PLAN VE BÜTÇE KOMİSYONU SÖZCÜSÜ CEMAL ÖZTÜRK (Giresun) - Sayın Başkanım, değerli milletvekilleri; epey soru geldi. Bunlardan bir kısmına sürem yettiğince cevap vermeye çalışacağım.

"Covid-19 nedeniyle ertelenen mart, nisan, mayıs primleri de yapılandırma kapsamına alınsın." diye bir temenni, soru geldi. Kanun, kesinleşmiş borçların yapılandırmasını düzenliyor dolayısıyla ertelenen primler ekim, kasım, aralık ayında ödenecek, bu nedenle henüz vadeleri gelmedi. Bu borçlar, 6183 sayılı Kanun kapsamının çerçevesinde taksitlendirilebilir ki bu da otuz altı aya kadar taksitlendirilebiliyor. Yapılandırma kanunu, sektör ayrımı yapmaksızın tüm Sosyal Güvenlik Kurumu prim alacaklarını kapsıyor. Tarımda kendi nam ve hesabına bağımsız çalışan tarım BAĞ-KUR'luları ile mevsimlik tarım işçilerinin prim borçlarını da dolayısıyla kapsamaktadır.

Ayrıca, imalat sektörü işverenlerinin prim borçları da yine yapılandırma kapsamındadır.

Sayın Necdet İpekyüz'ün bir sorusu var, hatta ithamı var: "İşsizlik Sigortası Fonu'nu işverenlere daha fazla kaynak aktarmak amacıyla kullanıyorsunuz." diyor. Böyle bir şey yok. İşsizlik Sigortası Fonu'nun gelirleri prime esas kazanç üzerinden işçiden yüzde 1, işverenden yüzde 2 ve devletten de yüzde 1 olmak üzere toplam yüzde 4 oranında tahsil edilen primlerden oluşmaktadır biliyorsunuz. Fon'un amacı, sadece prim ödeyenlere işsiz kaldıklarında ödeme yapmak değil, aynı zamanda, istihdamı artırıcı ve koruyucu tedbirler almak, iş gücünün niteliklerini artırmak ve iş gücü piyasasına piyasa araştırmaları yapmaktır. Bu kapsamda, Fon'dan, işsizlik ödeneği, kısa çalışma ödeneği, yarım çalışma ödeneği, nakdî ücret desteği, Ücret Garanti Fonu ödemesi gibi ödemeler yapılmakta. Ayrıca, işbaşı eğitim programları, mesleki eğitim kursları, toplum yararına programlar, staj destekleri gibi programlarla iş gücünün istihdam edilebilirliği artırılmaktadır. Bu ödemeler doğrudan vatandaşlarımızın kendilerine yapılmakta olup çalışanlarımızı gözeten, niteliklerini artırmayı ve takip eden süreçlerde de daha iyi koşullarda iş bulmalarını amaçlayan ödemelerdir.

Bunun yanı sıra, yine istihdamın artırılması ve korunmasına yönelik olarak ilave istihdam teşviki, asgari ücret desteği; kadın, genç ve Mesleki Yeterlilik Belgesi sahiplerinin istihdamının teşviki gibi çeşitli teşvik ve destekler de sağlanmaktadır. Bu teşvik ve destekler de iş gücünün maliyetini düşürerek kişilerin istihdam edilebilirliğini artırdığı için yine vatandaşlarımıza dolaylı olarak yansıyan ödemelerdir.

Ayrıca, Fon'dan sağlanan istihdam teşviklerinde ilave istihdam sağlanması temel bir şarttır. Dolayısıyla, bu teşviklerin asıl amacı, işvereni korumak ya da işverene kaynak aktarmak olmayıp istihdamın korunması ve artırılmasıdır. Fon aracılığıyla 2002 yılında sadece işsizlik ödeneği ödemeleri yapılırken gelişen iş gücü piyasasının ihtiyaçları doğrultusunda sunulan hizmetler çeşitlendirilerek nitelik ve niceliğinin artırılması sağlanmıştır. Bu kapsamda, özellikle iş gücünün niteliğinin artırılmasına yönelik olarak aktif iş gücü politikaları kapsamındaki kurs ve programlar ile teşvik ve destekler için de kaynak kullanılmaya başlanmıştır. Bu çerçevede, döneminin sosyoekonomik yapısı dikkate alınarak aktif ve pasif iş gücü uygulamalarıyla Fon'un etkin bir şekilde kullanılması temel önceliktir.

ÖMER FETHİ GÜRER (Niğde) - Sayın Vekilim, sanki sen yönetiyor gibi anlatıyorsun ya!

PLAN VE BÜTÇE KOMİSYONU SÖZCÜSÜ CEMAL ÖZTÜRK (Giresun) - Sonuç olarak, İşsizlik Sigortası Fonu amacına uygun olarak yani istihdamı korumak, artırmak, iş gücünün niteliklerini geliştirmek, işsizlik riskiyle karşı karşıya kalanlara gelir desteği sunmak amaçlarına yönelik olarak kullanılmaktadır.

Yine "İşsizlik sigortası ödeneğinden yararlanma şartları çok ağır, herkes yararlanamıyor." diye bir ifade var. İşsizlik Sigortası Fonu kapsamında primler, bildiğiniz gibi, 2000 yılı Haziran ayında toplanmaya başlanmıştır ve 2002 Mart ayında ise ilk ödeme yapılmıştır. 2002 yılında yaklaşık 83 bin kişi işsizlik ödeneği almaya hak kazanmış olup bu kişilere yapılan ödeme tutarı 47 milyon Türk lirası olarak gerçekleşmiştir. 2019 yılında ise 1 milyon 16 bin kişi ödenek almaya hak kazanmış ve 8 milyar ödeme yapılmıştır. Kurulduğu günden bu yana sadece işsizlik ödeneğinden faydalanan kişi sayısı 8 milyon 96 bin kişidir. Başlangıçtan günümüze işsizlik sigortası başvuru ve hak ediş şartlarında kolaylıklar sağlanmıştır. Başvurular elektronik ortama alınarak Fon'a erişim kolaylığı sağlanmıştır. Ayrıca, hesaplama yöntemi değiştirilerek ödenek tutarında yaklaşık yüzde 12'lik bir artış sağlanmıştır. Bir başka iyileştirme olarak da son yüz yirmi gün kesintisiz çalışma şartında esneklik sağlanarak hak ediş şartı kolaylaştırılmıştır. Bir diğer düzenleme olarak da kısmi süreli çalışanların da işsizlik sigortası kapsamına alınması sağlanmıştır. 2020 yılında...

(Mikrofon otomatik cihaz tarafından kapatıldı)