AK PARTİ GRUBU ADINA HÜLYA NERGİS (Kayseri) - Sayın Başkan, değerli milletvekilleri; 2021 Yılı Merkezi Yönetim Bütçe Kanun Teklifi görüşmeleri kapsamında Devlet Arşivleri Başkanlığı hakkında söz almış bulunmaktayım.

Her millet tarihî bir mirasa sahiptir. Arşivler, bir ülkenin tapu senedidir; bir milletin kimliği, hukuku, hatıratı ve en önemlisi bir devletin hafızasıdır. Osmanlı Devleti'nde modern arşivcilik 1846'da Hazine-i Evrak Nezaretinin kurulmasıyla başlıyor olsa da geçmişte arşiv belgelerinin altın, gümüş, akçe ve değerli eşyalarla birlikte hazineyi âmirede yani devlet hazinelerinin arasında korunuyor olması, ecdadın bu konuya vermiş olduğu ehemmiyetin göstergesidir. Barındırdıkları belgelerin muhtevası açısından birer bilgi merkezi konumunda da olan arşivler, devletlerin ve milletlerin geleceğinin inşasında stratejik bir güç merkezidir. Sahip olduğumuz tarihî servet yalnızca ülkemiz için değil, Orta Doğu, Balkanlar, Kafkasya, Avrupa ve Afrika'daki Osmanlı toprakları üzerinde kurulmuş 45 ülkenin tarihinin gün yüzüne çıkarılabilmesi ve günümüzde bu coğrafyada yaşanan olayların anlaşılabilmesi için birincil kaynak niteliğindedir. Bu hayati önemi haiz belgeler tarihte her zaman korunmaya çalışılmışsa da istenmeyen olaylarla da karşılaşılmıştır. Mayıs 1931'de Maliye Bakanlığı tarafından, Bulgaristan'da faaliyet gösteren İsviçre asıllı, Ermeni Berger ailesine ait kâğıt fabrikasına 96 milyon belge ve 374 bin defterin satışı yapılmış, olayın duyulması üzerine dönemin Manisa Milletvekili Refik Şevket'in Türkiye Büyük Millet Meclisine verdiği önerge üzerine Hükûmet tarafından yayımlanan genelgeyle satışı durdurulmuştur.

Devlet Arşivleri Başkanlığı, elinde bulunan eşsiz mirası tüm dünya kamuoyunun istifadesine sunmuştur. Yerli ve yabancı herkes araştırma yapmak için arşivlere başvurabilmektedir. 66 milyon belge elektronik ortama aktarılmış olup bunların 42 milyonu internet ortamında -pandemi süreci de dikkate alınarak- araştırmacıların erişimine açılmıştır. Cumhurbaşkanlığı hükûmet sistemine geçildikten sonra, gelişen teknolojik ilerlemelerle birlikte, bilgisayarın ve interaktif sistemlerin kullanılmasıyla beraber dijitalleşme artmıştır. Bu dönüşümü tamamlamak için 2023 yılında bitirilmesi amaçlanan Birleşik Arşiv Sistemi Projesi'ne başlanmıştır. Araştırmaya açılan arşivlere tek merkezden erişim sağlanması amacıyla kamu kurum ve kuruluşları tarafından üretilmiş belgelerin bir sistem içerisinde saklanacağı ve kontrollü bir şekilde erişilebileceği Devlet Arşiv Veri Merkezi çalışmaları devam etmektedir. Söz konusu proje nihayete erdiğinde devletimizin arşiv belgeleri tek merkezden yönetilebilecektir. Millî stratejimizin belirlenmesinde, politikalarımızın uygulanmasında, ülkemizin tarih temelli tezlerinin güçlendirilmesine yönelik belgeye dayalı yayınların hazırlanması son derece önemlidir.

Toplumları tarihî köklerinden kopararak kimliksizleştirmek emperyalist güçlerin 20'nci yüzyılda küreselleşme adına icat ettikleri yeni sömürü yöntemidir. Buna karşı "Geçmişini bilmeyen geleceğine sahip çıkamaz." şuuruyla geçmişten intikal eden her şeye sahip çıkmak ve geleceğe nakletmek tarihî sorumluluğumuzdur.

Devlet Arşivleri Başkanlığı, yurt içi faaliyetlerin yanı sıra yurt dışı faaliyetlere de büyük önem vermekte olup bu kapsamda 4 farklı kıtada bulunan 53 ülkeyle imzalanan Arşiv Alanında İşbirliği Protokolü'nün 5 adedi 2020 yılında gerçekleştirilmiştir. Protokoller kapsamında yurt dışında başta Balkanlar olmak üzere ülkemizi ilgilendiren milyonlarca belge örneği tespit edilerek dijital ortamda arşivimize kazandırılmıştır.

(Mikrofon otomatik cihaz tarafından kapatıldı)

HÜLYA NERGİS (Devamla) - Kurum bünyesinde hizmet veren Ankara'da Cumhuriyet Arşivi yerleşkesi, özellikle İstanbul'daki Osmanlı Arşivi Külliyesi devlet geleneğimizin ne denli köklü ve büyük olduğunun anlaşılması açısından son derece önemli bir yere sahiptir. Köklü devlet geleneğimizin idraki, tarihteki yerimizin anlaşılması ve bu mirasa sahip çıkılması adına gençlerimize devlet arşivlerinin tanıtılması ve bunlara yönlendirilmesi gerektiğine inanıyor, Genel Kurulu saygıyla selamlıyorum. (AK PARTİ sıralarından alkışlar)