İYİ PARTİ GRUBU ADINA HÜSEYİN ÖRS (Trabzon) - Sayın Başkan, çok değerli milletvekilleri; İYİ Parti Grubu olarak vermiş olduğumuz araştırma önergesi üzerinde grubum adına söz aldım. Hepinizi en derin saygılarımla selamlıyorum.

Değerli milletvekilleri, ülkemizde yapılmakta olan HES projeleri ve maden arama faaliyetlerinin doğaya, derelere ve canlılara vermiş olduğu zararlar her geçen gün daha da artmaktadır. Ülkenin dört bir tarafında bu çalışmalar nedeniyle ortaya çıkan doğa tahribatına şahit oluyoruz ama en büyük tahribat Türkiye'nin en yeşil bölgesi olan Karadeniz Bölgesi'nde yaşanmaktadır desem herhâlde bana itiraz etmezsiniz. Bu kapsamda, Artvin Kamilet Vadisi, Giresun Çanakçı Deresi ve kendi şehrim Trabzon'un Araklı ilçesindeki Karadere, Ordu'nun Korgan ilçesindeki Güllü ve Karakoyun Deresi'ndeki HES projeleri bölgemizde doğa tahribatının en belirgin örnekleridir maalesef.

Değerli arkadaşlar, HES projelerinin etkisiyle iklimde değişikliklerin yaşandığı, bunun da ani ve yoğun yağışlar nedeniyle sel felaketlerine sebep olduğu akademisyenler ve STK temsilcileri tarafından belirtilmektedir. Bölgede uzun zamandır yaşanan sel ve heyelanlar sonucu insanlarımızın hayatlarını kaybetmesi her birimizin hafızasındadır.

Çevre ve Şehircilik Bakanlığı tarafından 2018 yılında Karadeniz için İklim Değişikliği Eylem Planı açıklanmış, hazırlanan raporda kaçak yapılaşmadan, dere yataklarının bozulmasından ve yağmur sularının çeşitli sebeplerle denize ulaşamamasından söz edilmiş; Karadeniz'de yapılan maden çalışmaları, denetimsiz yol inşaatları ve HES'ler nedeniyle doğa tahribatının yaşandığı teyit edilmiştir.

Değerli milletvekilleri, HES projelerinin yanı sıra, yine bölgemizde ormanlık alanları, fındık bahçelerini tahrip eden ve içme sularına olan etkisiyle insan hayatını tehlikeye atan siyanürlü altın arama çalışmaları ve maden arama çalışmaları da halkın haklı tepkisine neden olmaktadır. Ordu'nun Fatsa ilçesinde yapılan siyanürlü altın arama çalışmaları, Artvin ilimizin Murgul ilçesine bağlı Damar köyünde maden işleme ve ayrıştırma tesisi için bölgede açılan siyanür havuzu buna birer örnektir.

Değerli arkadaşlar, bu noktada, İkizdere'de İşkencedere Vadisi'nde yapılacak taş ocağına karşı yöre halkının gösterdiği haklı mücadeleyi burada bir kez daha hatırlatıyor, ağacını, ormanını ve deresini gelecek nesillere bırakma derdinde olan İkizdereli hemşehrilerimizin yanlarında olduğumuzu tekrar buradan ifade etmek istiyorum.

Değerli milletvekilleri, sevgili arkadaşlar; özellikle yaylaları, dereleri, ormanları ve eşsiz doğasıyla insanı büyüleyen Karadeniz Bölgesi'nin son yıllarda ekolojik yıkımın merkezi hâline geldiğini görmekteyiz. Yaylaları imara açmak için yapılan yollarda binlerce ağaç kesilmiş, HES'ler nedeniyle dereler kurumuş, bunun yanında siyanürlü maden arama çalışmalarıyla bölgenin önemli geçim kaynağı olan fındık ve çay tarımına darbe indirilmiş, dereler çamur akar hâle gelmiş, su tutulmasının yapıldığı bölgelerde heyelanlar meydana gelmiştir. Bu sebeplerden ötürü, yapılan ya da yapılacak olan maden arama ve ayrıştırma çalışmaları ve HES projelerinin çevreye, doğaya, bölgede yaşayan vatandaşlarımıza ve canlılara olan zararları incelenmeli, denetimleri yapılmalı ve gelecekte yaşanması muhtemel tehlike ve felaketlerin önüne geçilmelidir.

Değerli arkadaşlar, konuşmamın bu son bölümünde yine seçim bölgem Trabzon'dan bir konuyu gündeme getirmek istiyorum. Trabzon'un Araklı ilçesindeki hemşehrilerim bir sorunu yüce Mecliste dile getirmem için bana ilettiler, dün memleketteydim.

Bilindiği üzere, Araklı ilçemiz Taşönü mevkisinde Trabzon ve Rize İlleri Yerel Yönetimleri Katı Atık Tesisleri Yapma ve İşletme Birliğince entegre katı atık bertaraf tesisi kurulmuştu. Bu tesisle ilgili bu kürsüde birkaç kez konuşmuştum. Ayrıca 19 Şubat 2019'da da Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanlığına bu görmüş olduğunuz önergeyi vererek burada yaşanan sıkıntılara dikkat çekmiş ve alınması gereken tedbirler konusunda yetkilileri uyarmıştım.

Şimdi, burada yaşayan insanlarımızın şikâyetleri var değerli milletvekilleri. Bu tesis yapılırken "Burada vahşi depolama olmayacak, tesis son sistem olacak, koku olmayacak." denilmişti.

(Mikrofon otomatik cihaz tarafından kapatıldı)

BAŞKAN - Buyurunuz Sayın Örs.

HÜSEYİN ÖRS (Devamla) - Bugün ise burada "ayrıştırma" adı altında dışarıya dökülen çöplerden inanılmaz kokular gelmekte ve insanlar evlerinin pencerelerini açamamaktadır. Bu durumdan olumsuz etkilenen Arsin ilçemizin Kuzguncuk, Çubuklu, Yeniköy, Fındıklı ve Yolüstü Mahalleleri ile Araklı ilçemizin, başta Taşönü olmak üzere, Hasköy, Karatepe, Ayvadere, Yeşilce, Ortaköy, Yiğitözü, Özgen, Yolgören, Buzluca, Karşıyaka ve Yalıboyu Mahallelerinde vatandaşlarımız artık nefes alamaz hâle gelmişlerdir. Atık suyun arıtılmadan Yanbolu Deresi'ne akıtıldığı iddiası vardır ki bu, ciddi bir iddiadır. Buralarda yaşayan vatandaşlarımız bölgeye dadanan martılardan dolayı şemsiyeyle gezebildiklerini, bölgeye domuzların indiğini ifade ediyorlar.

Bu arkadaşlarımızın, bu vatandaşlarımızın sesine kulak verelim, Yanbolu Vadisi'ndeki vatandaşlarımızın mağduriyetini giderelim, vadiyi tekrar yaşanabilir hâle getirelim diyor, Genel Kurulu saygılarımla selamlıyorum. (İYİ Parti ve CHP sıralarından alkışlar)