MEHMET ALİ CEVHERİ (Şanlıurfa) - Teşekkür ediyorum Sayın Başkanım.

Sayın Bakanım, Sayın Başkanım, değerli milletvekilleri; bugün 24 Kasım Öğretmenler Günü hasebiyle bir akademisyen ve eğitim camiasının bir neferi olarak tüm öğretmenlerimizin 24 Kasım Öğretmenler Günü'nü kutluyor, bu vesileyle selam ve saygılarımı sunuyorum.

Ayrıca, bugün ülkemizde yaşanan elim hadiselerden dolayı şehitlerimiz var, Allah'tan rahmet diliyorum.

İnanıyorum ki ülkemize barış, kardeşlik ve huzur gelince bütün sorunları rahat bir şekilde aşacağız. Umudumuz, ülkemize bir an önce barışın gelmesi.

Türkiye Cumhuriyeti devletinin en önemli ve en büyük bakanlıklarından biri olan Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı bütçesi üzerinde söz almış bulunmaktayım.

İlimiz, Mezopotamya'nın kuzeyinde bereketli hilalin iki ucunda bulunan tarımın ilk olarak yapıldığı bir il olup üç semavi dinin yeşermesine ev sahipliği yapmış, bir çok kavmin bir arada kardeşçe yaşadığı, diğer adıyla Peygamberler Şehri Şanlıurfa'dır.

Türkiye'nin en büyük ve en ciddi bölgesel kalkınma projesi olan GAP'ın merkezinde bulunan Şanlıurfa, Türkiye'nin en önemli tarımsal potansiyeline sahiptir. Birçok ürünün yetiştiği ilimiz pamuk, Antep fıstığı, mercimek, buğday ve arpa üretiminde lider konumundadır.

Suruç, Akçakale, Harran, Ceylânpınar, Hilvan, Bozova ve Viranşehir gibi geniş ve verimli ovalara sahip olan Şanlıurfa, arazi bakımından Türkiye'deki tarım alanının yüzde 4,9 sahip olup, Konya ve Ankara'dan sonra 3'üncü sırada gelmektedir.

GAP tamamlandığında 1.822 milyon hektar arazi sulanabilecek, sadece Şanlıurfa'da yaklaşık 932.250 hektar arazi, yani 9 milyon 322 bin 500 dekar arazi sulamaya açılacaktır. Hâlen Şanlıurfa'da 345.675 hektar sulamaya açılmıştır. Dünyanın en büyük çiftliklerinden biri sayılan Ceylânpınar Devlet Üretme Çiftliğinin arazi büyüklüğü ise hazine arazileri hariç 1 milyon 700 bin dekardır. Hazine arazilerini ilave ettiğimizde ise yaklaşık 2 milyon dekar araziyi geçmektedir.

Şanlıurfa'da ÇKS'ye kayıtlı çiftçi sayısı 58.852 olup Türkiye çiftçi sayısının yüzde 3'ü civarındadır.

2014 yılında ülkemiz pamuk üretiminin yüzde 42'si, buğday üretiminin yüzde 8'i, mercimek üretiminin yüzde 36'sı, arpa üretiminin yüzde 12'si, mısır üretiminin yüzde 19'u, fıstık üretiminin yüzde 38'i ilimizde gerçekleştirilmektedir. Bununla beraber, 2013 yılında ilimizde yetiştirilen arpanın 123.509 dekarı, buğdayın 2 milyon 260 bin 821 dekarı, mercimeğin 136.635 dekarı, pamuğun 2 milyon 206 bin 820 dekarı ve mısırın 1 milyon 16 bin104 dekarı sulanarak üretilmektedir.

İlimiz tek başına ülkemizin yıllık tarımsal üretiminin yaklaşık 5,1 milyar TL'sini üretmektedir.

Şanlıurfa ilini GAP bölgesiyle kıyasladığımızda, toplam tarım alanının yüzde 38,7'si, ekilen tarla alanının yüzde 38,3'ü, nadas alanının yüzde 85,1'i, sebze alanının 27,1'i, meyve alanının yüzde 37'si Şanlıurfa'da üretilmektedir.

Ülke ekonomisinde stratejik bir önemi olan pamuk ve buğday, Şanlıurfa'da çok önemli bir miktarda üretilmektedir. Özellikle pamuk tekstil sektörünün en önemli ham maddesidir.

1995 yılında Atatürk Barajı'ndan tüneller vasıtasıyla alınan suyun Harran ve Akçakale Ovası'na verilmesinden sonra pamuk ekim alanlarında önemli bir artış olmuştur. 2014 yılında ülkemizde üretilen pamuğun yüzde 42'si Şanlıurfa'da üretilmeye başlanmıştır. Sulanabilen arazilerin miktarı arttıkça bu oran yükselmeye başlayacaktır. Hatta hâlen bu oranın yüzde 45'lerde olduğu ifade edilmektedir.

