İYİ PARTİ GRUBU ADINA YASİN ÖZTÜRK (Denizli) - Sayın Başkan, değerli milletvekilleri; İYİ PARTİ grup önerisi üzerinde söz almış bulunmaktayım. Genel Kurulu saygıyla selamlıyorum.

AK PARTİ'si kamuya ait ne var ne yok sattıktan sonra göz boyamak adına köprü ve otoyol projelerine girişmiş, bunun adını da "dev yatırımlar" koymuştur. Bir iktidar eğer etrafını zenginleştirmeyi kafasına koymuşsa, kendi sermaye grubunu oluşturmayı amaç edinmişse, işe otoyol ve tünel işinden başlar. Neden otoyol? Çünkü otoyol demek, yeni güzergâh demek; otoyol demek, paralı geçiş demek; otoyol demek, garanti para demek; otoyol demek, cezadan gelecek artı gelir demek. Bu nedenle diyorum ki: Ey vatandaş, senin ulaşım aracı zannettiğin yol, sadece yol değildir; "yol" kelimesinden üretilse de AK PARTİ'si tarafından vatandaşı yolmak fiili hâline dönüştürülmüştür. (İYİ PARTİ sıralarından alkışlar)

Değerli milletvekilleri, yap-işlet-devret modeliyle yapılarak özel şirketler tarafından işletilen, iktidarın araç geçiş garantisi vermesi nedeniyle işletmeci firmalarca para basar hâle gelen otoyol ve köprü sistemine 2019 yılı ödenekleri içerisinde garanti tutarı olarak 5 milyar 109 milyon 568 bin lira ödenmiştir. Bu, bildiğimiz rakam ancak bu usulde yapılan otoyol ve köprülerden geçiş yapan araç sayısı gizlendiği için işletici firmalara ödendiği açıklanan gerçek tutarın ne olduğu, ileride ne sürprizlerle karşılaşacağımız bilinmemektedir. Yap-işlet-devret modeliyle yapılarak özel şirketler tarafından işletilen köprü ve otoyollarda HGS ve OGS sistemi kullanılmaktadır. Geçiş sistemleri birbirinden farklı olduğu için de her abonenin kendi şeridinden geçiş yapması gerekmekte, aksi durumda 5 kat ceza tahakkuk ettirilmektedir. Kartlı geçiş sisteminden OGS ve HGS'ye geçilirken iki sistemin tek bir ödeme sisteminde birleştirileceği açıklanmıştı ancak geçen sürede sistem birleştirilmesi yapılmamasının yükü vatandaşa ihlal ve ceza olarak yansıtılmaya başlanmıştır.

Yap-işlet-devret modeliyle işletilen köprü ve otoyollardan sistem ve kendi hatalarından kaynaklı geçişlerde bile vatandaş kaçak geçmiş sayılıp astronomik cezalar kesilmektedir. Kaçak geçişin bakiye yetersizliği nedeniyle kesilmesi gibi durumlar bile ihlalli geçişler olarak değerlendirilmekte, vatandaşa süresi içinde gönderilmesi gereken tebligata gerek kalmadan vatandaş hem ceza hem faiz hem icra hem de avukat vekâlet ücretiyle karşı karşıya kalmakta, sadece 1 liralık yetersiz bakiye bile vatandaşa bin liranın üzerinde bir ödeme olarak yansımaktadır. Niçin? 6001 sayılı Kanun'un 30'uncu maddesiyle ceza devlete değil, otoyolu işleten firmaya ödenmekte ve tebligat otomatik olarak yapılmış kabul edilmektedir. Devlet, meşhur 5'lilere cezalı geçişi bile kanunlaştırmış.

Sayıştayın Karayolları Genel Müdürlüğü 2018 Yılı Denetim Raporu'nda yer alan bilgilere göre, 2018 yılı içinde HGS'den ve OGS'den toplam 20 milyon 574 bin 137 adet kaçak geçiş gerçekleşmiştir. 2019 rakamı ise Sayıştay raporlarına her nedense yansımamıştır. Bu kaçak geçişlerin ne kadarı özel sektörün işlettiği yollardan geçmiş ne kadarı devletin kendi işlettiği yollardan geçmiş, o bile sır. Sayıştay raporuna göre, devletin işlettiği yollarda 2018 yılında köprü ve otoyollarda gerçekleşen toplam 132 milyon 22 bin 276 liralık kaçak geçiş bedeline ilişkin gelir tahakkuk kaydı yapılmamıştır. Sayıştayın 2019 Yılı Karayolları Genel Müdürlüğü Denetim Raporu'nda 2018 yılında tahakkuk kaydı yapılmayan 132 milyon Türk lirasının akıbetinin ne olduğu bilgisi bile verilmemiştir. Özel sektörün yaptığı tahsilat bu rakamın katbekat üstündedir. Yap-işlet-devret modeliyle işletilen köprü ve otoyollardan yapılan kaçak geçişlerin garantili araç geçiş ödemesi kapsamında olup olmadığı bilinmemektedir. Her ay sonunda garanti geçiş sayısını devlet tamamlayacak, hem devletten garanti ödeme kapsamında parası alınacak hem de vatandaştan -geç bile tahsil edilmiş olsa- ikinci bir defa ödeme alınacaktır. Yap-işlet-devret modeliyle işletilen yollardan kaçak geçen araçlardan cezaların geç tahsili durumunda devlet tarafından işletici firmaya ödenen kaçak geçiş yapan araçla ilgili ödeme bedelinin hazineye iade edilip edilmediği bile muallaktır. Bu nedenledir ki aklımızı kurcalayan en büyük şüphe, işletici firmalara ikiz garanti ödemesi yapılıp yapılmadığıdır.

Vatandaşın yol üzerinden tekrar tekrar yolunmaması adına yap-işlet-devret projeleri sözleşmelerinin gözden geçirilmesi zorunluluk hâlini almıştır der ve bu konuda verdiğimiz grup önerimizin, temsil ettiğimiz vatandaşlarımız adına kabul edilmesini temenni eder, Genel Kurulu saygıyla selamlarım. (İYİ PARTİ sıralarından alkışlar)