ÇEVRE KOMİSYONU BAŞKANI MUHAMMET BALTA (Trabzon) - Çok teşekkür ediyorum.

Sayın Başkanım, değerli milletvekili arkadaşlarım; öncelikle, Çevre Ajansıyla alakalı, biz, Komisyonda bütün arkadaşlarımızla beraber, sivil toplum kuruluşlarının da katılımıyla bu, bütün maddeleri tek tek değerlendirdik. Öncelikle, Komisyonda katkı sunan bütün milletvekili arkadaşlarıma huzurlarınızda teşekkür etmek istiyorum.

Geçen yıl poşet yasasını da çıkardık hep birlikte ve bu poşet yasasında da aynı duyarlılığı arkadaşlarımız gösterdi. Poşet yasasının amacı plastik tüketimini azaltmaktı. Çevre Ajansı da esasında bu, daha önce çıkardığımız yasayı güçlendirecektir. Yani kanun teklifine baktığımız zaman, çevre kirliliğini önlemek, yeşil alanların korunması, iyileştirilmesine ve geliştirilmesine katkı sağlamak, ulusal ölçekte depozito yönetim sistemi kurulmasına, işletilmesine, izlenmesine ve denetimine yönelik faaliyetlerde bulunmak üzere Türkiye Çevre Ajansı kurmayı amaçlıyoruz. Sıfır Atık Projesi'nin en önemli hususlarından olan kaynağında ayrıştırma süreci ve etkin bir depozito yönetim sistemi için gerekli değişikliklerin yapılması ve bu kapsamda Türkiye Çevre Ajansının kurulmasıyla birlikte depozito yönetim sisteminin kurulması ve işletilmesi amaçlanmakta. 2872 sayılı Çevre Kanunu'nda yer alan idari yaptırımların daha caydırıcı hâle getirilmesi amaçlanıyor. Çevre etiket sisteminin oluşturulması ve Çevre ve Şehircilik Bakanlığı haricinde "çevre etiketi" adı altında herhangi bir faaliyetin yürütülmemesi amaçlanmakta. Atık yönetimi firmalarının atık yönetiminden sorumlu tutulması, motor yağı değişimlerinin Çevre ve Şehircilik Bakanlığınca yetki verilen işletmeler tarafından yapılması veya atık motor yağlarının bu yerlere teslim edilmesinin zorunlu olması, bisiklet ve elektrikli skuter gibi çevreci ulaşım araçlarının teşvik edilmesi, kara yollarında bulunan bisiklet yollarında ve şeritlerinde elektrikli bisiklet ve elektrikli skuter kullanabilmek için 15 yaşın tamamlanmış olması, elektrikli skuterlerle yolcu taşınması ile bu araçlarla sırtta taşınabilen kişisel eşya harici yük taşınmasının yasak olması öngörülmektedir. Yani biz geçmişte söyledik; evet, çevre siyaset üstüdür, bunu da gördük. Poşet yasasıyla birlikte, şu anda Türkiye'de kullanılan poşetlerde yüzde 80 azalma var. Elbette ki biz yüzde 80 azalmayla plastik tüketimini azalttık ama biz amaçlarımıza tamamen ulaştık mı, hedeflerimize ulaştık mı? Hayır. Hedeflerimize ulaşabilmek için özellikle bu depozito yönetim sistemiyle birlikte, Türkiye'de bir taraftan "atık" olarak tabir ettiğimiz çevreyi kirleten bu plastikleri hem atıktan çıkarıp ekonomiye kazandırmak hem de çevre kirliliğini azaltmak için bu Çevre Ajansını kuruyoruz. Özellikle Türkiye'den örnek vermek gerekirse, 20 milyar civarında bu ambalaj atıkları var, 20 milyar. Bunun yüzde 90'ını geri dönüşüme kazandırıp hem ekonomiye kazandırmayı hem de çevre kirliliğini ortadan kaldırmayı amaçlıyoruz. Esasında insanlığın, bütün canlıların faydasına olan bir kanunun çıkmasını hedefliyoruz. İnşallah bu kanun çıktığı zaman da hedeflerimize ulaşacağız. Bir taraftan, plastik ve ambalaj atıklarıyla çevresel kirliliğin oluşmasını engelleyeceğiz, diğer taraftan da ekonomiye kazandırıp çevresel sorunları çözmüş olacağız. Ayrıca, bu Çevre Ajansıyla birlikte belediyelere de yerel yönetimlere de bir kolaylık sağlamış olacağız, bunu da buradan ifade etmek isterim.

