BAŞKAN - Değerli milletvekilleri, saygıdeğer hazırun; KEFEK 2016 yılında, bildiğiniz üzere, 15 Temmuzdaki hain bir darbe girişimine rağmen aktif olarak çalışmalarını hayata geçirmiş ve bu süreçte 6 komisyon toplantısı gerçekleştirmiştir. Bunun içinde il bölge toplantılarımız, kadın-erkek fırsat eşitliğini sağlamaya yönelik 10 farkındalık aktivitesi yani etkinlik proje kapsamında gerçekleştirilmiştir. Bununla birlikte, Komisyonumuz ülke içinde ve yurt dışında olmak üzere çalışma ziyaretlerinde, temaslarda bulunmuş, yabancı ve yerli konuklarımızı Türkiye Büyük Millet Meclisi çatısı altında misafir etmiş ve görüş alışverişinde bulunmuştur. Bunlarla birlikte, sivil toplum örgütleriyle birlikte kabuller almış ve ziyaretlerini hayata geçirmiştir ve bu yoğun çalışmalara Komisyonumuz, Kadın Erkek Fırsat Eşitliği Komisyonu imza atmıştır.

Ben sizlere kısaca 2016 yılında neler yaptık ve 2017 yılında neler yapmayı planlıyoruz, onları aktarmaya çalışacağım. Öncelikle, biliyorsunuz, göreve gelmemin ilk haftasında BM Kadın'la birlikte, IPU'yla birlikte gerçekleştirdiğimiz Türkiye'de Siyasi Liderlik ve Siyasi Katılımda Toplumsal Cinsiyet Eşitliği Projesi'nin açılış programını ve tanıtımını gerçekleştirdik. Hemen akabinde, bir ay sonra gibi bir süreçte de Türkiye'deki bütün kadın STK'lara ilan ederek, davet ederek projemizin bir tanıtımını yaptık ve onların görüş ve desteklerini bu proje kapsamında aldık. Bu, seçilmişler ile sivil toplum örgütlerinin bir araya geldiği önemli bir çalışmaydı.

Hemen akabinde, Kocaeli Kartepe'de bir yasa taramasıyla ilgili etkinliğimizi hayata geçirdik. Bu da 29-31 Ocak 2016 tarihiydi. Biliyorsunuz, benden önceki dönemde yine Birleşmiş Milletlerle hayata geçirilen bir proje kapsamında 31 temel kanun kadın-erkek fırsat eşitliği perspektifinden taranmış ve önemli bir rapor hayata geçirilmişti. Bu rapordan birkaç küme bu toplantıda masaya yatırıldı. İlgili akademisyenler üzerinden Komisyonumuzun üyelerine sunumlar yapıldı ve bununla ilgili bir çalışma takvimi hazırlandı. Bu 31 temel kanun, bildiğiniz üzere, dünyada bir ilk sayılabilecek kanunlar. Bu perspektiften kadın ve erkek fırsat eşitliği yani toplumsal cinsiyet eşitliği perspektifinden taranan en geniş kapsamlı bir temel kanun çalışmasıdır, bunu da burada ifade etmek istiyorum.

Hemen arkasından, Komisyonumuz 2016 yılının Mart ayında çok önem verdiğimiz Türkiye İnsan Hakları ve Eşitlik Kurumu Kanunu'nu görüşmüştür. Bu kurum insan onurunu temel alarak insan haklarının korunması ve geliştirilmesi, kişilerin eşit muamele görme hakkının güvence altına alınması, hukuken tanınmış hak ve hürriyetlerden yararlanma ayrımcılığının önlenmesi ile bu ilkeler doğrultusunda faaliyet göstermek, işkence ve kötü muameleyle etkin mücadele etmek ve bu konuda ulusal önleme mekanizması görevini yerine getirmek üzere kurulmuştu. Bu sebeple KEFEK olarak bu kanunun hazırlanması ve yasalaşması aşamalarında mutlaka olmalıydık. 6701 sayılı Kanun'umuz Komisyonda görüşülürken 9'uncu maddesinin son fıkrasına "Kurum, görev ve yetkilerine ilişkin olarak Türkiye Büyük Millet Meclisi İnsan Haklarını İnceleme Komisyonu ve Kadın Erkek Fırsat Eşitliği Komisyonunu yılda en az bir kere bilgilendirir." maddesini ekledik. Bu çok önemli bir eklemeydi çünkü ayrımcılıkla mücadele eden bir kurumun yapmış olduğu faaliyetlerin KEFEK tarafından takip edilmesi çok çok önemliydi.

