MUSTAFA ALİ BALBAY (İzmir) - Ama, hakikaten, çorba kötü bir şey değil yani düğün çorbası var, içine her şeyi koyarsınız. Peki, düğün çorbası diyeyim çünkü öyle bir yani hakikaten...

Şimdi, burada Sayın Erkan Bey de, Sayın İsen... Buradaki çalışmaların -sizde öyle görünüyor- bu yasa çerçevesinde bir an önce tamamlanması yönünde de görüş var ama arkadaşlardan da anlaşılıyor ki burayı, doğal olarak, eğitimin her alanının tartışıldığı bir zemin olarak da görüyorlar; olabilir ve ben şahsen, Cumhuriyet Halk Partisi milletvekili olarak, bunları kayda geçirmek ve bu konulardaki düşüncelerimizi de bu Komisyonda vurgulamayı sorumluluk olarak sayıyorum çünkü birkaç dakika da olsa geçmişteki uygulamalardan ben de örnek vereceğim.

Şimdi, arkadaşlar, bilim tarihî yazarlarından -sizler de okumuş ve bu tarihi de enine boyuna incelemiş insanlarsınız diye düşünüyorum hassasiyetlerinizden, konuşmalarınızdan- Profesör Adnan Adıvar'ın "Bilim Tarihi"ni ben okudum. Yani başka kaynaklar da olabilir tabii. Osmanlının gerilemesini şuraya bağlıyor: "Şeyhülislam bir medreseyi ziyarete geldi. Piri Reis'in haritasını gördü, 'Bu harita resme benziyor.' dedi ve indirtti. Osmanlı o gün gerilemeye başlamıştır." diyor. Piri Reis'i yetiştiren Osmanlı, Barbaros'u yetiştiren Osmanlı. Ama, Osmanlının çöküşü -liselerde ben de müfredatı eleştirdim ama belki de bu yanı girsin, hani yenilensin; tabii ki bunlar konuşulabilir- tarihimize baktığımızda, bizim çöküşümüz eğitimdeki çöküşle başlıyor. Yoksa, herhâlde, Fatih 18 yaşında İstanbul'u alırken bunda önemli bir etken 7 tane dil bilmesiydi, Kur'an'ı ezbere okuması değildi; önemli etken 7 yaşında biyoloji ve tarih okumaya başlamasıydı, dünyayı tanımasıydı. İstanbul'u aldıktan sonra da "Ben her iki cihanda da, bütün şeyde de olmak istiyorum." demişti. O yüzden, buradaki tartışmalar da beni şu anlamda... Eğitimi bu yanıyla biz daha çok konuşacağız, öyle anlaşılıyor; çok patinaj yapacağız, öyle anlaşılıyor. Burada, yine, Osmanlının çöküşünün nedenlerinden biri olarak da medreselerdeki bu eğitim sistemi demiştim. İkincisi de... Takiyüddin'in o rasathanesinin yapımı sırasında Padişah Murat "Yapılabilir ama bir de şeyhülislama soralım." diyor. Şeyhülislam şu cevabı veriyor -bunun tiyatrosu da olmuştur, Profesör Talât Halman bunu tiyatral hâle de getirmiştir- diyor ki: "Gökyüzünü incelemeye çalışmak Allah'a şirk koşmaktır. Yani, bizim yıldız falımız var, araştırıyoruz ama gökyüzünü, yıldızları incelemek olmaz."

İSMET UÇMA (İstanbul) - Bunları savunan var mı?

MUSTAFA ALİ BALBAY (İzmir) - Şeyhülislam söylüyor.

İSMET UÇMA (İstanbul) - Yani, Osmanlının 15-16'ncı yüzyıllarında medresede felsefe faaliyetleri çok kötü, tamam, "Şimdi savunan var mı?" diye soruyorum.

MUSTAFA ALİ BALBAY (İzmir) - Tabii, tabii Sayın Uçma, ileride sizin bu söylediklerinize çok üzülecek insanlar.

İMRAN KILIÇ (Kahramanmaraş) - Sizin o anlattığınıza göre o şeyhülislam Kur'an'ı okumamış, hiç Kur'an'ı bilmiyor.

MUSTAFA ALİ BALBAY (İzmir) - Ama, şeyhülislamın Kur'an'ı okuyup okumadığı, o değil işte olay, bilimi anlamamış.

BAŞKAN - Peki, Sayın Balbay, isterseniz şey yapalım.

MUSTAFA ALİ BALBAY (İzmir) - Bitireceğim Sayın Başkan çünkü bunu biz vurgulamak zorundayız burada.

BAŞKAN - Lütfen...

MUSTAFA ALİ BALBAY (İzmir) - Bir gecede o güzelim 4 katlı rasathaneyi yerle bir ediyorlar. Bu rasathane o kadar önemliydi ki... Bunun özellikle altını çizmek istiyorum, eğer o dönemi aşabilseydi Osmanlı, Rönesans bizi de kapsayabilirdi, bilimle uğraşmak. Peki, geçmişte biz Orta Asya'da bu imparatorlukları kurarken... Şimdi, Semerkant'a gittiğinizde orada bir rasathane görürsünüz yani o dönemin rasathanesidir. O rasathaneyi bulan Rus bilim insanları orada gömülmek istemiştir duydukları saygı nedeniyle.

Burada arkadaşlarımız "eğitim" deyince, gerçekten sadece ve sadece din eğitiminin bir kanadını... Mesela, din öğrenecekler, evet, öğrenecekler, gerçekten. Hepimiz, insan için en önemli güç kaynaklarından biridir din ama İslam dini bile o ilk çıktığında bilime önem verdiği için öne çıkmıştı, sonra bilime önem vermedi. Bugün yeryüzünde 8 bin buluş var uluslararası patent, biri İslam dünyasına ait değil, bizim bunu düşünmemiz lazım.