MUHAMMET RIZA YALÇINKAYA (Bartın) - Teşekkür ederim Sayın Başkanım.

Ben Teftiş Kurulu Başkanımıza şunu sormak istiyorum: Yani iş teftişi, çalışma hayatıyla ilgili mevzuatın uygulanmasının devlet tarafından izlenmesi, denetlenmesi ve teftiş edilmesi olarak belirlenmiş bir kural çerçevesinde yürütülen bir işlem. Dolayısıyla, bu iş teftişi kapsamı içerisine Aladağ'daki facianın yaşandığı iş yeri de dâhil mi?

İŞ TEFTİŞ KURULU BAŞKAN YARDIMCISI SEMİH ÖZÇAKIR - Tabii, her yeri teftiş etme yetkimiz var yani kanunda.

MUHAMMET RIZA YALÇINKAYA (Bartın) - Yani burası da dâhil, sizin sorumluluğunuz içerisinde. Orada daha önce de Sayın Yenidünya da söylemişti, demişti ki: "Bu iş yeri, 5 kişinin çalıştığı, az tehlikeli bir iş yeri olarak gözüküyor." Dolayısıyla, çalışan sayısı 5 olan bu iş yerinde, işveren, işçi sağlığı ve iş güvenliği açısından gerekli olan yükümlülükleri yerine getirdi mi getirmedi mi? Yerine getirdiğine dair sizin Bakanlık kayıtlarında bir kayıt var mı?

İŞ TEFTİŞ KURULU BAŞKAN YARDIMCISI SEMİH ÖZÇAKIR - Yok, denetim yapılmadı, yapmadık yani doğal olarak.

MUHAMMET RIZA YALÇINKAYA (Bartın) - Yani bir işverenden aradığınız belgeler Bakanlığa sunuluyor mu sunulmuyor mu?

İŞ TEFTİŞ KURULU BAŞKAN YARDIMCISI SEMİH ÖZÇAKIR - Hayır, öyle bir şey yok, herhangi bir belge sunulması beklenmiyor bütün işverenlerden. Sadece, sorumluluğu olan iş güvenliği uzmanı görevlendirmesi ve iş yeri hekimi görevlendirme zorunluluğu olan iş yerleri, kayıt bildirim Genel Müdürlüğümüzün İSG-KATİP diye bir programı var, oradan yetki alıyor, sözleşmelerini yapıyorlar, Genel Müdürlüğümüz tarafından da yetkilendiriliyor "O kişilerin orada uzman veya hekim olarak çalışmaları uygundur." diye.

MUHAMMET RIZA YALÇINKAYA (Bartın) - Biraz önceki ifadelerde de gene aynı şekilde yani "İş yerinde çalışan işçi sayısı 5 de olsa, az tehlikeli bir iş yeri de olsa arama kurtarma, ilkyardım ve yangına müdahale için muhakkak bu iş yerinde de bir kişinin görevlendirilmesi gerekir."

İŞ TEFTİŞ KURULU BAŞKAN YARDIMCISI SEMİH ÖZÇAKIR - "Çalışanları arasından seçilmesi, görevlendirilmesi..." Evet.

MUHAMMET RIZA YALÇINKAYA (Bartın) - Bu görevlendirmeyi, işveren Bakanlığa bildirmek zorunda mı?

İŞ TEFTİŞ KURULU BAŞKAN YARDIMCISI SEMİH ÖZÇAKIR - Değil, yani öyle bir zorunluluk sadece mevzuatta.

MUHAMMET RIZA YALÇINKAYA (Bartın) - Yani "Benim iş yerimde arama kurtarma, yangın ve doğal afetlere karşı, işte Rıza Yalçınkaya sorumludur, görevlidir." diye sizin Bakanlığınıza bir bildirim zorunluluğu yok.

İŞ TEFTİŞ KURULU BAŞKAN YARDIMCISI SEMİH ÖZÇAKIR - Yok, sadece mevzuat düzenlenmiştir, mevzuatta yükümlülüğü vardı işverenin, bildirim zorunluluğu yoktur.

MUHAMMET RIZA YALÇINKAYA (Bartın) - Peki.

BAŞKAN - Peki, herhangi bir yere bildirim zorunluluğu var mı yani atıyorum, Millî Eğitim Bakanlığına bildirim zorunluluğu var mı?

İŞ TEFTİŞ KURULU BAŞKAN YARDIMCISI SEMİH ÖZÇAKIR - Onun kendi mevzuatlarıyla ilgili varsa yani bu yurtların muhakkak bir yönetmeliği var, bu yönetmelikte de detaylarını yazarsa, işte belki bizim mevzuatımıza atıfta bulunur, yönetmelik düzenler, işte arama kurtarma, yangınla mücadele için birer çalışanlardan seçeceksin, eğitimini alacaksın, mevzuatın, kanunun bu tarafına atıfta bulunur ve denetler. Onları da bildirim yükümlülüğü ister, o yurt sahibinden, kurumdan. Millî Eğitim bunun takibini yapabilir.

BAŞKAN - Rıza Bey, araya gireceğim pardon, bir şey soracağım.

