İYİ PARTİ GRUBU ADINA İMAM HÜSEYİN FİLİZ (Gaziantep) - Sayın Başkan, değerli milletvekilleri; genç işsizlik ve üniversite mezunu genç işsizliğin nedenlerinin Meclis tarafından araştırılmasına ilişkin grup önerimiz üzerine söz almış bulunmaktayım. Genel Kurulu saygılarımla selamlıyorum.

Değerli milletvekilleri, üniversite mezunu gençlerimizi en çok ilgilendiren, sıkıntıya sokan, gelecekleriyle ilgili endişelendiren sorunların başında işsizlik gelmektedir. Uzun süren bir eğitim maratonunun ardından işsiz kalarak bir işe yaramadıkları psikolojisine kapılmaları onları da ailelerini de bizleri de rahatsız etmektedir. Bir durum tespiti yapmaya çalışırsak, ülkemizde 10 milyonun üzerinde oluşan işsizler ordusunun 2 milyon 800 bini 15-34 yaş arasındaki gençlerimizden, 1 milyon 100 bine yakını da üniversite mezunlarımızdan oluşmaktadır. Bu durum gösteriyor ki en iyimser tahmin ile üniversite eğitim görmüş her 4 kişiden 1'i iş bulamamaktadır.

Değerli milletvekilleri, sizlere bazı sayılar vermek istiyorum. Hâlen 460 bin işsiz öğretmen ve içlerinde atama bekleyen 60 bin öğretmen bulunmaktadır. İktisadi ve idari bilimler fakültelerinde işsiz mezunların sayısı 450 bini aşmış durumda. TÜİK verilerine göre 40 bini 30 yaş altı olmak üzere günümüzde işsiz mühendis sayısı 110 bin sınırlarındadır. Bir çalışmaya göre erkek mühendislerde işsizlik oranı yüzde 30, son beş yılda mezun olan kadın mühendislerin işsizlik oranı daha da vahim olup yüzde 46'ya ulaşmıştır. Üniversite mezunlarının iş bulması için bazen yıllarını vermeleri gerekiyor. Bazı mezunlar bu süreçte pes edip alanlarından farklı işlere yöneliyor ya da işsizliği kabulleniyorlar. Örneğin, ziraat ve tarım bölümü mezunlarının yüzde 45,3'ü, siyaset bilimi ve kamu yönetimi mezunlarının yüzde 43,2'si, güzel sanatlar mezunlarının yüzde 36,5'i, iletişim mezunlarının yüzde 33,3'ü bir yıldan uzun süreyle iş arıyor.

Değerli milletvekilleri, gençlerimiz uzun süren iş arayışlarından sonra da mezun sayısının fazlalığı nedeniyle düşük ücretlerle işe başlamak zorunda kalıyorlar. Birçok bölüm mezunlarının yarısından fazlası asgari ücretle işe başlıyor. Bu oran arkeolojide yüzde 76, siyaset biliminde yüzde 67, inşaat mühendisliğinde yüzde 57, mimarlıktaysa yüzde 60 gibi yüksek bir orandır. Ayrıca KPSS'yle açılan kadrolar kısıtlı olduğundan bu da işsizliğe çare olamıyor. 2018 yılından bu yana KPSS'ye giren 682 bin gencimizden sadece yüzde 1,5'i bir kamu kurumuna yerleşebilirken yüzde 98,5'i açıkta kaldı. Yani KPSS onlar için bir umut olmaktan çok uzakta kalmıştır.

Değerli milletvekilleri, üniversite mezunlarının işsizlik durumunu mevcut durumdan bir kesitle sunmaya çalıştım. İşsizlikle ve artan yoksullaşmayla baş etmeye çalışan, kendisinin ve ailesinin geçimini sağlamakta güçlük çeken gençlerin birçoğu ruhsal çöküntü içindedir. İş aramak dışında aktiviteleri kalmayan, para harcamamak için evden dışarı çıkamayan, sosyal hayatları bitmiş, hiç arkadaşları kalmamış, özel hayatlarında problemler yaşayan gençlerin istikballerine yönelik endişeleri artmış durumdadır. İş arama süreleri uzadıkça psikolojik sorunlar, sosyolojik bir sorun hâline dönüşüp toplumu bunalıma sürüklemekte ve huzursuz bir toplum oluşmaktadır. Buna ailelerin içinde bulunduğu durumu da ilave etmek lazım. Bütün imkânlarını zorlayarak ekmeğinden, aşından, kendi rızıklarından keserek okuttukları çocuklarının durumları her bakımdan onları üzmektedir.

Kısacası, gençlerimizin hâli iç açıcı değil, gelecek göremedikleri için yetenekli ve çalışkan öğrencilerimizin önemli bir kısmı yurt dışına gitme eğiliminde olup fırsat bulanlar da farklı ülkelere gitmektedir. Daha da ilginci, yurt dışında eğitim gören çocuklarımız ülkeye dönmek istemiyorlar.

Değerli milletvekilleri, gençlerimizin işsizlik ve işsizlikle ilgili sorunlarının kaynaklarını sıralarsak; en başta Hükûmetin istihdam yaratmayı hedeflemeyen, daha doğrusu işsizliği gerçek bir sorun olarak görmeyen sanayi ve eğitim politikaları; gerekli altyapı olmadan üniversitelerin açılması; pek çok üniversitenin neredeyse üniversite vasfını yitirmiş olması; mezunlarına ihtiyaç duyulmadığı hâlde bölümler açılarak arz-talep dengelerinin yönetilememiş olması; mesleki ve teknik eğitim branşlarına önem verilmemesi; ortaöğretimde sınavlardan bunalmış olarak üniversiteye girmiş yorgun öğrencilerin iş bulamama endişesi içinde eğitimlerine devam etmeleri; ülkedeki siyasi ortamın üniversitelere yansıtılması...

(Mikrofon otomatik cihaz tarafından kapatıldı)

BAŞKAN - Buyurun, toparlayın.

İMAM HÜSEYİN FİLİZ (Devamla) - ...gençlerimizden iş müracaatlarında üç yıllık bir deneyim istenmesi gibi sebepler ileri sürülebilir.

Değerli milletvekilleri, mezunları istihdam eden tüm sektörleri de dâhil ederek işsizliğin giderilmesi konusunda olması gereken çabaların tespit edilmesi açısından bu grup önerimize destek verilmesi gençlerimiz kadar ülkemizin de geleceği açısından çok önemlidir.

Son olarak bu hafta sonu üniversite sınavına girecek olan 2 milyon 600 bin gencimize sınavlarında başarılar diliyorum. İYİ Parti olarak gençlerin gelecek kaygısının olmadığı bir Türkiye yaratmaktaki kararlılığımızı ifade ediyor, Genel Kurulu saygılarımla selamlıyorum. (İYİ Parti sıralarından alkışlar)