BİLİM, SANAYİ VE TEKNOLOJİ BAKANI FARUK ÖZLÜ (Düzce) - Sayın Başkan, çok değerli milletvekilleri; sizleri sevgi ve saygıyla selamlıyorum.

Öncelikle, Dünya Kadınlar Günü'nü kutluyorum. Bu salonda bulunan değerli hanımefendi milletvekillerimiz, basınımızın değerli mensupları, bürokratlarımız; Dünya Kadınlar Günü'nüzü kutluyorum.

Yine, bir kaza sonucu hayatını kaybeden hanımefendilere Allah'tan rahmet diliyorum ve yaralılara acil şifalar diliyorum.

Geçen hafta aslında kısmi de olsa bir sunum burada yapmıştık ancak burada olmayan arkadaşlarımız var, ben biraz daha detaylı bilgi sunmak, arz etmek istiyorum.

Şimdi, bu çalışmada aslında 3 ana temel var ama tabii, bunun bir de arka planı var. Türkiye'nin rekabet gücü ve refahını artırmak ve sürekli kılmak için teknoloji yönetiminin tek elden planlanması, yönetilmesi ve izlenmesine imkân verilmesi; araştırma geliştirme, teknoloji ve inovasyon ekosisteminin ihtiyaçlar doğrultusunda iyileştirilmesi, daha etkin bir yapıya kavuşturulması ve ülkemizin teknoloji üretme kabiliyetinin artırılması amacıyla mevcut sistemin yeniden yapılandırılması ihtiyacı vardır. Bu çerçevede, bilim, teknoloji ve sanayi politikalarının ekonomik kalkınma ve sosyal gelişme hedefleri doğrultusunda bütünlük içerisinde belirlenmesi, yönlendirilmesi ve uygulanmasının sağlanması, bu hususlara ilişkin süreçlerin daha hızlı ve etkin hâle getirilmesi amacıyla Bilim ve Teknoloji Yüksek Kurulu bu çalışmada kaldırılmış ve yerine Bilim, Teknoloji ve Sanayi İcra Kurulu kurulmuştur; söz konusu kurulun sekretarya hizmetleri görevi Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı tarafından yerine getirilecek olup, bu düzenlemeyle politikanın belirlenmesine yönelik hazırlık yapma görevi de Bakanlığa verilmektedir. Sayın Başbakanımızın başkanlığında, toplantının gündemine göre katılımı sağlanacak olan ilgili bakanlardan oluşacak söz konusu Kurulla sonuç odaklı planlama yapılması, karar mekanizmalarının hızlandırılması ve süreçlerin kısaltılması hedeflenmiştir. Türkiye Bilimsel ve Teknolojik Araştırma Kurumu (TÜBİTAK) tarafından hayata geçirilecek projeler, programlar ve destek mekanizmalarının oluşturulması; araştırma geliştirme, teknoloji ve yenilikçilik içeren alanlarda çalışmalar yapılması, araştırma merkezi ve/veya enstitülerin kurulması, kaldırılması ve yüksek teknoloji ve yüksek katma değer içeren kamu alımları, Sanayi İş Birliği Programı'na ilişkin karar alma yetkisi Bilim, Teknoloji ve Sanayi İcra Kuruluna verilmektedir.

Sürdürülebilir bir bilim, teknoloji ve sanayi politikasının uygulanabilmesi için Bilim, Teknoloji ve Sanayi İcra Kurulu tarafından alınacak kararların kaynakla ilişkilendirilmesi, kaynak yönetiminde etkinlik sağlanması, tek elden planlanması, yönetilmesi, izlenmesi ve sürekliliğin sağlanması amacıyla Ar-Ge ve Teknoloji Özel Hesabı kurulmuştur.

Bilim ve teknoloji politikalarının belirlenmesi, araştırma ve geliştirme faaliyetlerinin icra edilmesi ile kaynak desteğinin sağlanması fonksiyonlarının TÜBİTAK bünyesinde tek bir yapıda toplanmasından kaynaklanan zafiyetlerin giderilmesini teminen araştırma ve geliştirme faaliyetlerinin icra edildiği araştırma merkezleri ve enstitüler TÜBİTAK bünyesinden çıkarılmış ve Yüksek Teknolojiler Araştırma Merkezi kurularak söz konusu merkez ve enstitüler kYüksek Teknolojiler Araştırma Merkezine devredilmiştir. Kısa adı "YÜTAM" olan yeni çatı altında mevcut birimlerin konsolidasyonu faaliyetlerinin altı ay içerisinde tamamlanması hedeflenmiş olup çalışma sonuçlarının karar almak üzere İcra Kuruluna sunulması planlanmıştır.

Bununla birlikte, TÜBİTAK Kanunu'nda yapılan bazı değişikliklerle TÜBİTAK'ın proje yaptıran bir kuruluş olması hedeflenmiştir. İcra Kurulu kararları doğrultusunda ilgili kurum veya kuruluşlarla birlikte oluşturulacak proje ekibi marifetiyle program yönetimi yapısına geçilerek söz konusu projelerin TÜBİTAK tarafından yürütülmesi amaçlanmaktadır. Sanayimizin liderliğinde oluşturulacak proje modelinde KOBİ, enstitü ve üniversitelerin çözüm ortaklığına dayalı olarak teknolojinin geliştirilmesi ve proje sonucunda ortaya çıkan ürünlerin doğrudan ticari bir ürün olarak piyasaya arz edilmesi planlanmaktadır.