Bir diğer etkinliğimiz ise 23 Mart 2016 tarihinde gerçekleştirdiğimiz KEFEK'in 7'nci kuruluş yıl dönümü etkinliğiydi ki bu etkinliğimizi gelenekselleştirmek üzere yola çıktığımız bir etkinlik olmak üzere, o gün bilimden siyasete, sosyal projelere, girişimciliğe kadar birçok farklı alandaki öncü olan kadınlarımızı Meclis çatısı altında Komisyonumuza davet ettik. Bu kadınlarımızın özelliği, başarılı olmalarının yanında, öncü kadınlar olması, birçok zorluğu beraberinde aşarak farkındalık oluşturmuş, toplum nezdinde kabul görmüş eylemleri hayata geçirmiş, önemli kadınlar olması. Bu kadınlarımıza, Meclis Başkanımızın elinden bizzat, KEFEK farkındalık ödüllerini verdik ve bu 8'inci kuruluş yıl dönümümüzü de en yakın zamanda uluslararası sempozyumla birlikte gerçekleştireceğimizi buradan ifade etmek istiyorum.

6'ncı programımız, etkinliğimiz ise uluslararası sözleşmelerle ilgili olan, toplumsal cinsiyet eşitliği perspektifinden yasaların sunulması. Bu, Kartepe'de gerçekleştirdiğimiz diğer toplantının bir devamı gibi. Burada uluslararası şiddet mevzuatının yani CEDAW ve İstanbul Sözleşmesi'nin çalışma hayatına ilişkin 5 kanununun kadın-erkek fırsat eşitliği perspektifiyle taranmış olmasının sonucunda çıkan raporun Komisyon üyelerine ve yasama uzmanlarına sunulması ve bunun üzerine görüşme yapılmasıyla ilgiliydi. Burada CEDAW komite üyesi ve İstanbul Sözleşmesi'nin denetleme organı GREVIO'nun Başkanı Feride Acar ve çalışma hayatına ilişkin kanunların tarama raporu sunumunu ise CEDAW üyesi Pramila Patten yapmıştır.

Bunun dışında da bir 7'nci etkinliğimiz de yine Türkiye Büyük Millet Meclisi çatısı altında Toplumsal Cinsiyete Duyarlı Bütçeleme Çalıştayı toplantısını hayata geçirdik. Bu da 9-10 Haziran 2016 tarihlerinde gerçekleştirilmiştir. Burada, Plan ve Bütçe Komisyonu Başkanı ve üyelerine Türkiye Büyük Millet Meclisi Genel Sekreteri, Cumhurbaşkanı Başdanışmanı, Kalkınma Bakanlığı ve Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı uzmanlarıyla birlikte, KEFEK'in uzmanlarıyla birlikte bu toplantı gerçekleştirilmiş ve bu konuyla ilgili bilgi ve deneyim paylaşımı hayata geçirilmiştir.

Bundan sonraki 8'inci etkinliğimiz de çok önemsediğimiz il bölge toplantılarıdır. Bunu da 30 Ekim 2016 tarihinde Kars'ta Serhat Kalkınma Ajansına bağlı diğer illeri toplayarak gerçekleştirdik. Ağrı, Ardahan, Iğdır illerinin valilerinden, kendi illerindeki il müdürlüklerinden, sivil toplum örgütlerinden bizzat o bölgeye dair kadınların sorunlarını masaya yatırdık, bizzat alanda yakın temas kurarak kadınlarımızın problemlerini inceleme ve görme imkânı bulduk. Sivil toplum örgütlerinden görüşler aldık. Kısaca, uzaktan bir fotoğrafa değil, o bölgedeki kadınlarımızın uzaktan durumuna bakmadık, bizzat yanlarına giderek derinlemesine bir inceleme, bir MR çekme imkânı bulduk ki bu çalışmanın sonucunda, raporumuzda bir eylem planı oluşturduk. O bölgedeki kadınlarımızın sorunlarına yönelik çözümleri de başlattık.