MUHAMMET RIZA YALÇINKAYA (Bartın) - Estağfurullah, buyurun.

BAŞKAN - Şimdi, bazı sektörleri 2016, 2015, 2014 ve 2017 için hedeflemişsiniz ve denetim, teftiş yapacağınızı söylüyorsunuz yani sunumda öyle var.

İŞ TEFTİŞ KURULU BAŞKAN YARDIMCISI SEMİH ÖZÇAKIR - Evet.

BAŞKAN - Peki bundan önceki süreçte, atıyorum, Aladağ'daki kız öğrenci yurdunu denetlemediniz ama herhangi bir öğrenci yurdunu -kamu veya özel sektör- denetlediğiniz var mı?

İŞ TEFTİŞ KURULU BAŞKAN YARDIMCISI SEMİH ÖZÇAKIR - Denetlediğimiz, şikâyet üzerine var daha önceki senelerde. Daha önceki senelerde devlet kredi yurtlar kurumunun, devlet yurtlarının yemekhanelerini, diğer yapılarını denetlediğimiz eski tarihlerde var ama bu planları yaparken, program ve teftişlerimizi yaparken iş kazalarının yoğun olduğu sektörleri seçiyoruz ve oradaki işçi sayısına göre, çalışan sayısına göre en riskli gruptakiler kimlerse, hangi iş yerleriyse onları seçiyoruz, o kazalar bir daha yaşanmasın diye.

BAŞKAN - Buyurun Rıza Bey.

MUHAMMET RIZA YALÇINKAYA (Bartın) - Bir sorum daha olacak: Bu, Aladağ'daki facianın yaşandığı iş yerinde, iş yeri bina ve eklentilerinde alınacak sağlık ve güvenliğe ilişkin yönetmelik bu iş yeri için de geçerli değil mi?

İŞ TEFTİŞ KURULU BAŞKAN YARDIMCISI SEMİH ÖZÇAKIR - Geçerli.

MUHAMMET RIZA YALÇINKAYA (Bartın) - Peki, bu yönetmelik doğrultusunda, geçerliyse böyle bir denetim bu iş yerinde yapıldı mı?

İŞ TEFTİŞ KURULU BAŞKAN YARDIMCISI SEMİH ÖZÇAKIR - Yapılmadı.

MUHAMMET RIZA YALÇINKAYA (Bartın) - Bu iş yerinde yapılmadı yani bir denetim yapılmadı ve oradaki iş yeri sahibinin, işverenin iş yeri bina ve eklentilerinde alınacak sağlık ve güvenliğe ilişkin yönetmeliğe uygun işlemleri yapıp yapmadığı konusunda bir yükümlülüğü yerine getirip getirmediği konusunda herhangi bir bilginiz yok.

İŞ TEFTİŞ KURULU BAŞKAN YARDIMCISI SEMİH ÖZÇAKIR - Yok, evet, sayın milletvekilim, ancak orada bize ulaşmış bir şikâyet olsaydı muhakkak yapardık. Niye bu iş yerlerini seçiyoruz? İşte dediğim gibi, iş kazasının en fazla yaşandığı iş yerlerinin yoğun olduğu... Geçen sene 2016 yılında teftişlerimizin iş sağlığı ve güvenliği yönünden yaptığımız 14 bin teftişin 7 bini inşaatlarda. Niye inşaatlarda yapıyoruz? En fazla ölümün yaşandığı inşaat, 2013'te 521, 2014'te ve 2015'te 501 ve 473 olarak yani bütün kaynaklarımızın çoğunluğunu inşaata harcıyoruz, bu ölümleri azaltmak için. Yani o da ölüm, tamam, keşke yaşanmasaydı böyle bir şey, hani buradan da vazgeçmeyelim yani bir şeyler yapalım da.

MUHAMMET RIZA YALÇINKAYA (Bartın) - Yani ama şöyle, zaten Bakanlığınızın görevi yani Teftiş Kurulu olarak da çalışma hayatıyla ilgili mevzuatın uygulanmasının devlet tarafından izlenmesi, denetlenmesi ve teftiş edilmesi. Dolayısıyla iş yerinin büyüklüğü, küçüklüğü, işte oradaki çalışan sayısının azlığı, çokluğu konusunda bir ayrım yapmanın yani bence yanlış olduğunu bir değerlendirmek gerekiyor bu facianın sonunda ortaya çıkan tabloda gördüğümüz kadarıyla.

İŞ TEFTİŞ KURULU BAŞKAN YARDIMCISI SEMİH ÖZÇAKIR - Yaklaşık olarak şöyle söyleyeyim sayın milletvekilim: 14 bin teftiş yaptık, 1 milyon 721 bin yaklaşık olarak 1 milyon 800 bin civarında iş yerimiz var, 14 bin teftişi buyurun siz bölüştürün, nerede yaparsınız?

