BURHANETTİN BULUT (Adana) - Sayın Başkan, değerli milletvekilleri; hepinizi saygıyla selamlıyorum.

Hepimizin ailesinde, yakın çevresinde, akrabalarının içerisinde mutlaka bir esnaf var. Esnaf Anadolu kültürünün geleneğidir, Ahilik geleneğinin de temsilcisidir esnaflarımız. Yıllardır mahallemizde saçımızı kesen berberimiz, çocuğumuzu emanet ettiğimiz servisçilerimiz, aile büyüklerimizin gittiği kıraathaneler, mahalle bakkallarımız, lokantacılar, bunlar hep bizim sorunlu zamanlarımızda birlikte olduğumuz, dertlerinde, tasalarında birlikte olduğumuz bizim mahalle komşularımızdır da aynı zamanda.

Yakın zamanda, Covid sonrası acaba hiç gidip hâllerini, hatırlarını, bugünlerde durumları nedir, dertleri nedir diye sordunuz mu? Biz, Meclisin ara vermesi fırsatıyla bu esnaflarımızı Türkiye'nin değişik illerinde gezdik. Onların yaşadığı sorunları dile getirdik "Nedir sorunlarınız, on aydır ne yiyorsunuz, ne içiyorsunuz, karnınız doyuyor mu, evinizin geçimini sağlıyor musunuz?" diye ancak bir dokunduk bin ah işittik. Birçoğunun evinde elektriği kesik durumda. Farkında değiliz belki de ama birçoğu Covid-19 salgınından daha öte ekonomik sorunlarla boğuşur hâlde. Salgın gündemi ekonomik gündeminin gerisine düşmüş durumda. Özellikle marttan bu yana kepengini indirmiş, hiçbir geliri olmayan, eğlence sektörü başta olmak üzere müzisyenler, kıraathaneler, paket servisiyle ayakta durmaya çalışan lokantalar, restoranlar, maalesef, düğün salonu, berberler "Covidle değil açlıkla mücadele ediyoruz." diye ifadede bulunuyorlar.

Bunların birçoğu dilinin döndüğünce sorunlarını anlatsalar da her seferinde bir parmak balla susturulmaya çalışılıyorlar ve nihayetinde Sayın Cumhurbaşkanı "Dükkânlar kapanmıyor." diye de ifade etti. Evet, rakamsal olarak açılan iş yerleri daha fazla olabilir ancak kapanan iş yerleri sayısının en az 2 katı kapanmayan, kapatamayan iş yerleri var. Bunların büyük çoğunluğu vergi yükünden ya da aldıkları krediden dolayı maalesef iş yerlerini kapatamıyorlar. Adana'da esnaf ve sanatkârlar odası başkanlarıyla yaptığımız görüşmelerde, üyelerinin büyük çoğunluğunun kredi borcu içerisinde olduğunu ve devredebilirlerse iş yerlerini devredip ticaretten geri çekileceklerini ifade ediyorlar çünkü pandemi sürecinde bile, iş yapmasalar bile, iş yerleri kapalı olsa bile 27 kalemi bulan vergiyi ödemeye devam ettiler. Eğlence sektöründen -alkol ruhsatı- TAPDK ruhsatının bedeli bu kapalı olduğu süreçte bile yine istenmektedir. Burada, biriken borçları, faizleri silerek bu işlerden çıkma şansımız yok, mutlaka esnafımıza soyut bir nakit destekte bulunmak lazım çünkü bunların büyük çoğunluğu aşırı borçlu durumda.

Türkiye'de 2020 yılındaki borç oranı, KOBİ'lerin borç oranı 856 milyarı bulmuş durumda ve bunun yüzde 10'u da şu anda icra dosyasında. Türkiye'de esnafın ve firmaların icra dosyalarının sayısı 23 milyonu bulmuş durumda. Bu dönemde artık kimse mektup yazmıyorken postacılar çok sık muhtarları ziyaret ediyor, hepsinin de elinde icra tebligatları var, bunların hepsi de bu esnaflarımızın.

Vatandaşın birinci derdi pandemi değil diye söylemiştim; işsizlik yüzde 30'ları bulmuş durumda, mutfak enflasyonu da yüzde 30'ları bulmuş durumda. Burada, pandemi döneminde esnafın BAĞ-KUR ödemesini geri çekmek lazım, SSK primlerinden ve vergilerden -ileri tarihte ödenecekler dâhil olmak üzere- muaf tutulması lazım. Özellikle de kira stopajının bu dönemde kaldırılması gerekiyor. Kirayı ödeyemeyen esnaf kira stopajını nasıl ödesin? Eğer burada ekonomiyle ilgili bir beka konusu varsa ekonominin bekası esnaftır. Esnaf siyasetin bir öznesi olamaz, esnafın siyaset üstü olması gerekiyor çünkü esnafın borçlarının bugün silinmesi sorunu çözmeyecek, iş yapamayan esnafın mutlaka bu tarihler dönemi boyunca olan vergilerinden muaf tutulması lazım. Ekonominin en önemli ayaklarından birini oluşturan esnafların durumunu iyileştirmeye, desteklemeye, varlığını devam ettirmek için gerekli tedbirleri almaya bu ülke ekonomisinin geleceği için mecburuz. Sarayın 5 müteahhidine değil, esnaflara destek vermek lazım.

(Mikrofon otomatik cihaz tarafından kapatıldı)

BAŞKAN - Tamamlayalım lütfen.

BURHANETTİN BULUT (Devamla) - Son olarak bugün, Sayın Cumhurbaşkanı yine esnaflara yönelik bir paket açıkladı. 3 milyon TL'nin altında cirosu olanlara en fazla 40 bin lira yardımda bulunulacağı ifade edildi ciro üzerinden. Daha önce yaptıkları gibi üç ayda bin lira kira yardımı veya kredilerin uzatılması gibi bu yardım da sorunu çözecek bir yardım değil, bu yardım da adaletsiz bir yardım. Tüm esnaflara aynı oranda destek verilmesi lazım ve kapalı olduğu dönemlerde BAĞ-KUR ve vergilerin alınmaması gerektiğini tekrar ifade ediyor, hepinize saygılar sunuyorum. (CHP sıralarından alkışlar)