MALİYE BAKANI NACİ AĞBAL (Bayburt) - Değerli Başkanım, teşekkür ediyorum.

Bildiğiniz üzere, gerek 2015 Haziran seçimlerinde gerek Kasım seçimlerinde asgari ücretin, yaşam standartlarının daha da artırılması bağlamında, yukarıya çekilmesi noktasında ortak bir irade vardı. Bu çerçevede, 2016 Ocak ayı başında Asgari Ücret Tespit Komisyonu tarafından asgari ücret 1.300 liraya çıkarıldı. Biz hep 1.300 lira olarak konuşuyoruz. 1.300 lira olarak konuştuğumuz asgari ücret tutarı aslında bekâr bir asgari ücretlinin elde ettiği ücret gelirini ifade etmektedir. Hâlbuki kişi gerek medeni durumu gerekse sahip olduğu çocuk sayısına bağlı olarak bu tutardan daha fazla asgari ücret alabilmektedir. Nitekim, evli, 3 çocuklu bir kişi için asgari ücret aslında 1 Ocak tarihi itibarıyla 1.384 liraya çıktı diye biliyorum.

Tabii, aylar itibarıyla, kişi, eline geçen gelirle bağlantılı olarak vergi matrahı, vergi dilimi olarak üst gelir dilimlerine girmeye başlıyor. Yüzde 15 oranıyla başlayan bir kişi, yüzde 35 oranına kadar vergi tarifesindeki farklı oranlar üzerinden vergi ödeyebiliyor. Biz burada hatırlarsanız, 2016 yılı başında asgari ücretin 1.300 lira olacağını ifade etmiştik. Burada ilkesel olarak kişilerin gelirlerinin yıl içerisinde hiçbir şekilde, başlangıçta da ifade ettiğimiz 1.300 liranın altına düşmemesi konusunda da hepimizin ortak bir kararı vardı, yaklaşımı vardı. Bu çerçevede Bakanlık olarak bir çalışma yaptık ve asgari ücret veya daha üzerinde gelir elde etse de yaklaşık 1.751 liraya kadar gelir elde edenler için geçerli bu, normalde bizim asgari ücret tutarı 1.674 liradır. 1.674 lira ile 1.751 lira arasında brüt ücreti olan kişilerin medeni durumu ve çocuk sahibi olma durumuna bağlı olarak 1.300 liranın altına düşme farklılaşabiliyor.

Biz demiştik ki o dönemde: "Hiç kimsenin eline geçen ücret hiçbir şekilde 1.300 liranın altına düşmeyecek." Bugün burada Komisyonumuzun huzuruna getirilen kanun teklifinde asgari ücretlilerin veya brüt geliri 1.751 liraya kadar olanlarının gelirinin hiçbir şekilde 1.300 liranın altına düşmemesi sağlanmaktadır. "Bu, nasıl sağlanmaktadır?" derseniz, bizim gelir vergisi sistemimizde asgari geçim indirimi uygulaması var. Kişinin brüt gelirinden net gelire ulaşırken, kanunda belirlenen tutarlar ve oranlar üzerinden asgari geçim tutarları, asgari geçim indirimi tutarları, hesaplanan vergiden düşülür. Dolayısıyla burada kişinin ödeyeceği net ücret, bu vergideki mahsuplaşmadan sonraki belirlenen tutardır. Burada da eş için asgari ücretin yüzde 50'si, çocuklar için de yüzde 7,5'u, yüzde 5'i şeklinde farklı oranlar var.

Burada kanun teklifinde ortaya konulan yöntem şu şekilde: Ekim, kasım ve aralık aylarında işverenler, çalışanlar için bordro hazırladıklarında, hazırlanan bordroda herhangi bir asgari ücretlinin veya geliri 1.751 liraya kadar olan gruptaki bir kişinin net ücreti 1.300 liranın altına düşmüşse bu takdirde -bu yasal düzenleme geçerse eğer- 1.300 liranın altına ne kadar düşmüş ise o kadarlık kısmı ilave vergi mahsubu yapmak suretiyle telafi edecek.

Örnek olarak söylemek gerekirse farklı örnekler var: Mesela, bekâr biri için, asgari ücret geliri elde eden bekâr bir kişi, ekim ayından itibaren gelirinde 68 lira 99 kuruş azalma meydana geliyor, 68 lira 99 kuruş. Bekâr bir kişi için asgari geçim indirimi uygulaması tabii daha düşük. Şu anda bekâr çalışan için işvereni sonraki üç ayda, yani ekim, kasım ve aralık ayında normal hesaplanan asgari geçim indirimi tutarına ilaveten 68 lira 99 kuruş daha ilave yapacak. Dolayısıyla biz Maliye idaresi olarak işverenden tahsil edeceğimiz vergiyi o kadar azaltmış olacağız, diğer tarafta da kişi net olarak 1.300 lira gelir elde etmiş olacak.

Bir örnek daha vermek gerekirse: Kişi asgari ücret geliri elde ediyor, evli ve 2 çocuklu, bu kişinin maaşı sadece 7 lira aşağıda kalıyor, yani 1.300 liranın sadece 7 lira altında kalıyor. Ekim, kasım ve aralık aylarında işveren sadece bu aşağıda kalan 7 liralık kısım için ilave asgari geçim indirimi tutarı uygulayacak. Böylelikle, kişilerin medeni durumlarına ve çocuk sayılarına bağlı olarak 1.300 liranın altına düşen kısım telafi edilecek.

Yaptığımız bir çalışmaya göre, burada en düşük telafi edilecek tutar 7 lira 23 kuruş, en yüksek rakam da 68 lira 99 kuruş. İşveren tamamen bunu bordro üzerinde uygulayacak, Maliye idaresine ve Maliye idaresine vereceği muhtasar beyannamede ilave olarak hesaplamış olduğu bu asgari geçim indirimine isabet eden tutarı muhtasar beyanname üzerinde ayrıca düşecek, dolayısıyla işveren bakımından da, çalışan bakımından da herhangi bir şekilde 1.300 liranın altına ücret düşmemiş olacak.

Arkadaşlarımızın yapmış olduğu teknik bir çalışmaya göre, son üç ayda bu şekilde bir uygulama yaptığımızda, Sosyal Güvenlik Kurumunun kayıtlarında yer alan, beyan edilen ücret tutarları esas alınarak yapılan bir çalışmaya göre, kamu maliyesine yaklaşık 1 milyar lira burada gelir vergisi tahsilatında bir azalma meydana gelecek.

Tabii, burada önemli olan, yılbaşında asgari ücret olarak ifade ettiğimiz 1.300 liranın hiçbir şekilde altına ücretin düşmemesiydi. Komisyonumuzun bu konuda yapacağı değerlendirmelere bağlı olarak inşallah Genel Kurula yasa teklifi geçmiş olacak. Ben, asgari ücretle çalışan vatandaşlarımız açısından veya geliri 1.750 liraya kadar çıkıp da şahsi veya medeni hâline göre veya çocuk sayısına göre geliri 1.300 liranın altına düşen vatandaşlarımız bakımından bu düzenlemenin hayırlı olmasını diliyorum. Ve inşallah bu yasalaştığı andan da itibaren de, yani ekim ayı gelirlerine uygulanmak üzere, ekim, kasım ve aralık ayı gelirlerine de uygulanmak üzere hayata geçmiş olacak.

Sayın Başkanım, teşekkür ediyorum.