MALİYE BAKANI NACİ AĞBAL (Bayburt) - Şöyle: Konuya, tabii, nereden baktığımıza bağlı olarak farklı fikirler ifade edilebilir.

BAŞKAN - Buradan böyle görünüyor.

MALİYE BAKANI NACİ AĞBAL (Bayburt) - Yok, ben arada bir yerde bakmak için bu giriş cümlesini yaptım.

Sayın vekillerimizin ifade ettiği bakış açısına ben de katılıyorum. Gerçekten her şeyi yaptırımla çözme anlayışı doğru bir anlayış değil. Özellikle de mükelleflere katlanmayacakları yükümlülükleri önce getirip ondan sonra da yaptırıma bağlamak gerçekten sonra zaten uygulanamaz hâle geliyor. Fakat diğer taraftan, Türkiye'de maalesef bugün kayıt dışı istihdam hâlâ yüksek oranlarda. Yani yüzde 52'lerden yüzde 32'lere düşmüş durumda. Ama gelişmiş ülkelerle mukayese ettiğimiz zaman Türkiye'de hâlâ kayıt dışı istihdam yüksek.

Dolayısıyla Sosyal Güvenlik Kurumunun kayıt dışı istihdamla mücadelesi noktasında da "meslek kodu" ve "meslek adı" önemli bir unsur. Yani sıradan, rastgele, sadece bilgi olsun diye doldurulan bir alan değil burası. Kayıt dışı...

BAŞKAN - Sayın Bakanım, ben işe başladığımda hem muhasebeyi tutuyordum hem asistanlığı yapıyordum hem çay getiriyordum.

MALİYE BAKANI NACİ AĞBAL (Bayburt) - Durun bir dakika... Bir yere getireceğim.

BAŞKAN - Şimdi hangisini işaretleyeceğim?

MALİYE BAKANI NACİ AĞBAL (Bayburt) - Önce olayın önemini anlatayım, sonra bir çözüm getireyim diye söylüyorum.

Bunu şu açıdan söyleyeyim: Kayıt dışı istihdam meselesi sadece hiç beyan edilmeyen çalışanlar meselesi değil. Beyan edilen fakat yaptığı mesleğe göre ücreti çok düşük beyan edenler de kayıt dışı. Kişi aslında çok nitelikli, diplomasına göre, yaptığı işe göre çok nitelikli ama bakıyorsunuz asgari ücret üzerinden beyan ediliyor. Sosyal Güvenlik Kurumu burada aslında kişinin meslek adı ve kodu üzerinden beyan edilen ücretini "check" etmeye çalışıyor. Neden? Sektörel karşılaştırma yapma imkânı olacak, aynı meslek adlarında, aynı meslek kodlarında farklı farklı ücret beyanları arasında tutarlılığı arayacak. Onun için, kayıt dışı mücadeleyle ilgili gerçekten önemli bir enstrüman. Bunun sisteme sokulmuş olması Sosyal Güvenlik Kurumunun risk analizlerinin etkinliğini artırıyor. O açıdan, bence bunu hafife almamamız lazım.

Sosyal Güvenlik Kurumu veya Maliye idaresi mükellefi yükümlülükleri konusunda daha fazla eğitmek durumunda, daha fazla rehber, broşür, yayın yapmak zorunda, muhasebeciler üzerinde daha fazla durması lazım ve bu alanlarda gerçekten bilgi paylaşımında bulunması lazım.

Onun için, benim kendimce çıkardığım öneri, buradaki hiç beyan edilmemiş bir kişi için önerilen cezayla beyan edilen bir kişinin meslek adının ve kodunun farklı yazılmış olmasının cezası aynı olmasın.

Fiil ile ceza arasında bir orantılılık olması bakımından, uygun görürseniz... Bu önemli bir konu, bundan vazgeçmememiz lazım. Herhangi bir yaptırım öngörmezsek, bu, hatırlarsanız, hepimiz gideriz kredi kartı başvurusunda bir doldurulması zorunlu alanlar vardır, bir de ihtiyari alanlar vardır. Hiç ihtiyari alanları dolduranı görmedim şimdiye kadar. Şimdi bunun doldurulmasını ihtiyari bir alan olarak görmeyelim. Bu önemli bir alan. Bunun doldurulmasını zorunlu kılmanın yolu da buna bir yaptırım getirmek. Onun için...

BAŞKAN - Sayın Bakanım, şunu sorabilir miyim? Türkiye'de size özellikle işletmelerin içerisinde -ticarethaneler, işletmeler, sanayi- yüzde kaçının kurumsal kapasite içerisinde insan kaynakları politikalarını düzgün uygulayıp da herkesin kendi iş tanımı ya da meslek tanımı içerisinde kurumsal yapı içerisinde tek bir işte istihdam edildiğini söyleyebiliriz? Çalışanın yüzde kaçı?

MALİYE BAKANI NACİ AĞBAL (Bayburt) - Değerli Başkanım, Türkiye'yi biz eğer daha ileri bir noktaya taşımak istiyorsak mevcut çıkmazlarımızı, mevcut açmazları, mevcut eksikliklerimizi kabul etmememiz lazım. Hepimiz zaman zaman bir araya gelip bu böyle olmamalı, farklı olmalıdır demiyor muyuz?

BAŞKAN - Veri demiyorlar, önce altyapıyı düzeltin diyorlar.

MALİYE BAKANI NACİ AĞBAL (Bayburt) - Hayır, şöyle: Sosyal Güvenlik Kurumu bir meslek adı ve kodu geliştirmiş. İsterseniz bu maddenin uygulanmasını altı ay sonraya erteleyelim, bir yıl sonraya erteleyelim. Bu meslek adı ve kodu bakımından Sosyal Güvenlik Kurumu yoğun bir eğitim yapsın, yoğun bir bilgilendirme yapsın ama bu olsun.

Ha, cezası bu kadar olmasın. Cezası daha düşük olsun. Buradaki rakamlar bana göre fiille ceza arasında orantılı değil. Ama bundan vazgeçmeyelim.

BAŞKAN - İkinci aşamada da izaha davetle ilgili SGK bir talepte bulunacak herhâlde.

MALİYE BAKANI NACİ AĞBAL (Bayburt) - Ondan haberim yok.

Yani şunu söylüyorum: Bunu lütfen sadece bilgi olsun diye doldurulan bir alan olarak görmeyin. Hepimizin hassas olduğu kayıt dışı ekonomiyle mücadelede önemli bir konu. Aynı işi yapan iki kişi için bir kurumun beyan ettiği ücret 10 bin lira iken aynı işi yapan diğer kişi için beyan edilen ücret asgari ücret ve Sosyal Güvenlik Kurumu bununla mücadele etmek zorunda. Her verilmeyen 1 kuruş prim, her verilmeyen 1 kuruş vergi ya borçlanma olarak karşımıza çıkıyor ya da hepimizin şikâyet ettiği gibi daha fazla kayıtlı mükellefin üzerine gitmemizi mecbur kılıyor.

Onun için, uygun görürseniz cezaları aşağıya çekelim. Yani bu fiiller bakımından cezaları çok daha hafif bir noktaya getirelim. Bu maddenin bu fiiller bakımından uygulanmasını bir yıl sonra başlatalım buraya fıkra yazmak suretiyle ve bu uygulamadan vazgeçmeyelim. Bu önemli bir uygulama. Buna destek vermenizi özellikle ifade etmek isterim.