Bir başka etkinliğimiz -ki bununla gerçekten övünüyoruz- bir ilk olarak da tanımlayabileceğimiz Sapanca Lider Kadınlar Çalıştayı, bu da 12-13 Kasım tarihinde. Biliyorsunuz, Türkiye Büyük Millet Meclisi çatısı altında siyasi partilerin kadın milletvekilleriyle Sapanca'da bir araya geldik. "Kadına ait sorunlar yani ortak sorunlarımızı birlikte nasıl çözebiliriz?"i konuştuk, masaya yatırdık. Uluslararası katılımla birlikte, bu çalışmaların dünyaca nasıl yapılığını inceledik ve Türkiye'de neler yapılabileceğini gördük ve üst düzey kadın siyasetçilerimizden deneyim paylaşımı aldık ve bu toplantıyla da bir araya gelmiş olmaktan Komisyonum adına mutluluk duyduğumu ifade etmek istiyorum diğer kadın milletvekillerimizle.

Hemen akabinde de 5 Aralık 2016'da yani kadınların seçme ve seçilme hakkının elde edilmesinin 82'nci yıl dönümü münasebetiyle gerçekleştirdiğimiz bir etkinlik var ki burada da ilkleri yaşamış kadın siyasetçilerin kısa bir filmini gösterime sunduk ve bununla ilgili bir sergi hazırladık ve Başbakanımızın katılımıyla birlikte siyaset arenasındaki ilklere imza atmış kadınlarımızın tekrar hikâyelerini hep birlikte dinleme ve bu anlamda da rol model olabilecek kadın siyasetçilerimizi bir kere daha hatırlama fırsatını bulduk.

Evet, bizler Komisyonumuz olarak aslında bir yürütme organı gibi çalışmakta, biraz da kendine havale edilen kanun tasarı ve teklifleri, dilekçeleri görüşmemekte, sadece bunları yapmamakta, aynı zamanda kadın-erkek fırsat eşitliğini sağlamaya yönelik çeşitli projelere ve aktivitelere öncülük etmekteyiz.

En son etkinliğimiz ise 8 Martta gerçekleştirdiğimiz etkinlik Dünya Kadınlar Günü münasebetiyle. 15 Temmuzda şehit olan kadınlarımızın yakınları ve kadın gazilerimizi Gazi Meclis çatısı altında kadın milletvekillerimizle bir araya getirdik. Bu toplantı ülkemizin birlik ve beraberliği için kendi hayatından vazgeçmiş kadınlarımızı, vatandaşlarımızı anmak için çok önemli bir fırsattı. Özellikle Türkiye Büyük Millet Meclisi çatısı altında, o gece haince bombalarla saldırıya uğrayan bu Mecliste kadın vekillerimizle bir araya gelmek çok önemliydi. Ben bu vesileyle tüm şehitlerimize Allah'tan rahmet diliyorum, ailelerine sabırlar diliyorum gazilerimize de acil şifalar diliyorum. Onlar Türkiye Cumhuriyeti tarihine adlarını altın harflerle yazdırmış kahraman şehitlerimizdir.

Tüm bu çalışmalarımızla birlikte 3 tane alt komisyonumuz çalışmalarına hızla devam ediyor. Bunları hatırlamak gerekirse, Yurt Dışında Yaşayan Türk Vatandaşı Olan ve Vatandaşlıktan İzinle Çıkmış Kadınların ve Ailelerin Sorunları ve Çözüm Önerileri Alt Komisyonu, Kırsal Alanda Kadının Güçlendirilmesi ve Kırsalda Kadın Girişimciliğin Desteklenmesi Konulu Alt Komisyon, Türkiye'de Yaşayan Engelli Kadınlar ile Engellilere Bakmakta Olan Kişilerin Sorunları ve Çözüm Önerileri Konulu Alt Komisyon. Yurt dışında yaşayan türklerle ilgili alt komisyonumuz 14, kırsalda kadın alt komisyonumuz toplamda 12, engelli kadınlarla ilgili alt komisyonumuz da 9 toplantı gerçekleştirmiştir. Bu alt komisyonlarımız referandum ve darbe girişimi gibi gündemin farklı bir seyrine rağmen henüz çalışmalarını tamamlamamış ama hızlıca çalışmalarına devam etmektedir.