Yeni yapıda YÜTAM bünyesindeki araştırma birimlerinin özel sektörle rekabet eden değil, özel sektörü destekleyen çözüm ortağı olması hedeflenmiştir. Bununla birlikte, araştırma geliştirme ve inovasyon zincirinde temel ve uygulamalı araştırmadan ürün geliştirme ve ticarileştirmeye yönelik tüm paydaşların rolleri ve destek mekanizmaları net bir hâle getirilmiştir.

Sayın milletvekilleri, bu yasa tasarısının birinci bölümünde Yüksek Teknolojiler Araştırma Merkezinin kuruluşu, Yönetim Kurulunun yapısı ile görev ve yetkileri, Başkanlığın yapısı ile Başkanın görev ve yetkileri, personele ilişkin hükümler, Merkezin gelirleri ve mali kolaylıklar düzenlenmiştir.

İkinci bölümde Bilim, Teknoloji ve Sanayi İcra Kurulunun yapısı, görev ve yetkileri, Bilim, Teknoloji ve Sanayi Danışma Kurulunun yapısı, Ar-Ge ve Teknoloji Özel Hesabı'nın oluşturulmasına ilişkin gelir kalemleri ve muafiyetler düzenlenmiştir.

Bu düzenlemelerle, bilim, teknoloji, sanayi politika ve stratejilerinin bütünlük içinde belirlenmesi, yönlendirilmesi ve uygulanmasının sağlanması amacıyla Bilim ve Teknoloji Yüksek Kurulunun kaldırılarak Bilim, Teknoloji ve Sanayi İcra Kurulunun kurulması, doğrudan ilgili ve sorumlu üyelerin katılacağı İcra Kuruluyla karar mekanizmasının hızlandırılması ve süreçlerin kısaltılması, bilimin teknolojiye, teknolojinin sanayiye girdi sağladığı bir yaklaşımın benimsenmesi, sonuç odaklı planlama yapılması ve etki analiziyle sonuçların izlenmesi ve değerlendirilmesi sağlanmış olacaktır.

Üçüncü bölümde ise, değiştirilen ve yürürlükten kaldırılan hükümler kapsamında TÜBİTAK ve Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı mevzuatında yapılan değişiklikler yer almaktadır. Bu çerçevede, TÜBİTAK Kanunu'nda yapılması planlanan değişikliklerle Bilim Kurulunun yapısının değiştirilmesi amaçlanmıştır. Bu çerçevede, Bilim Kurulunun Bilim ve Teknoloji Kuruluna dönüştürülmesi, üye sayısının 17'den 7'ye düşürülmesi, kurulun Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı, üniversite ve özel sektörden 2 temsilci ve TÜBİTAK Başkanından teşekkül etmesi, seçim usulünde ve görevlerinde değişiklik yapılması öngörülmektedir.

TÜBİTAK'ın görevlerinin yeniden tanımlanması kapsamında araştırma geliştirme yaptıran, projeler yürüten bir kuruluş olmasına yönelik düzenleme yapılacak, politika belirleme ve enstitü kurma yetkisi Bilim, Teknoloji ve Sanayi İcra Kurulu uhdesine alınacak, şirket kurma görevi kaldırılacak, şirketlere ortak olma hususunun ise yüzde 49'la sınırlandırılması düzenlenecek ve Bilim, Teknoloji ve Sanayi İcra Kurulu kararlarına istinaden araştırma ve teknoloji geliştirme projelerinde TÜBİTAK'ın program yönetimine geçmesi gerçekleştirilmiş olacaktır. TÜBİTAK enstitülerinin TÜBİTAK bünyesinden çıkarılmasıyla TÜBİTAK bünyesindeki 17 enstitü ve 2 birimin TÜBİTAK'la ilişkisi kesilerek YÜTAM'a devredilmesi suretiyle kaynak sağlayan ve araştırma geliştirme yapan kuruluşlar ayrılmış olacaktır.

Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığının bakanlık kanununda yapılması planlanan değişiklikleri şu şekilde özetleyebiliriz: Bakanlığın etkilenen birimlerinin bilimsel ve teknolojik faaliyetler, sanayi politikaları ve uygulamalarıyla uyumlu bir şekilde yeniden yapılandırılması, görev ve sorumluluklarının yeniden düzenlenmesi, Bilim, Teknoloji ve Sanayi İcra Kurulu Sekreteryasını yapmak görevinin verilmesi, araştırma, geliştirme ve teknoloji özel hesabını yönetmek görevinin verilmesi ve ilgili kurum ve kuruluşlarla koordineli olarak sanayi iş birliği programlarını yürütmek hususları düzenlenmiştir.

Dördüncü bölümde, çeşitli ve son hükümler kapsamında yapılacak düzenlemelere ilişkin yönetmeliklerle ilgili hususlar, devir ve geçiş hükümleri ile yürürlük maddeleri yer almaktadır.

Bu çerçevede hazırladığımız tasarıyı takdirlerinize arz ediyorum.