ADALET BAKANI BEKİR BOZDAĞ (Yozgat) - Sayın Başkan, değerli milletvekilleri; arkadaşlar; önemli bir hususu tartışıyoruz. Esasında, bütün arkadaşlar kendileri açısından önemli görüşler ifade ettiler. Şimdi, Yargıtay ve Danıştaydaki uygulamaya önce bakmamız lazım. Şu anda Danıştay Kanunu'na göre, Danıştaydaki tetkik hâkimleri, teklifte öngörülen usulde atanıyorlar, savcılar da öyle yani Danıştayın herhangi bir görüşü alınmadan, Hâkimler ve Savcılar Yüksek Kurulu tarafından ataması yapılıyor. Yıllardır aynı usul uygulanıyor. Danıştayda bugüne bu uygulamadan bir olumsuzluk meydana gelmiş değil benim bildiğim kadarıyla.

Yargıtayda ise tabii, 36'ncı maddeye baktığınızda, diyor ki "Yukarıdaki fıkralar uyarınca atanan ve görevlendirilenler kurul veya daire başkanının göstereceği lüzum veya Birinci Başkanlık Kurulunun kararı üzerine yetkili kurulca Yargıtay dışında bir göreve atanabilirler." Kendisi talep ettiği zaman, burada, ilgili daire başkanlığı muvafakat etmediği takdirde oradaki bir tetkik hâkiminin başka yere gitme imkânı olmuyor. Uygulamada şöyle veya böyle sonuçlar ortaya çıkarabilir ama bu, Yargıtay'a kesinlikle bir müdahale değildir, Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığına da müdahale değildir.

Şuay Bey ifade ettiler, yüksek mahkemelerin değerli üyelerinin tamamı Hâkimler ve Savcılar Yüksek Kurulu tarafından seçilmektedir. Bu gözle baktığınızda, HSYK'nin yaptığı bütün seçimleri de bütün ilk derece yargıdaki hâkim ve savcıların atamasını da hakeza HSYK yapıyor, HSYK'nın yaptığı her türlü tasarrufu müdahale olarak değerlendirilir ki bu fevkalade yanlıştır. Yargıtayın üyesini atamaya ehil olan ve bu konuda liyakati, gerekli kıstasları gözettiğini kabul ettiğimiz HSYK'nin tetkik hâkimleri konusunda ehliyetini tartışmamak gerektiğini düşünüyorum. Esasında, Yargıtayın değerli üyeleri kadar Hâkimler ve Savcılar Yüksek Kurulu da aynı hassasiyeti bu noktada gösterecektir.

Bir başka konu, tabii, kararları tetkik hâkimleri vermiyor. Sanki Yargıtayda içtihat birliğini tetkik hâkimleri sağlıyormuş gibi bir algı da ortaya çıkabilir. Hâlbuki, tetkik hâkimleri dosyaları inceliyorlar, oraya bir rapor belki sunuyorlar, bir değerlendirme yapıyorlar ama kararı daire üyeleri veriyor, içtihat birliğini onlar gözetecek.

Hepimizin Türkiye'de şikâyet ettiği şeylerin başında, yüksek yargıda yargı üyelerinin dosyaları okuması konusunda ve dosyalara vukufiyeti konusundaki eksiklikler sürekli dile getiriliyor yani dünyanın hiçbir yerinde yüksek yargıda böylesi bir durum söz konusu değil. Tetkik hakimleri, başka ülkelerde de uzman kişiler var ama bizde neredeyse yüksek yargı tetkik hâkimlerinin raporları... Bitiriyorum. Onun için dosyaların yüksek yargı üyeleri tarafından hem okunması hem değerlendirilmesi hem karara bağlanması esasında doğru olandır ancak şimdi tetkik hâkimleri üzerinden gidiyor, o raporlar üzerinden müzakereler oluyor. Tabii, okuyan çok değerli üyelerimiz var, onları ben elbette tenzih ediyorum. Onun için, içtihat birliğini tetkik hâkimlerinin sağlaması değil Yargıtayın değerli üyelerinin sağlaması esastır.

Bir başka konu, tetkik hâkimleri, esasında Ankara hâkimidir, savcılar da Ankara savcısıdır, atamaları öyle oluyor. Ankara hâkimi olarak özlük hakları, vesaire, bütün şeyleriyle HSYK öyle atıyor, orada bir görevlendirmeyle çalışıyorlar. Bu önerilen teklifteki düzenleme Yargıtaydaki tetkik hâkimlerimiz ve Cumhuriyet Başsavcılığındaki savcılarımız bakımından bir olumsuzluk getirmeyecektir. Şu anda, Ankara Başsavcısı var, HSYK Ankara Başsavcılığına savcı atarken Ankara Başsavcısına sormuyor. Orada da onun adına işler yapılıyor, başka yerlerde de hakeza öyle. Eğer bütün bunları HSYK'nin iradesini tamamen yüksek mahkemeler iradesine bağlı yetkiyle donatırsak o zaman HSYK istediği tasarrufu yapamaz, onlar istediklerini alır, liyakatli mi değil mi, doğru mu eğri mi, onun tartışmasını da yapamaz. Bırakalım bu tartışmayı yapsın HSYK, Yargıtay bu konuda talebini iletir, HSYK bunun değerlendirmesini yapar ve atamayı da ona göre yapar diye düşünüyorum.

Ben, bu teklifteki iki maddenin de uygun maddeler olduğunu ve kurulun takdirinde olduğunu ifade etmek isterim. Yasalaşmasının yararlı olacağını düşünüyorum.

BAŞKAN - Teşekkür ediyorum.

İSA GÖK (Mersin) - Aslında sorun çok açık. Sorun, 159'da. 159 sorunlu Sayın Bakan. Yani bu anayasa değişikliğini yapmak zorundasınız. 159 tepe bir uygulama olmuştur.

BAŞKAN - Onu oraya gelince tartışacağız İsa.

İSA GÖK (Mersin) - Anayasa Mahkemesi ne oldu? Süper temyiz mahkemesi oldu. Bunu değiştirmek zorundasınız.

ADALET BAKANI BEKİR BOZDAĞ (Yozgat) - Uzlaşalım değiştirelim.

İSA GÖK (Mersin) - Yani siz Yargıtayı, Danıştayı hepsini mahvettiniz.

ADALET BAKANI BEKİR BOZDAĞ (Yozgat) - Bu konuda dün de çağrı yaptım. Anayasa'daki yargı konusundaki yer alan bütün maddeleri siyasi partiler rekabet konusu dışına çıkarmalı ve bunu birlikte yeniden yapmalıyız.

İSA GÖK (Mersin) - Bu konuda aynen katılıyorum.

ADALET BAKANI BEKİR BOZDAĞ (Yozgat) - Ben bu çağrımı buradan bir kez daha yeniliyorum. Hep beraber değiştireceğiz.