İşte, hep beraber gördüğümüz üzere bu 2016 yılı gerçekten çok sıra dışı ve olağanüstü bir yıl olmuş. Ama buna rağmen Komisyonumuz durmadan kadın- erkek fırsat eşitliğini sağlamaya yönelik olarak çok önemli toplantılar gerçekleştirmiştir. Bu etkinliklerde yakın destekleri olan tüm Komisyon üyelerimize ben buradan teşekkürü bir borç biliyorum ve ifade etmek istiyorum.

Ayrıca, 2016 ve 2017 yılında gerçekleştirdiğimiz birkaç yurt dışı temasımız var, onlara da kısaca değinmek istiyorum: Kolombiya ve Panama temaslarımız. Panama'ya UNDP'nin daveti üzerine katıldık. Orada toplumsal cinsiyet mührü denilen "gender equality seal" dediğimiz 10 Güney Amerika ülkesinde sürdürülen büyük şirketlerde kadınların karar alma noktalarındaki kurumla iş birliği ve istihdam noktasındaki çalışmanın son durumunu bizzat görebilmek ve tartışabilmek fırsatını bulduk. Bu başarılı çalışmanın Türkiye'de de Komisyonumuzun öncülüğünde başlatılması noktasında çalışmalarımıza başladık ve bunu da buradan ifade etmek istiyorum. Kadının iş dünyasında karar alabilecek, CEO'luk, yönetim kurulu başkanlığı, yönetim kurulu üyeliği ve diğer karar alma noktalarında etkinliğini artırabilecek, kadının iş dünyasındaki nitelikli istihdamını artırmaya yönelik çok önemli bir çalışma olarak görüyoruz. Buradan da tekrar bu çalışmaya dair alt düzeyde çalışmalar başladığını ifade etmek istiyorum.

Hemen akabinde Kolombiya'da bir temasımız oldu. Biliyorsunuz, Kolombiya'da uzun süreden beri FARC terör örgütüyle süregelen bir terör mücadelesi vardı. Muadilimiz olan komisyonla birlikte bu terör mücadelesinde kadınların nasıl etkin bir rol oynadığını, nasıl bir çalışma yürüttüğünü bizzat kendileriyle müşahede ettik ve bunları nasıl hayata geçirdiğini temaslarda anlamaya çalıştık ve önemli bilgilerle döndük. Ama her şeyden önemlisi "network" ağ çalışmamıza Kolombiya'daki komisyonun dâhil olmasıyla ilgili fırsat bulduk ve kendileri bu "network" ağ projemize dâhil oldular.

Bir Malezya temasımız var. Bu da Uluslararası Müslüman Kadınlar Zirvesi olarak tanımlanıyor. Kadınların inisiyatif kazanması ve güçlenmesi adına dünyada öne çıkan Müslüman kadın liderlerle bir araya geldik, onların deneyimlerini, düşüncelerini ve sorunlarını geniş bir perspektifte masaya yatırdık ve onların karşılaştıkları sorunları çözebilme noktasında bir sinerji elde ettiğimizi düşünüyorum. Geniş bir sivil toplum örgütü katılımı vardı. Ayrıca orada da ikili temaslarımız oldu. Bakan düzeyinde, komisyon başkanlığı düzeyinde ikili temaslarla birlikte çalışmalarımızı Malezya'da da tamamladık.

En son olarak Amerika ziyaretimiz var. Bu, 2017 yılında New York kentinde bir çalışma ziyareti olarak gerçekleştirilmiştir. Birleşmiş Milletler Kadının Statüsü Komisyonunun değişen iş dünyasında kadınların ekonomik olarak güçlendirilmesiyle ilgili temasıyla düzenlenen 61'inci oturumun katılımını sağladık. Söz konusu çalışma ziyareti kapsamında 13 Mart 2017 tarihinde Birleşmiş Milletler Daimi Temsilciliğimizde bilgilendirme toplantısına katılımın müteakibinde Birleşmiş Milletler Genel Kurulunda Kadının Statüsü Komisyonunun oturumunun açılışına ve ülke delegasyonlarının Genel Kurula hitabını takip ettik. Aynı gün, Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığımız tarafından düzenlenen yan etkinliğe katılım sağladık ve Komisyon adına bir konuşma gerçekleştirdik. Ayrıca, Türkiye heyeti Başkanı Aile ve Sosyal Politikalar Bakanımız Sayın Fatma Betül Sayan Kaya'nın BM'deki Genel Kurula hitabına, oturum kapsamında düzenlenen bazı yan etkinliklere ve yuvarlak masa oturumlarına katılım gösterdik ve takip ettik.

