaşı yüksek, hem de fazlasıyla yüksek. Gelin, yandaşlar; gelin, siyasi referanslı liyakatsiz çalışanlar!

Değerli milletvekilleri, binlerce personeli olan TRT, personel fazlalığına, her türlü teknik imkânlarına rağmen bazı programlarını ısrarla dış yayın olarak yaptırmaktadır. Ticari sır olarak saklanmaya çalışılsa da Sayıştay raporlarına yansıyan verilere göre, kurumun hizmet alımları önceki dönemlere göre yüzde 9,5 oranında artarak 1 milyar 47 milyon 373 bin lira olarak gerçekleşmiştir. 2017 yılında kurum dışında yaptırılan programlara 383 milyon 510 bin lira ödenirken, haberler için 445 milyon 75 bin lira ödeme yaptırılmıştır. Bu arada "Hizmetinden yararlandırılan kurum dışı şahıslara ödemeler" adı altında 53 milyon 550 bin lira aktarılmış, kurum dışından kiralanan program giderleri de yüzde 152,9 oranında artışla 2017 yılında 14 milyon 607 bin 320 lira olmuştur.

Peki, ticari sır olarak saklanan şey nedir? TRT'nin "dış yapım" adı altında Hükûmete yakın şirket ve kişilere aktardığı paralardır. Bir kamu kurumu harcamalarını ticari sır bahanesiyle saklayamaz. Neden saklama ihtiyacı hisseder? Bu rakamların altında farklı bir şeyler vardır. İşte, bu farklı şeyler Sayıştay raporlarına yansıyan kâr oranlarında gizli.

(Mikrofon otomatik cihaz tarafından kapatıldı)

BAŞKAN - Sözlerinizi tamamlayın Sayın Öztürk.

YASİN ÖZTÜRK (Devamla) - Sayın Başkanım, tamamlayayım.

Evet, bir kamu kurumu, özellikle TRT cam gibi şeffaf olmalı, yönetimiyle, harcamasıyla, bütçesiyle, geliriyle, gideriyle, reklamıyla, uygulamalarıyla hesap verebilir olmalıdır. Kamu yayıncılığı yapan TRT'den bu şeffaf yayıncılığı biz de kamu adına istiyoruz.

Hükûmet yanlısı TRT yerine vatandaş yanlısı TRT temennisiyle Genel Kurulu saygıyla selamlarım. (İYİ PARTİ sıralarından alkışlar)