PLAN VE BÜTÇE KOMİSYONU SÖZCÜSÜ CEMAL ÖZTÜRK (Giresun) - Sayın Başkan, değerli milletvekilleri; kanun teklifiyle ilgili çok sayıda soru geldi, sürem el verdiği müddetçe bunlara cevap vermeye çalışacağım.

Sayın Ali Cumhur Taşkın Bey "Yeniden yapılandırmada peşin ödemede avantaj sağlanacak mıdır? Taksitlendirmede faiz ödenecek mi?" şeklinde bir soru sordu.

Yeni kanunda peşin ödeme teşvik ediliyor. Kanunda ilk 2 taksit süresi esas alınarak indirim uygulaması düzenlenmiştir. 1'inci taksit ödeme süresi içerisinde yapılandırılan tutarların ödenmesi hâlinde zam ve faiz gibi ferî alacaklar yerine, hesaplanmış olan yurt içi ÜFE tutarında yüzde 90 oranında indirim yapılıyor.

Yine, yapılandırılan alacağın vergi dairelerince takip edilen idari para cezalarından olması hâlinde bu alacak asıllarından da yüzde 25 oranında indirim yapılacaktır. İlk 2 taksit süresi içinde yapılandırılan tutarların ödenmesi hâlinde zam ve faiz gibi ferî alacaklar yerine hesaplanmış olan yurt içi ÜFE tutarından yüzde 50 oranında indirim yapılmaktadır. Yapılandırılan alacağın vergi dairelerince takip edilen idari para cezalarından olması hâlinde bu alacak asıllarından da yüzde 12,5 oranında indirim yapılacaktır. Ayrıca, bu şekilde yapılan ödemelere katsayı da uygulanmayacaktır.

Kanunda, yapılandırılan alacakların peşin veya taksitli olarak 2 şekilde ödenmesi öngörülmektedir. Borçlular bu 2 seçeneğe göre yapılandırılan borçlarını ödeyebilecekler ve eğer taksitli ödeme seçeneğini tercih ederlerse belli bir katsayı üzerinden de ilave ödeme yapmaları gerekecektir. Taksitlere göre tatbik edilecek katsayılar 6 eşit taksit için 1,045, 9 eşit taksit için 1,083, 12 eşit taksit için 1,105, 18 eşit taksit için ise 1,15 şeklinde olacaktır.

Sayın milletvekilimizin bir diğer sorusu: "Teklifle, belirli süreli iş sözleşmesiyle çalışan işçi için güvencesizlik oluşmaz mı?" diyor. Dünya Sağlık Örgütü tarafından 12 Mart 2020 tarihinde coronavirüse bağlı olarak küresel salgın ilan edildiğini hepimiz biliyoruz ve ardından da tüm ülkelere acil durum çağrısında bulunularak gerekli önlemlerin alınması konusunda bildiri yayınlanmıştı. 2021-2023 Yeni Ekonomi Programı'nda da Covid-19 salgınının başta hizmetler sektörü olmak üzere iş gücü arzında ve istihdamda önemli kayıplara yol açacağı belirtilmiştir. Söz konusu programda, 25 yaş altı gençler ve 50 yaşın üstünde olan çalışanların istihdam edilebilirliklerinin kolaylaştırılması için daha esnek şartların sağlanması gerektiği ifade edilmiştir. İstihdamın korunması ve salgının iş gücü piyasası üzerinde etkilerinin asgari düzeye indirilmesi amacıyla çeşitli düzenlemeler yapılmış olup iş gücü piyasasına girişleri hâlihazırda zor olan 25 yaş altı gençler ve 50 yaşın üstünde olan çalışanlar için Yeni Ekonomi Programı'nda öngörüldüğü üzere bir düzenleme gerekli olmuştur. Bu çerçevede, Covid-19 salgını döneminde ülkemiz iş gücü piyasasına ve istihdama katkı sağlayacağı düşünülürek 2003 yılından itibaren 4857 sayılı İş Kanunu'nda yer alan belirli süreli iş sözleşmelerinde değişiklik yapılmasına gidilmiştir. Bu bir öneridir. Önerilen değişikliğe göre de 25 yaş altında ve 50 yaş üzerinde koşul aranmadan, istisnai olarak azami iki yıl süreyle belirli süreli iş sözleşmesi yapılabilecektir.

Sonuç olarak önerilen değişikliğin istihdamı koruyacağı ve Covid-19'un iş gücü piyasasına etkilerini azaltacağı, belirlenen yaş grubundaki çalışanların iş gücüne katılımlarının esnekleştirileceği değerlendirilmektedir.