Evet, değerli milletvekilleri, şimdi önümüzde referandum sebebiyle ara verdiğimiz 2017 yılındaki faaliyetlerimiz var. Bu kapsamda, 2017 takviminde önümüzdeki ilk organizasyonumuz KEFEK'in 8'inci kuruluş yıl dönümüyle ilgili yapacağımız bir etkinliğimiz var. Bu 8'inci kuruluş yıl dönümümüz vesilesiyle uluslararası bir sempozyum gerçekleştirmeyi planlıyoruz. Bu sempozyumumuzun ana temasını karar alma mekanizmalarındaki, kamudaki, siyasetteki ve iş dünyasındaki kadınların temsili noktasında ve etkinliğini artırmaya yönelik 3 farklı oturum olarak gerçekleştireceğiz. Bu oturumlarda Türk uzmanlarımızla ve yurt dışından geniş katılımlı, bakan ve komisyon başkanı düzeyinde katılım sağlamayı gerçekleştireceğiz inşallah.

Aynı zamanda, KEFEK'in kuruluş yıl dönümü etkinliğine yönelik olarak gelenekselleştirdiğimiz ödül töreni var, buna ev sahipliği yapacağız. Bu seneki temamızda iş dünyasındaki kadının ve iş dünyasında karar alma mekanizmalarındaki kadının Türkiye'deki profilini, durumunu inceleyeceğiz. Bununla ilgili bir saha araştırması yaptık. ISO'ya bağlı ilk bin şirkete ve orta ve küçük KOBİ'lere -1.200 sayısında- TÜİK'le beraber çalıştığımız, hazırladığımız 31 soruluk bir skalayı gönderdik ve onlardan dönüş aldık. Bu gelen dönüşlere göre bir rapor hazırlıyoruz. Bu raporun da o toplantımızda sunumunu yapacağız ve bu rapor sonucu ilk 5 ya da 6'ya giren şirketlere de o gün Komisyonumuz adına Meclis çatısı altında farkındalık ödüllerini vereceğiz ki bunu çok önemsiyoruz. Bizler iş dünyasında da kadınların daha etkin karar alabilecek mekanizmalarda güçlenmesi noktasında Komisyonumuz adına çalışmalarımızı heyecanla ve gururla yürütüyoruz.

Başka bir çalışmamızdan da bahsetmek istiyorum, bu da bizi çok heyecanlandıran, önemsediğimiz bir çalışmamız. "STEM" dediğimiz, başta kız çocukları olmak üzere tüm gençlerin bilim, teknoloji, matematik ve mühendislik alanlarında eğitim görmeleri ve eğitimlerinden sonra bu alanlarda çalışmaları noktasında bir çalışmamız. Bu, 7 Bakanlığı ilgilendirebilen geniş kapsamlı bir çalışma. Bildiğiniz üzere, sürdürülebilir kalkınmada kadının istihdamı ve bu alana çekilebilmesi için bu projenin hayata geçmesini gerçekten bir elzem olarak görüyoruz. Bir bilim seferberliği kapsamında ele alarak hayata geçirmeye başladığımız ve görüşmeler düzeyinde yürüttüğümüz bir çalışmamız olarak ifade etmek istiyorum.

Bunun dışında, planladığımız, çok yakın zamanda hayata geçireceğimiz bir yurt dışı temasımız var, bunu da İspanya çalışma ziyareti olarak planlıyoruz. Bu ülke toplumsal cinsiyete duyarlı bütçeleme noktasında uygulamasını iyi yapmış bir örnek. Bu da projemiz kapsamında BM'yle birlikte gerçekleştireceğimiz bir etkinlik. Bu anlamda İspanya Parlamentosundaki Kadın Erkek Fırsat Eşitliği Komisyonuyla, çeşitli parlamenterlerle bir araya geleceğiz. Aynı zamanda, toplumsal cinsiyete duyarlı bütçelemenin yanında "network" ağımızla ilgili onların katılımı noktasında görüşmelerimize devam edeceğiz.

Kısaca Komisyonumuzun 2016-2017 yılında yapmış olduğu etkinlikleri ve planladığı etkinlikleri ifade etmeye çalıştım.