ZEKERİYA TEMİZEL (İzmir) - Şimdi, değerli arkadaşlar, Merkez Bankasının Başkan Yardımcısının gerekçeyi okurken Merkez Bankasından ikide bir "şirket" "şirket" "şirket" diye bahsetmesi, açık söylemek gerekirse eski bir kamu görevlisi olarak beni ciddi anlamda yaraladı.

MEHMET BEKAROĞLU (İstanbul)) - Yeni Türkiye Sayın Bakanım!

ZEKERİYA TEMİZEL (İzmir) - Ne demekmiş şirket! Şimdiye kadar kaç tane şirket özel kanunla kuruldu ve özel kanun çerçevesinde idare ediliyor? Öyle olsaydı, eğer şirket olsaydı "Türk Ticaret Kanunu hükümlerine göre faaliyette bulunur." derdiniz, çıkar giderdiniz. Sermayesini Merkez Bankası verir, döviz alım satımını yapar, "Enflasyonu kontrol altında tutacağım." diye yaptığı işlemler üzerinden elde ettiği gelirleri de vergilendirirsiniz olur biterdi.

Değerli arkadaşlar, şirket olarak kurulmuş olması, kanununda bu ifadenin bulunmuş olması Merkez Bankasının şirket olduğu anlamına gelmez. Hangi şirkete siz para basma yetkisi veriyorsunuz? Para basma yetkisi kimin uhdesindedir ve kim kime devredebilir? Siz ülkenin ekonomisinin belirli politikalarını uygulamak üzere görevlendirilen bir kurumsunuz.

MERKEZ BANKASI BAŞKAN YARDIMCISI MURAT UYSAL - Efendim, biz tabii "şirket" ifadesini...

ZEKARİYA TEMİZEL (İzmir) - Para politikasını uyguluyorsunuz; para basıyorsunuz, likiditeyi belirliyorsunuz, sürekli bakanlarla ve ekonomi bakanlıklarıyla uyum içerisinde çalışıyorsunuz.

Şimdi, bu koşullar altında Denetim Kurulu işlev görüyor mu görmüyor mu konusunu ayrı bir tarafa koyuyorum. Bankanın hissedarlarına ve sahipliğine de bakıyorum, bütün bunların hepsini temel olarak hazine adına yapıyorsunuz, Türkiye Cumhuriyeti'nin hazinesi adına. Dolayısıyla da bir Denetim Kurulunun bulundurulması devlet olmanın bir gereğidir. Ben işlevimi devrediyorum ama o kendi içerisinde denetimlerini elbette yapacak; bağımsız denetim kuruluşlarıyla yapacak, kendi iç denetim kuruluşuyla yapacak, dışarıdan hizmet satın alacak, danışmanlık alacak; bunları yapacak ama bir de bütün işlemlerin hepsini ben de denetleyeceğim diye bir Denetim Kurulu kurmuş. "Denetim Kurulu şu anda işlevini görmüyor." derseniz, Yönetim Kurulunun işlev görmesi için, orayı eskiden, özellikle 1980'lerde kurulan işte, arpalıklar gibi bir yer olarak görmeme adına düzenleme yapılmasına derhâl "evet" deriz; yapılmalıdır da ama "Merkez Bankasından şirketten, anonim şirketlerdeki denetim kurulları kaldırıldığı için biz de bunu kaldırıyoruz." derseniz, bu Meclisin bunu kabul etmemesi gerekir. İnşallah da etmez. Böyle şey olmaz. Devlet olarak yönettiğiniz, sahibi olduğunuz bir bankadaki Denetim Kurulunu kaldırıyoruz. Niye? şirket oldu bu. Benimsemekte gerçekten zorluk çekiyorum, söylemekte de zorluk çekiyorum. Merkez Bankasının Denetleme Kurulunun işlevleri çok net bir şekilde tanımlanmış, hatta bazen denetim falan yapmadan da olayların içerisinde olarak belki de Hazineyle beraber bazı önlemleri almak zorunda kalacak, haber yetiştirilecek, bilgiler verilecek. O nedenle Merkez Bankasının Denetleme Kurulunu şirketin denetleme kurulu olarak algılayarak kaldırılmaya kalkılması olayını kesinlikle kabul edilebilir bir olay olarak görmüyorum yasal düzenlemeyle. Denetim komitesinin kurulması da ayrı bir olaydır. Yönetim kurulunun içerisinde yönetim kurulunu denetleyecek olan kişileri seçmeye kalkmak zaten anlamsız bir kuruluş ortaya çıkarmaktan başka bir şeyi ifade etmez, bu olmaz. O nedenle de Merkez Bankasının kendi içerisinde farklı denetim kurullarını kurması, farklı çalışma grupları oluşturması ayrı bir olaydır ama para basma yetkisine sahip ve devletin politikalarını uygulayan bir bankada siz asıl sahibi temsil eden denetim kurullarını ortadan kaldıramazsınız, kaldırmamanız gerekir hatta bunu telaffuz bile etmemeniz gerekir. Anonim şirketlere birebir uyacakmışız... Hollanda'yı örnek almışız, Hollanda'da kaldırılmış. Hollanda'nın geleneğinde farklı denetim unsurları var zaten, yönetimi bizimkinden daha farklı oluşturulur. O nedenle buradaki değerlendirmeyi değerli Komisyon üyeleri bir defa daha çok ciddi olarak düşünmeniz gerekiyor. Özellikle de cumhuriyetin, Türkiye Cumhuriyeti'nin sadece yetkisinde olabilecek bir bağımsız cumhuriyetin kullanacağı bir yetkiyi kullandırdığınız bankadan denetim kurulunu kaldırıyorsunuz, para basma yetkisini kullanan bir şeyden kaldırıyorsunuz.

Olayı bu açıdan değerlendirmenizi bir defa daha dile getiriyor, teşekkür ediyorum Başkanım.