Ayrıca, yapılan düzenleme gelişmiş ülke uygulamalarında da benzerlik göstermektedir, oralarda da vardır.

Sayın Gaytancıoğlu'nun sorusu "Öngörülen belirli süreli iş sözleşmesi, işçilerin kıdem ve ihbar tazminatı hakkından mahrum kalmasına neden olmaz mı?" şeklinde bir soruydu. Belirli süreli iş sözleşmelerinde kıdem tazminatı alınamadığı yönünde eleştiriler olsa da bu durumlarda alınabileceği de görülmektedir. Belirli süreli iş sözleşmelerinin dezavantajı gibi görünen ve üzerinde tereddütlerin yaşandığı kıdem tazminatına hak kazanma konusunda Yargıtayımız, belirli süreli iş sözleşmesinin yenilenme iradesi olup olmadığına bakılması gerektiğine ve somut olayların incelenmesi neticesinde kıdem tazminatının ödenmesine karar vermiştir. Bununla ilgili, Yargıtay hukuk dairelerinin çeşitli kararları mevcuttur.

İhbar tazminatı ise İş Kanunu'nun "Süreli fesih" başlıklı 17'nci maddesinde düzenlenmekte olup sadece belirsiz süreli iş sözleşmelerinin varlığı hâlinde ortaya çıkmaktadır. Belirli süreli sözleşmelerde sözleşmenin bitim tarihi belli olduğu için herhangi bir bildirim şartı bulunmamakta ve bildirim sürelerine uyulmadığında ortaya çıkan ihbar tazminatı da oluşmamaktadır. Hâlihazırda belirli süreli iş sözleşmelerinde ihbar tazminatı olmadığı için düzenlenen maddeyle de bu konu hakkında herhangi bir değişiklik yaşanmayacaktır.

Yine, Dünya Sağlık Örgütü tarafından 12 Mart 2020 tarihinde virüse bağlı olarak küresel salgın ilan edilmiş ve ardından tüm ülkelere acil durum çağrısında bulunularak gerekli önlemleri almaları konusunda bildiri yayımlanmıştır. Bu çerçevede, Covid-19 salgını döneminde ülkemizde iş gücü piyasasına ve istihdama katkı sağlayacağı düşünülerek 2003 yılından itibaren 4857 sayılı İş Kanunu'nda yer alan belirli süreli sözleşmelerde değişiklik yapılması önerilmiştir. Sonuç olarak önerilen değişikliğin istihdamın korunmasını sağlayacağı ve Covid-19'un iş gücü piyasasına etkilerini azaltacağı, belirlenen yaş grubundaki çalışanların iş gücüne katılımlarının esnekleştirileceği değerlendirilmektedir. Ayrıca yapılan düzenleme gelişmiş ülke uygulamalarıyla da yine benzerlik göstermektedir.

ÖMER FETHİ GÜRER (Niğde) - Sendikalar karşı, işçiler karşı.

PLAN VE BÜTÇE KOMİSYONU SÖZCÜSÜ CEMAL ÖZTÜRK (Giresun) - Sayın Burcu Köksal'ın sorusu "Vergi ertelenmesi getirilmeyen sektörler bu kanundan yararlanabilir mi?" şeklinde bir sorusuydu. Vergi ertelemesi getirilmeyen sektördeki mükelleflerin 31/8/2020 öncesi borçları yapılandırma kapsamına alınmıştır. Mücbir sebep kapsamı belirlenirken salgından en çok etkilenen sektörler esas alınmıştır.

BURCU KÖKSAL (Afyonkarahisar) - İmalatçılar etkilenmiyor mu? Esas onlar etkilendi. Neye göre tespit ettiniz ki?

PLAN VE BÜTÇE KOMİSYONU SÖZCÜSÜ CEMAL ÖZTÜRK (Giresun) - Bu kapsamda 1,9 milyon gelir vergisi mükellefinin, 400 bini aşan mükellefin mart, nisan, mayıs aylarında ödemesi gereken gelir stopaj ve KDV'leri ile sigorta primleri ertelenmiştir. Ekim, kasım, aralık aylarında ödeme imkânı sağlanmıştır.

HAŞİM TEOMAN SANCAR (Denizli) - Ödeyemediler zaten, çift prim oluyor.

PLAN VE BÜTÇE KOMİSYONU SÖZCÜSÜ CEMAL ÖZTÜRK (Giresun) - Teşekkür ediyorum Sayın Başkanım.