ABDULAHAT ARVAS (Van) - Sayın Başkan, değerli milletvekilleri; 2 Nisan Van ilimizin düşman işgalinden kurtuluşunun 103'üncü yıl dönümü münasebetiyle gündem dışı söz almış bulunmaktayım, hepinizi saygıyla selamlıyorum.

Değerli milletvekilleri, 1 Nisan Erciş ve Gürpınar; 2 Nisan Van ve Muradiye, 3 Nisan Çaldıran ve Saray; 18 Nisan ise Başkale'nin Ermeni mezaliminden kurtuluşunun tarihleridir. 1918 tarihinde yaşanan bu kahramanlık destanları geçmişimizin aziz hatırası olmaktan öte, bugün şanlı bir tarih ve millî şuur nişanesidir. Osmanlı İmparatorluğu'nun son döneminde Van ve çevresinde yaşanan olayların temelinde Şark meselesi yatmaktadır. Rusya'nın başını çektiği emperyalist devletler ve misyonerlerin teşvik ve kışkırtmaları neticesinde, asırlardan beri "milletisadıka" olarak adlandırılan Ermeniler, ihanet ederek isyan faaliyetlerine girişmişlerdir.

Ağustos 1914'te Birinci Dünya Savaşı'nın başlamasıyla birlikte, Van'da Ermeni ayaklanmaları etkisini artırarak devam etmiştir. Aralık 1914'te hava şartları nedeniyle başarısız olan Sarıkamış Harekâtı sonrası Doğu Anadolu savunmasız kalmıştır. Bu durumu fırsata çeviren Ruslar ve Ermeniler 1915 yılının ilk aylarında Van ve ilçelerini işgal etmişlerdir. Sınırlı imkânlarla Van'ı aylarca müdafaa eden Müslüman ahalinin gücü tükenince, daha fazla kayıp verilmemesi amacıyla 17 Mayıs 1915 tarihinde Müslüman nüfus için tehcir, zorunlu göç emri verilmiştir. Yerlerini yurtlarını terk etmek zorunda kalan Vanlılar başka diyarlara göç etmek zorunda kalmış, Van ve çevresi tümüyle boşaltılmıştır. O günlerde Ermeni çeteleri tarafından yapılan vahşetle 30 bin Vanlı hemşehrimiz acımasızca katledilmiştir. Ocaklar sönmüş, köyler, kasabalar ve Van şehri yakılıp yıkılarak yerle bir edilmiştir. Van yöresinde Rus, Ermeni işgali ve zulmü üç yıl sürmüştür. 2 Nisan 1918 tarihinde Ali İhsan Sabis Paşa komutasındaki Türk birlikleri Van'ı düşman işgalinden kurtarmıştır. İşgal ve katliamdan önce 70 bin olan Van'ın nüfusu işgalden üç yıl sonra, 2 Nisan 1918 tarihinde 18 bine kadar düşmüştür. Harabeye dönen şehir Bağlar mevkisinde yeniden kurularak 1923 yılında vilayet olmuştur.

Cumhuriyet Dönemi'nde hızla gelişerek çağdaş bir kent konumuna ulaşan Van, AK PARTİ döneminde altın çağını yaşayarak büyükşehir statüsüne kavuşmuştur. Van, coğrafik konumu itibarıyla İran Körfezi ve İç Asya ticaret yollarına hükmeden stratejik bir köprü konumundadır. Aynı zamanda, Anadolu'nun en büyük kapalı havzası olan Van Gölü kıyısında bulunan Van, verimli toprakları, bol akarsuları ve elverişli iklimiyle tarihin eski çağlarından beri birçok medeniyetin hâkim olduğu bir yer olmuştur. Yaklaşık yedi bin yıllık tarihiyle ilk yerleşim yerlerinden biri olan Van, hâlen yaşam alanı olarak kullanılan dünya üzerindeki ender yerleşim bölgelerinden biridir.

Van, son dönemde, ekonomik altyapı, büyüme, istihdam ve sosyal kalkınma alanlarında gelişime açık bir il olarak öne çıkmaktadır. 1 milyon 150 bin nüfusuyla dinamik bir iş gücü olan şehrimiz, kara, demir ve hava yolu olanaklarıyla kolay erişim avantajına sahiptir.

Van, zengin tarihi, kültürel mirası ve güçlü altyapı olanaklarıyla yatırıma elverişli bir fırsat şehridir. Türkiye'nin ve Avrupa'nın Asya'ya açılan kapısı olan Van ilimiz Orta Doğu, Kafkaslar ve Orta Asya'nın kesiştiği bölgede yer almakta olup iki saatlik uçuş mesafesindeki toplam 180 milyon nüfusa sahip -hitap eden- 21 ülkeye yakın mesafededir. Üretimde ve tüketimde ağırlığın Batı'dan Doğu'ya kaydığı görülmektedir. Ham madde kaynaklarına erişimin kolay olduğu ve yeni pazarlara yakınlığıyla göreceli bir avantaja sahip olan şehrimiz Van'a yatırımcıları ve yatırım arayışında olan müteşebbisleri davet etmekteyiz. Yeni kurduğumuz Erciş Organize Sanayi Bölgesi, Van OSB yatırımcılarına Hükûmetimiz ve kurumlarımız tarafından önemli kolaylıklar sağlanmaktadır. Yenilenebilir Enerji İhtisas Endüstri Bölgesi, Tarıma Dayalı İhtisas Organize Sanayi Böylesi, Erciş Tarıma Dayalı İhtisas Sera Organize Sanayi Bölgesi ile Tekstil ve Hazır Giyim Organize Sanayi Bölgelerinin kurulması ve Van Tarımsal Araştırma Enstitüsünün kurulmasına yönelik çalışmalarımız devam etmektedir.

Van'ın yaşadığı zulmü, tarihî mücadelesini bugün kısaca anlatmaya çalıştım.

(Mikrofon otomatik cihaz tarafından kapatıldı)

BAŞKAN - Tamamlayalım lütfen.

ABDULAHAT ARVAS (Devamla) - Bu duygu ve düşüncelerle tüm Vanlı hemşehrilerimizin 2 Nisan Kurtuluş Günü'nü tebrik ediyor, bizlere bu coğrafyada gururla yaşama imkânı veren şehitlerimizi ve gazilerimizden ebediyete intikal edenleri rahmetle anıyor, hepinizi saygıyla selamlıyorum. (AK PARTİ sıralarından alkışlar)