MALİYE BAKANI NACİ AĞBAL (Bayburt) - Şimdi, öncelikle gayrimenkul sermaye iratlarının vergilendirilmesinde iki yöntem var. Bir: Beyanname usulü. İki: Stopaj usulü. Elde ettiği gayrimenkul sermaye iradı tamamen stopaj yoluyla vergilendirilenler bakımından elde ettikleri gelir 30 bin liranın altındaysa stopaj suretiyle ödenen vergi nihai vergi, beyanname vermiyorlar.

İkinci yöntem: Stopaj suretiyle vergilendirilmiş ama geliri 30 bin lirayı aşıyorsa bu durumda beyanname vermesi lazım, stopaj suretiyle ödediği vergileri de bundan düşmesi lazım. Hiçbir şekilde stopaj suretiyle vergilendirilmemiş gayrimenkul sermaye iradı gelirlerinde ise beyan usulü geçerli. Demin arkadaşlar ifade etti, çok düşük gayrimenkul sermaye iradı gelirlerini sosyal bir amaç güderek vergilendirmemek amacıyla bir istisna getirilmiş. Bir yılda elde etmiş olduğunuz gayrimenkul sermaye iradı geliri 3.900 liranın altındaysa hiç beyanname vermiyorsunuz. Aslında bu, bir noktada, tahsilat ve vergi dairesinin etkinliği için de geçerli. Öbür türlü, gerçekten, yüzlerce, on binlerce, yüz binlerce beyanname almanız gerekebilir. Ha, şunu söyleyeyim: Bir kişinin geliri 50 bin lira da olsa o baştaki, istisna olan 3.900 lira düşülüyor. Dolayısıyla, bu açıdan bakıldığında bir şekilde örtük bir artan oranlılık var. Yani, kişinin geliri artıkça istisnanın vergi oranını aşağıya çekme etkisi de azalmaya başlıyor, aslında bir nevi asgari geçim indirimi gibi bir etki de meydana getiriyor.

Beyanname usulünde de iki usul var; gerçek gider esası, götürü gider esası. Mükelleflerimiz isterlerse gerçek giderlerini beyan edebilirler. Beyan edilen gerçek giderlere ilişkin gider belgelerini beyannameye eklemek zorunda değiller, beyannamede tek tek bunları yazmak zorunda değiller ama bu beyannameyi verdikten sonraki yılın başından itibaren beş yıl süreyle bu belgelerini muhafaza etmek zorundalar. Maliye Bakanlığı her zaman için beyan edilen bu tutarlar üzerinden gerçek gider olarak beyan edilen tutarları inceleyebilir, denetleyebilir.

Mükellef sayıları konusunda da şöyle bir değerlendirme yapmak lazım: Aslında Sayın Başbakan Yardımcımız Mehmet Şimşek Bey'e huzurlarınızda teşekkür ediyorum, Bakanlığı döneminde çok güzel bir uygulamanın başlamasına liderlik etti. 2012 veya 2013'te başladık, "hazır beyan sistemi" diye bir sistem geliştirdik. Burada öncelikle, biliyorsunuz, yapılan ödemelerin belli bir tutarı, konut kiralarında 500 lirayı aşması hâlinde bankacılık sistemi üzerinden yapılması gerekiyor. Dolayısıyla, burada, bankacılık sistemi üzerinden yapılan bütün kira ödemelerinde biz Maliye Bakanlığı olarak kişilerin yaptığı bu kira ödemelerini izliyoruz. Beyanname verme döneminden önce de bütün bu bilgileri derleyerek Gelir İdaresi Başkanlığının internet sayfasında hazır beyan sistemi var, o sistem üzerinden de vatandaşlarımıza bu bilgileri açıyoruz, diyoruz ki: "Bizim derlediğimiz bilgilere göre bu yıl içerisinde şu kadarlık bir kira geliri elde etmişsiniz." Daha fazla elde ettiyse kendisi ekleyebilir. Bu hazır beyan sistemi üzerinden kendiliğinden beyanname oluşturma imkânı var ve bu beyanname oluşturma imkânını kullanarak da mükellef ne yapabiliyor? Beyannamesini de bu ortamda verebiliyor. Bu uygulamanın başlaması gayrimenkul sermaye iradı gelirlerinde beyanname verme sayısını olağanüstü bir şekilde artırdı. Aslında çok güzel bir program geliştirildi ve bu sayede mükellef sayıları hızlı bir şekilde arttı, böylelikle kayıtlı ekonomiye geçtik.

Bakın, 2008 yılında beyannameli mükellef sayısı 744 bin, 2008 yılında; 2009 yılında 840 bin; 2010 yılında 972 bin; 2011 yılında 1 milyon 41 bin; demek ki 2012'de başlamışız, 2012 yılında bu sayı 1 milyon 336 bine artmış. Dolayısıyla, bir anda biz bilgileri mükellefin önüne koyunca vatandaş beyanname vermesi gerektiğini görmüş. 2013'te bu sayı 1 milyon 550 bine; 2014'te 1 milyon 595 bine...

BAŞKAN - Sonunda nereye geldik?

MALİYE BAKANI NACİ AĞBAL (Bayburt) - Kusura bakmayın zamanı etkin kullanamadığım için, en detaylı şekilde bilgi vermeye çalışıyorum.

BAŞKAN - Ben de yardımcı olmaya çalışıyorum, yoksa başka bir şey yapmıyorum.

MALİYE BAKANI NACİ AĞBAL (Bayburt) - 2017 Eylül itibarıyla şu anda bu sayı 1 milyon 893 bin.

Bir grup mükellef bu tespitlerimizden sonra ilk yıl beyanname verdi ama sonra mükellefiyetini sildirdi, o tür örneklerle de karşılaşıyoruz. Yakın zamanda yeni bir uygulama başlattık...

EMİN HALUK AYHAN (Denizli) - Ne kadar Sayın Bakanım, sildiren ne kadar?

MALİYE BAKANI NACİ AĞBAL (Bayburt) - Arkadaşlar bir baksınlar. Yani, mükellef olduktan sonra çıktılar.

Burada yakın zamanda bir uygulama daha başlattık. Biliyorsunuz, günübirlik ev kiralamaları yaygınlaşıyor. Bu günübirlik ev kiralama sistemi...

BAŞKAN - Sayın Bakanım, yeni bir tartışmaya yol açacağız çünkü o konu derin bir konu.

MALİYE BAKANI NACİ AĞBAL (Bayburt) - Peki.