MEHMET ALİ CEVHERİ (Şanlıurfa) - Sayın Başkan, kıymetli hazırun; benden önceki hatipler tabii, konuştular. Bu Çek Yasası çıktı, daha bizim üniversitede ticaret hukuku dersini anlatıyorduk, o zaman şunu ifade ettim: "Eyvah, biz çok yanlış bir şey yapıyoruz." Ortada sahtekârlar naylon şirketler kuracaklar, birtakım sahipsiz kimseler adına kimlik bilgilerini kullanacaklar, bankalardan bir şekilde çek alacaklar, piyasayı dolandıracaklar, piyasada karşılıksız çeklerle dolacak ve ticari hayat duracak. Ciddi manada ticari hayat bundan etkilendi.

Şimdi, düşünün siz çalışıyorsunuz, çabalıyorsunuz bir şirket kuruyorsunuz, bütün varlığınızı ona koyuyorsunuz, bir sahtekâr geliyor, size bir çek veriyor, sizi dolandırıyor ve sizi iflasa götürüyor. Ne oluyor? Bir sahtekârın yüzünden bütün varlığınızı kaybediyorsunuz. Bu, ne hukuka sığar ne de vicdana. Dolayısıyla, aslında gerek Mahmut Bey'in gerekse Hamza Bey ve diğer hatiplerin söyledikleri bir kısım hususlara katılıyorum ama bunun da bir dengesini bulmak gerekiyor. İşte, çek niçin veriliyor? Daha önceden insanlar sözlerini tutmadıkları için çek ve senet devreye girdi bir yaptırım gücü olsun diye. E, bir çekin yaptırım gücü yoksa o zaman niçin çek verilecektir? Çekin bir yaptırım gücünün olması lazım. Ha, bu arada tabii, bankaların da bir sorumluluğu olması lazım. Banka burada bir güvence veriyor, diyor ki: "Benim bu çeki verdiğim kişi, keşideci dürüsttür, sözünün gereğini yapar, efendim, ticari varlığı, benim verdiğim bu çek için yeterlidir." diyor. O hâlde bankanın bu yükümlülüğünü de yerine getirmesi lazım, her önüne gelene çek vermemesi lazım; verdiğinde de eğer o çek karşılıksız çıkmışsa, bunun bir yükümlülüğünün de banka tarafından yerine getirilmesi lazım. Sadece 600 TL'lik bir rakam bunun için yeterli değildir, çok daha büyük bir rakam olması gerekiyor. Lehtarın da bu noktada korunması gerekiyor. Şunu da çok iyi kabul etmek gerekiyor: Herkes iyi niyetli değildir. Piyasada çok kötü niyetli insanlar vardır ve piyasayı dolandırmak isteyenler de vardır. Dolayısıyla, burada iyi niyetli esnafın, iyi niyetli tüccarın, iyi niyetli lehtarın korunması gerekiyor. E, ben mal satmak istiyorum, tamam, vadeli satmak istiyorum ama benim elimde bir güvence olması lazım. Bana çek getiriliyor, tamam, kabul ettim ama o adrese geldiğinde ben de bu çeke güvenerek ödemeler yapıyorum, ben de çek kesiyorum ama karşı taraf ödemediğinde ben de sözümde duramamış oluyorum, karşı tarafa mağdur oluyorum ve iflaslar başlıyor.

Evet, tabii, makul bir cezanın, makul bir hapis cezasının olması gerektiğini düşünüyorum.

Saygılar sunuyorum.