HAYDAR AKAR (Kocaeli) - Teşekkür ediyorum.

Şimdi, nereden başlayacağımı da bilemiyorum. Sayın Genel Müdürüm, "Biz buranın böyle olacağını biliyorduk ama yapılmasına da karar verdik." dediniz.

Bir, önce, bu ihaleyi yapmak zorunda değildiniz, "Firmalar katılmadı, özel sektör potansiyel görmedi." dediniz, bir tek katılımcı vardı ve katılımcının tüm şartlarını kabul ettiniz. Yirmi dokuz yıl on bir ay işletme süresi verdiniz bu ilgili firmaya. Yapım süresi üç yıl ve 50 milyon TL. Böyle bir yatırımı kabul etmek mümkün değil. Tamam, havaalanlarını getireceğiz, Türkiye'nin ihtiyaçlarını karşılamak anlamında potansiyel olan bölgelere getireceğiz ama orada kullanılmayacak bir havaalanı yapmak demek, kamuyu zarara uğratmak demektir. Gelirlerinizin yüzde 10'u buna gidiyormuş, bunların hiçbiri bir bahane değil? Niye bahane değil biliyor musunuz?

Şimdi, ben oturdum, 2010 yılında 3 ilin -bölgesel havaalanı olduğunu söylediniz- nüfusuna baktım, 1 milyon 625 bin nüfusu, 2010 yılında toplam. 2016 yılında, bugün itibarıyla nüfusu 1 milyon 632 bin. Sadece 7 bin artmış, 3 ildeki toplam nüfus artışı altı yılda 7 bin. Yani bu hızla gidersek 2200 senesinde bile sizin vermiş olduğunuz yılda 2 milyon yolcu kapasitesine ulaşması mümkün değil.

DHMİ GENEL MÜDÜRÜ FUNDA OCAK - 2 milyon garanti vermedik Sayın Vekilim.

HAYDAR AKAR (Kocaeli) - 2 milyon garanti vermediniz tabii.

Yani, şunu söylemeye çalışıyorum, hiçbir şeye bakmanıza gerek yok. Tabii ki oraya, 3 bölgeye ilk defa böyle havaalanı gidiyor, yolcu potansiyelinin olup olmadığını görmeme şansınız mümkün ama bir de nüfus gerçeği var. Nüfus gerçeğinin Türkiye içerisindeki hareketleri var. Bu 3 ilden nerelere daha çok nüfusun seyahat ettiğini otobüs terminallerine gittiğinizde çok rahatlıkla görebilirsiniz, çok basit. Bu tür havaalanlarından zaten Türkiye'nin her tarafına da uçak kalmıyor, aynı benim kentimde, Cengiz Topel de olduğu gibi. Altı senedir, yedi senedir Trabzon'un dışında bir yere uçuramadınız uçak. Çünkü ben her yerde bunun uçması gerektiğini söylüyorum ama mantıklı düşündüğünüz zaman sadece Sabiha Gökçen'e bu kadar yakınken ve Sabiha Gökçen'e gidip de Türkiye'nin her tarafına on dakika bir uçabilirken Kocaeli'ne hitap eden bir havaalanından, Cengiz Topel'e kimse gidip uçmaz. O zaman ne yapacaksınız? Bölgesel bir havalimanı hâline getireceksiniz, Sakarya'yı bu işin içine katacaksınız, Bolu'yu bu işin içine katacaksınız, Düzce'yi bu işin içine katacaksınız, potansiyeli orada değerlendireceksiniz.

Şimdi, bu 3 ile de baktığımda, her bir ilin etrafında havaalanı var. Yani bu 3 il dışında Balıkesir'de var, İzmir'de var, Bursa'da var, havaalanları var. Bu 2 milyon yolcu kapasitesini, kime sorarsanız sorun yani bunun için iyi bir eğitim almaya ya da havacılık konusunda uzman olmaya gerek olduğunu zannetmiyorum, 2 milyon yolcu kapasitesini -diyorum ya- sizin torunlarınız da görmeyecektir o havaalanında, o havaalanında görmeyecektir. O zaman bu, bir kamu zararıdır. Bu, faydadan çok zarardır.

Şimdi, diyor ya arkadaşlarımız "Uçtuk oraya, şu kadar yolcudan şu kadar..." Tamam, daha iyisini yapalım, daha çok geliştirelim. Keşke bu yaptığınızın 2 milyon yolcu kapasitesine ulaşacak doneleri olsaydı da bir yıl, iki yıl, üç yıl değil, beş yıl sonra ulaşsaydı ama bakıyorsunuz yok, bu nüfus artışına göre de bu 2 milyonu yakalama şansınız yok, kapasiteyi yakalama şansınız yok. Başka hiçbir şartta bu 2 milyonu yakalama olanağınız görünmüyor.