Bu kadar yüksek rekolte de pamuk üretilmesine rağmen, pamuk hasadında hâlen eğitimsizlikten kaynaklanan sorunlar devam etektedir. Pamuk hasadı ülkemizde elle ve makineyle yapılmaktadır. Elle hasat yapıldığında kirlilik oluşmakta ve bu da pamuğun kalitesini düşürmektedir. Makine kullanımı teşvik edilmeli ve makineli hasat için pamuk bitkisinde yaprakların muhakkak döktürülmesi sağlanmalıdır. Bunun için üreticilerimiz çiftçi eğitim merkezlerinde eğitilerek bilinçlendirilmelidir.

Sayın Bakanım, zirai üretimde havza bazlı üretime geçiş politikanız takdire şayandır. Bu politika dengeli bir üretim gerçekleştirilmesini sağlayacaktır. Gerek hayvancılıkta ve gerekse zirai üretimdeki teşvik ve destek politikanız için de teşekkür ederim.

Tekstil sektörünün stratejik ürünü olan pamuğun kilo başına vereceğiniz 75 kuruşluk destek çok doğrudur. Ancak dünyanın en kaliteli buğdayının yetiştiği Harran Ovası'nda sadece pamuk değil buğdayın da desteklenmesi gerekmektedir. Takdir edersiniz ki buğday insan için, arpa ise hayvan varlığımız için stratejik önem arz etmektedir.

Bugün özellikle arpa kurak şartlarda yetişmekte olup verimi kıraç alanlarda çok düşüktür. Pamuğun 75 kuruşla desteklenmesinin yanında buğday ve arpaya 5 kuruşluk desteğin artırılması, hiç olmazsa bunun 10 kuruşa çıkarılması kuru tarım yapan çiftçilerimizi çok sevindirecektir.

Ayrıca, buğdayda yaşanan kuraklığın TARSİM kapsamına alınması noktasında da sizleri tebrik ediyorum. Ancak arpa ve mercimek ekiminde yaşanan kuraklığın da TARSİM kapsamına alınmasını özellikle arz ediyoruz çünkü bu iki ürün de Şanlıurfa'da özellikle yüksek miktarda üretilmektedir.

Sayın Bakanım, çiftçilerimizin önemli sorunlarından biri olan ve zirai üretimimizi olumsuz yönde etkileyen hususlardan biri de Çin'de üretilen kalitesiz zirai ilaçların kullanımıdır. İlaç sektörü muhakkak ciddi manada denetlenmeli, laboratuvarlarda iyice analiz edilmeli ve denenmiş ilaçların ithalatına ve satımına izin verilmelidir.

Ayrıca, tarım il müdürlükleri tarafından ilaç bayileri sık sık denetlenmeli, bu ilaçlardan numune alınarak analiz edilmeli ve ruhsatı olmayan ilaç satımında ciddi cezalar uygulanmalıdır.

Sayın Bakanım, zatıalinizin de çok ciddi bir şekilde yaşadığı ve bizzat özel gayretlerinizle çözdüğünüz Doğu ve Güneydoğu Anadolu Bölgelerinde özellikle tahıl üretiminde yaşadığımız müstahsil makbuzundan kaynaklanan sorunları çözdüğünüz için bölge çiftçisi adına şahsınıza özellikle teşekkürlerimi arz ediyorum.

Bundan sonraki süreçlerde destekleme ödemelerinde sorun yaşanmaması için çiftçinin destekleme dosyasını tarım ilçe teşkilatlarına teslim edildiğinde, muhakkak stopajların yatırıldığına dair makbuzun alınması bu husustaki sorunu ciddi manada çözecektir.

Havza bazlı üretime geçiş ve yılda bir müracaat etme kararınız memnuniyet verici bir politikadır. Havza bazlı üretim bölgedeki enerji sorununun çözümüne de katkı sağlayacak ve dengeli bir üretimin olmasını gerçekleştirecektir.

Sayın Başkan, değerli milletvekilleri; Şanlıurfa fıstık üretiminde Gaziantep'le birlikte Türkiye'de 2'nci sırada yer almaktadır. İlimizde yeni fıstık alanları gittikçe artmakta olup alan bazında yakın gelecekte 1'inci sırada yer alacaktır. Ülkemiz fıstık üretimi 150 bin ton civarındadır. Bu üretimi mevsimsel olaylar etkilemektedir. Ancak bu üretimin yarısına yakınını Şanlıurfa da üretildiğini bilmekteyiz.

Dünya fıstık üretiminin yüzde 45-50 arasını İran, yüzde 25-30 arasını ABD ve yüzde 15-16'sını Türkiye karşılamaktadır. Ancak gelir olarak ABD 1'inci sırada yer almaktadır. Fakat fıstık üretiminde en önemli sorunlardan biri sulama, ikincisi ise desteklemelerdir.

Günümüzde hâlen sulama projelerinin yüzde 28'i bitirilebilmiş, yüzde 72'lik kısım ise proje kapsamındadır. Bu planlama kapsamında, özellikle Bozova Pompaj 2. kısım, 2. kademe sulama projelerinde yer almaktaydı. Sulama Projelerinin 2. kısım, 2. kademedeki bölgeye baktığımızda bu alanda 40'ın üzerinde köy olup yaklaşık 27 bin hektarlık alanda Türkiye fıstığının 2 milyon ağacı bulunmaktadır.