Sayın Tanal'ın sorularına baktığımız zaman, özellikle yönetim kurulu üyelerinin kimlerden oluştuğunu sordu. Biz bunu Komisyonda tartıştık. Yönetim kurulu üyeleri, konusunda uzman, dört yıllık fakülte mezunu olan kişilerden oluşacak. Denetimin nasıl olacağını sordu. Denetim, hem Sayıştay denetimine açık -bu çok önemli bir şey- hem de Türkiye Büyük Millet Meclisi denetimine açık olacak. Yönetim Kurulu Başkanı, hem Ajans Başkanı hem Yönetim Kurulu Başkanı; çift maaş, hayır; şu anda bir önerge var zaten, düzeltiliyor; tek maaş olacak, çift görevi olan insanlar tek maaş alacak.

Şu anda Türkiye'de plastik tüketimi ne kadar diye sordu. Bakanlığın geçen sene yani bu 2020 yılında tahsis ettiği kota yüzde 50, yaklaşık 2 milyon ton diye geçiyor.

MAHMUT TANAL (İstanbul) - Ne kadar ithal edildi?

ÇEVRE KOMİSYONU BAŞKANI MUHAMMET BALTA (Trabzon) - 625 bin ton şu anda gerçekleşen yani 2 milyon tondan 625 bin ton.

Diğer taraftan, Sayın Çepni'nin atık ithalatıyla alakalı sorusuna da böylelikle cevap vermiş olduk. Yani daha önce tahsis edilen rakamlar, Çevre ve Şehircilik Bakanlığında bu kotalar yüzde 50'ye düşürülmüştür yani daha önce 100 tonluk bir hak verilmişse şu anda 50 tona yani yarı yarıya düşürülmüş. İnşallah bu Çevre Ajansının kurulmasıyla, depozito yönetim sisteminin kurulmasıyla beraber de dışarıdan gelecek atıklarda, bizim hedefimiz, tamamen ortadan kaldırılmasıdır.

Diğer taraftan, sorulara bakıyorum. Avrupa Birliği müktesebatıyla mı kuruldu? Her ülkenin kendi mevzuatına göre bu kuruluşlar kuruluyor, kendi kanunlarıyla kuruluyor, bizim Çevre Ajansımızın da kendi müktesebatımıza, ülkemizin mevzuatına uygun olduğunu düşünüyoruz.

Gelirler ve yardımlardan bahsedildi, yardımların bir üst sınırı yok her yerde olduğu gibi. Sonuçta istediği kadar bağış alabilir, bunu söylemek isterim. Gelirlerle alakalı da kanun teklifinde ve şu anda metinde Çevre Ajansının gelirleri açık açık ifade edilmiştir, bunu söylemek isterim.

Yine, özellikle burada bütün milletvekillerimizin görüşleri var, konuşmalarında ifade ettiler yani bizim on sekiz yıllık iktidarımızda çevreyle alakalı neler yapıldığını. Sayın Çepni'nin kürsüdeki konuşmasına baktığımız zaman, sanki Türkiye'de bütün çevresel sorunlar çözülmüş, bu çevresel sorunlar çözüldükten sonra bunlar bozulmuş gibi, sanki Türkiye'de on sekiz yıldan beri hiçbir şey yapılmamış gibi bir ifadeleri var. Esasında on sekiz yıldan beri Türkiye'de neler yapıldığına baktığımız zaman, katı atık tesislerinden, bertaraf tesislerinden atık su arıtma tesislerine, hepsine baktığımız zaman nereden nereye geldiğimizi görüyoruz. Türkiye'de artık çöpler bu düzenli depolama sahalarında depolanıyor, aynı zamanda da buralarda elektrik üretilerek ekonomiye kazandırılıyor. Daha önce çöp toplarken çöp arabalarıyla resim çektirirken belediyeler -her belediye çöp arabalarıyla resim çektirirdi- artık Türkiye'de çöpler toplanıyor, düzenli depolama sahalarında toplanıyor, bazı bertaraf tesislerinde bertaraf ediliyor, oralarda elektrik enerjisi üretiliyor. Burada çöp miktarı da azalarak ve bir zihniyet değişikliğiyle birlikte çevremizi temiz tutuyoruz. Atık su arıtma tesislerine baktığımız zaman atık sular arıtılarak doğaya bırakılıyor. Şunu örnek vermek isterim: Türkiye'de şu anda belediye nüfusunun yaşadığı yerlerin yüzde 89'unu...

(Mikrofon otomatik cihaz tarafından kapatıldı)