Şimdi, bu arada, bir soru sorayım: Garantilerde vermiş olduğunuz, yurt içi uçuşlarda ve yurt dışı uçuşlarda, yap-işlet-devret modellerinde, yolcu için ödemiş olduğunuz işletme maliyeti bazen yurt içinde bazen 2 dolar, bazen 3 dolar, bazen 10 dolar. Bunun gerçek maliyeti nedir, ortalama maliyeti nedir yurt içi uçuşlarında ve yurt dışı uçuşlarında? Oradan devam edeceğim de, bu soruya hemen cevap verirseniz memnun olurum.

DHMİ GENEL MÜDÜRÜ FUNDA OCAK - Şimdi, efendim, genelde biz bu tarifeleri belirlerken havaalanlarının potansiyelini de değerlendiriyoruz. Çok yoğun havalimanlarında rakam daha yüksektir.

HAYDAR AKAR (Kocaeli) - Sayın Genel Müdürüm, bir rakam sordum, ben devam edeceğim, sonra siz şey yaparsınız.

DHMİ GENEL MÜDÜRÜ FUNDA OCAK - 10 euro efendim, Zafer'de 10 euro efendim.

HAYDAR AKAR (Kocaeli) - Zafer'i sormuyorum, şu anda Türkiye'deki ortalama nedir?

DHMİ GENEL MÜDÜRÜ FUNDA OCAK - Ortalama, genelde 15 euro.

HAYDAR AKAR (Kocaeli) - 15 euro civarında olduğunu söylüyorsunuz?

DHMİ GENEL MÜDÜRÜ FUNDA OCAK - Evet, doğru.

HAYDAR AKAR (Kocaeli) - Yurt içinde?

DHMİ GENEL MÜDÜRÜ FUNDA OCAK - Yurt dışında 15 euro, yurt içinde 5 euro.

HAYDAR AKAR (Kocaeli) - 5 euro, ortalama?

DHMİ GENEL MÜDÜRÜ FUNDA OCAK - Evet.

HAYDAR AKAR (Kocaeli) - Peki, teşekkür ediyorum.

Şimdi, bunu incelemeye devam ettiğimizde, şu ana kadar, 2015 yılına baktığımda, 79 bin yolcu taşınmış: Dış, 21 bin; iç, 58 bin. 2016'da içeride 55 bin, yurt dışında da 18 bin. 2016 Ekim sonu itibarıyla 73 bin yolcu taşımışsınız. Yolcu taşıma bilgileriniz de elimde. Yani, ortalama, şöyle baktığım zaman, iç hatlarda yıl bazında periyodik olarak incelediğimde, iç hatlarda 60 bin yolcu taşıyorsunuz, 20 bin de dış hatlarda yolcu taşıyorsunuz. Bu kesinleşmiş, görülmüş bir olay. Şimdi, 2013'te verdiğiniz garanti yurt içinde 500 bin. Bir daha dönüyorum, siz şu 3 ilde, 1 milyon 600 bin nüfusu olan 3 ilde 500 bin kişinin yurt içerisinde 81 ile veya uçtuğunuz noktalara seyahat edeceğini düşünmüşsünüz, yurt dışında da 350 bin. Ben merak ediyorum, bu 3 ilden -herkesin kütüğü belli- hiç istatistik bir değer çıkardınız mı yurt dışına kaç kişi uçmuş diye, bilginiz var mı bu konuda? 2014'te 535 bin, artarak gidiyor ama uçan yolcu adedimiz artmıyor. 2015'te 569 bin. On yıl sonra yani 2023'te de 775 bin yurt içi, 542 bin yurt dışı, toplam 1 milyon 317 bin. Tüm nüfusun uçacağını düşünüyorsunuz. Bir kez uçarsa, tüm nüfusun uçacağını düşünüyorsunuz. Yahu, ben -çok özür diliyorum ama- böyle bir şeyi idrak edemiyorum. Yani, bana bunun geçerli bir nedenini söylediğinize inanmak da istiyorum ama inanacak bir yer bulamıyorum.