Bu bölgede sulama projeleri tekrar devreye alındığında, fıstık üretiminde dekar başına asgari 200 kg verim alınabilecektir. Mevcut şartlarda fıstık yetiştirildiğinde dekar başına ancak 80 kg civarında verim alınabilmektedir. Bu yıl bölgemizde yaşanan kuraklıktan dolayı dekar başına aldığımız verim 20-25 kilogramlar civarındadır.

Ayrıca, son yıllarda bölgede badem üreticiliği de gittikçe artmaktadır. Gerek fıstık ve gerekse badem yetiştiriciliğinde ekim ve yetiştirme döneminde üreticinin desteklenmesi, ilimizde badem ve fıstık bahçelerinin alanlarını gittikçe artıracaktır. Badem ağaçlarında verim alınabilmesi için kurak şartlarda asgari beş yıl, fıstık ağaçlarında ise asgari on beş yıla ihtiyaç vardır. Sulama yapıldığında bu süreler daha da kısalabilmektedir.

Sayın Bakanım, takdir edersiniz ki ilimiz jeotermal kaynaklar açısından önemli bir potansiyele sahiptir. İlimizde Karaali ve son günlerde bulunan Kabahaydar bölgelerinde jeotermal kaynaklar bulunmaktadır. Özellikle Karaali bölgesinde 480 dekar jeotermal suyla ısıtılan sera bulunmaktadır.

(Mikrofon otomatik cihaz tarafından kapatıldı)

BAŞKAN - Sayın Cevheri, lütfen tamamlar mısınız...

MEHMET ALİ CEVHERİ (Şanlıurfa) - Tamam Başkanım.

Mevcut kaynaklarımızla 2 bin dekar alanı sulayabilecek potansiyelimiz bulunmaktadır. Ancak yatırımcının orada yatırım yapabilmesi için orada suyun çıkarılması gerekmektedir. Çünkü seranın kurulabilmesi için arazi ve su gerekmektedir. Bölgemizde arazi çok ancak suyun yüzeye çıkarılması önem kazanmaktadır. Çünkü yatırımcı kendini riske etmemektedir. Bundan dolayı, eğer 10 milyon civarında bir kaynak bulunabilir ve özellikle Karaali bölgesinde 15-20 civarında kuyu açılırsa bölgemizde ciddi manada jeotermal enerjinin ön plana çıkacağını düşünmekteyiz. Çünkü jeotermal enerji özellikle bayan istihdamı noktasında özellikle seralar önemli bir potansiyeldir. Bu olursa asgari 3 bin kişinin istihdam edileceğini düşünmekteyiz.

Sayın Bakanım, mera hayvancılığı yetiştirici bölgeleri olarak Bakanlığınızın yaptığı çalışmayı çok doğru bulmaktayız. Özellikle 30 mera bölgesi tespit edilmiş bulunmaktadır. Ancak biz Şanlıurfa'nın da bu bölgeler arasına dâhil edilmesini özellikle arz ediyoruz.

Şanlıurfa'nın özellikle Siverek ilçemizde çok önemli bir hayvancılık potansiyeli bulunmakta ve hayvan yetiştirilmektedir. Karacadağ ve Karahan bölgesi tamamen hayvancılıkla iştigal etmektedir. Şanlıurfa'da üretilen samanın tamamı Siverek bölgesinde tüketilmektedir.

Siverek ilçemizde 800 bin küçükbaş ve 165 bin büyükbaş kayıtlı bulunmaktadır. Küpesiz ve kayıtlı olmayanlar bu sayıya dâhil değildir.

Ayrıca, üstün gayret ve himmetlerinizle Türkiye'nin en büyük besi organize sanayi bölgesi Şanlıurfa'da inşa edilmektedir. 534 işletmenin bulunduğu bu sanayi bölgesinde 106.800 büyükbaş hayvanın beslenebilme imkânı olacaktır.

Bu hususlardan dolayı, Şanlıurfa'nın da mera hayvancılığı yetiştiriciliği bölgeleri arasına alınmasını özellikle arz ediyoruz.

Sayın Bakanım, zirai üretimin maliyetinde çok ciddi girdiler olan mazot ve gübre destekleri için Türkiye'deki çiftçiler adına şükranlarımızı arz ediyorum.

Gübredeki ve yemdeki KDV'nin kaldırılması, kullanılan mazotun yüzde 50'sine destek verilmesi çiftçilerimiz için ciddi manada maliyeti azaltacaktır ve sevinçle karşılanmıştır.

BAŞKAN - Sayın Cevheri, lütfen tamamlar mısınız...

MEHMET ALİ CEVHERİ (Şanlıurfa) - Bu duygu ve düşüncelerle 2017'nin bütçesinin hayırlı olmasını diler, bol rahmetli, bol ürünlü, bol bereketli bir yıl olmasını diler, şahsınızda bütün Tarım Bakanlığı teşkilatına teşekkürlerimi arz eder, saygılarımı sunarım.