MUHAMMET RIZA YALÇINKAYA (Bartın) - Anlıyorum yani ben o anlamda demiyorum, size görev yapmıyor anlamında bir suçlama değil ama Bakanlık olarak madem bize bir görev yüklenmişse yani çalışma hayatının bütün iş yerleri devlet tarafından izlenmesi, denetlenmesi ve teftiş edilmesi görevi verilmişse bu anlamda biz bu görevi tam anlamıyla yapabilmek için eksikliğimiz neyse tespit edip Bakanlığın kadrolarını güçlendirerek veya illerdeki teşkilatlardaki yani illerde bulunan teşkilatlarınızdaki personel sayısını artırarak en azından küçük de olsa büyük de olsa bu iş yerlerinin denetlenmesinin yani yapılması gerektiği düşüncesi içerisinde söylüyorum. Yani ben sizin elinizdeki gücünüzün, personel azlığınızın yani o konuları değerlendirmek istemiyorum yani.

İŞ TEFTİŞ KURULU BAŞKAN YARDIMCISI SEMİH ÖZÇAKIR - Elbette ki biz de isteriz ama dünyada da böyle bir anlayış yok yani ILO'nun standartlarına göre yani en fazla toplam bütün iş yerlerinin yüzde 2'si, 4'ü civarındadır yapılması gereken.

BAŞKAN - Şöyle toparlayabilir miyiz...

İŞ TEFTİŞ KURULU BAŞKAN YARDIMCISI SEMİH ÖZÇAKIR - Hatta bir sektörde...

BAŞKAN - Teşekkür ediyorum.

MUHAMMET RIZA YALÇINKAYA (Bartın) - Bir sorum daha olacak.

Tabii, Bakanlık olarak da bir göreviniz kayıt dışı çalışanlara yönelik bir çalışmanız var yani onların da tespitlerini yapıyorsunuz, herhangi bir iş yerinde eğer kayıt dışı bir çalışanı tespit ettiğinizde o işverene karşı bir cezai müeyyide uyguluyorsunuz.

İŞ TEFTİŞ KURULU BAŞKAN YARDIMCISI SEMİH ÖZÇAKIR - Evet, evet.

MUHAMMET RIZA YALÇINKAYA (Bartın) - Bu facianın yaşandığı yerde de, iş yerinde de daha önceki burada Komisyona bilgi veren kurumların yetkililerinden öğrendiğimize göre o gece orada 8 kişi tespit ediliyor, çocukların etütlerinde ders veren 8 kişi tespit ediliyor, dolayısıyla Bakanlığınız olarak bu tespite yönelik olarak bir kayıt dışı çalışma tespiti anlamında bu işverene bir cezai müeyyide uygulandı mı, uygulanmadı mı?

İŞ TEFTİŞ KURULU BAŞKAN YARDIMCISI SEMİH ÖZÇAKIR - Tabii ki SGK Başkanlığımızın bu kayıt dışılıkla ilk önce cezayı uygulayacak orası, Sosyal Güvenlik Kurumumuzun böyle bir tespit yapıldı mı? Bilgim yok yani.

BAŞKAN - Peki, bunlar ücret alıyor mu acaba, biliyor muyuz?

MUHAMMET RIZA YALÇINKAYA (Bartın) - Bilemiyorum, sordum yani daha önce bize bilgi vermişlerdi o yüzden yani. Ücret alıyor mu, almıyor mu...

BAŞKAN - Doğru, o bilgiyi ben de hatırlıyorum yani bir ceza uygulaması için ücret alıyor mu olması mı lazım, gönüllü mü, ne olduğunu bilmiyoruz çünkü orada ne amaçla, muhtemelen gönüllü çalışıyordur ama.

İŞ TEFTİŞ KURULU BAŞKAN YARDIMCISI SEMİH ÖZÇAKIR - Yani işçi, işçi...

MUSTAFA ALİ BALBAY (İzmir) - "Ücret almıyorlar." demişlerdi bana.

BAŞKAN - Evet, yani gönüllü çalışılan bir sistemde...

İŞ TEFTİŞ KURULU BAŞKAN YARDIMCISI SEMİH ÖZÇAKIR - İşçi işveren ilişkisinin olması lazım ki ancak...

BAŞKAN - Yani bir maddiyat söz konusu mu orada, ücret mi olması lazım?

İŞ TEFTİŞ KURULU BAŞKAN YARDIMCISI SEMİH ÖZÇAKIR - Tabii, tabii, evet yani.

BAŞKAN - Kayıt dışı olması...

GAYE USLUER (Eskişehir) - Kayıt dışı tabii, maddiyat olup olmadığını bilmiyoruz ama kayıt dışı.

BAŞKAN - Evet.

MUHAMMET RIZA YALÇINKAYA (Bartın) - Yani ben hani daha önce bize verilen bilgiler doğrultusunda şimdi tabii Bakanlık yetkililerini görünce de böyle bir soruyu yönelttim çünkü Bakanlığın bir görevi de aynı şekilde kayıt dışı çalışanları da kontrol etmek.

BAŞKAN - Peki, teşekkür ediyoruz.

Bir sonraki sunuma geçiyoruz.

MUHAMMET RIZA YALÇINKAYA (Bartın) - Ben teşekkür ediyorum arkadaşlara, hem Yenidünya'ya, hem de Teftiş Kurulu Başkan Yardımcımıza teşekkür ediyoruz.