"6 bin dolar destek veriyor." diyor. 3 ili incelediğimde turistik amaçlı bu 3 ile gidecek turist sayılarını aldınız mı? Şimdi, aldıysanız bunun hiçbir zaman gerçekleşmeyeceğini, bu 6 bin doların o havaalanı için, Zafer Havaalanı için bir geçerliliği olmadığını göreceğiz. Siz biraz evvel 2016 rakamlarını söylemediniz tabii. Milas dış hatlarının, Antalya dış hatlarının, Ankara dış hatlarının yap-işlet-devret modeliyle veya kiralama usulüyle verildiğini söylediniz. Asıl rakamlar bu yıl sonu itibarıyla çıkacak.

DHMİ GENEL MÜDÜRÜ FUNDA OCAK - Onlarda garanti yok Sayın Vekilim.

HAYDAR AKAR (Kocaeli) - Yani, çıkacak rakamı hep beraber göreceğiz.

Şimdi, burada 10 euro vermişsiniz, iç hatlara 2 euro vermişsiniz. Şimdiye kadar baktığımda, 2021'de, dokuz yıl sonrasında ödeyeceğiniz para 51 milyon 252 bin euro'ya gelecek. "Yirmi bir yıl" demişsiniz. Yani, on yılda bunu yaparsa, yirmi bir yılda bir elli milyon da hiç çalışmadan cebe koyacak orada vatandaş.

Bir de, şurada dikkatimi çekti, Sayıştay raporunda mı yanlış acaba: 3 yıl bunun yapım süresi, 29 yıl 11 ay işletme süresi demiştik. Bakıyorum, işletme süresinden sonra bitiş tarihi olarak verdiğiniz 21/03/2044, 31 yıl 4 ay yapıyor. Yani, 29 yılın üzerinde bir süreden bahsediyorsunuz ama sözleşmede 29 yıl 11 ay. Onu da siz açıklarsanız memnun olurum.

Şimdi, çok hesap yapmışım bununla ilgili de, bakıyorum, hepsini de tekrarlamak istemiyorum. Şimdi, burada yatırımın başarısını ve devletin uğradığı zararı takdirlerinize bırakıyorum arkadaşlar. Böyle bir yatırımda -siz o kurumun genel müdürü de olsanız, o kurumda uzun yıllar da çalışsanız- bir kamu zararı olduğu açık ortada, açık ortada. Yani, bu oradaki halkın taleplerine karşılık yapılmış bir kamu zararı değil, öyle düşünüyorum. 1 milyon 700 bin nüfusta 80 bin kişi uçuyorsa demek ki oradaki yaşayan vatandaşların büyük oranının böyle bir talebi olmadığını da görmüş oluyoruz. Ortalamalarına baktığımızda da yüzde 3 uçtuğunu görüyoruz.

Şimdi, size sormak istiyorum: Oradaki yolcu sayısını -bu 6 bini anlatmayın bana lütfen, çok rica ediyorum çünkü 6 binin bir katkısı olmayacak o işe- yüzdesini artırmak için, siz bu zararın önüne geçebilmek için ne planlıyorsunuz gelecekle ilgili? Bu havalimanının yolcu fizibilitesi -biraz evvel bahsettiğim gibi- o kentte otobüs şirketleriyle seyahat eden insanların seyahat şekillerine göre mi bir fizibilite yapıldı, neye göre yapıldı? Yoksa, o zaman şöyle diyelim: Biz gelecekte bir yere bir havaalanı yapacağız, mesela Niğde'ye, özellikle Ömer Fethi Bey isteyecek. "Ben şöyle düşünüyorum: 2020 senesinde 500 bin kişi uçacak, 2050 senesinde 1 milyon kişi uçacak, haydi oraya bir havaalanı yapalım." mantığıyla mı yaklaşıyorsunuz? Temel kriterleriniz nedir bunlardaki?

Şimdi, çok güzel bir şey söylediniz. Çukurova Bölgesel Havalimanı'ndan özel sektör çekilince oradan ya da taahhüt ettiği şeyi yapamayınca 750 milyon TL'lik bir ödenekle, kendi öz kaynaklarınızla işin içine girdiniz, değil mi?

DHMİ GENEL MÜDÜRÜ FUNDA OCAK - Evet.

HAYDAR AKAR (Kocaeli) - Ya, Allah aşkınıza 50 milyon ödenek bulamadınız mı? Yani, bu kadar devleti bağlayıcı, bu kadar uçmayan... "Haydi yapalım dedik." diyelim de hiç olmazsa 50 zarar ederdik buradan, o kadar zarar ederdik. Yani, bunu, 50 milyon TL'yi bulamadınız mı ki o dönemde gittiniz böyle bir ihaleye, tek kişini girdiği ve anladığım kadarıyla her koşulu kabul ederek bir ihaleye onay verdiniz.

Çok rica ediyorum, bunları, bu konuları da cevaplarsanız sevinirim.