ATAY USLU (Antalya) - Teşekkür ederim Sayın Başkanım.

Komisyonumuzu saygıyla selamlıyorum.

Mülteci Hakları Alt Komisyonu olarak yaklaşık on sekiz ay önce çalışmaya başlamıştık. Şu ana kadar 25'ten fazla toplantı yaptık. Yurt içi, yurt dışı, Türkiye'nin farklı yörelerinde, Ankara içinde ve dışında incelemelerde bulunduk. Biz de bin sayfadan fazla bir dinleme yaptık. Raporu hazırlanma noktasında. Aslında bununla ilgili rapora son şeklini verdik, Komisyon üyelerimize dağıtacağız, daha sonra da İnsan Hakları Komisyonunda değerlendireceğiz.

Biz tabii, bu raporu yazma süreci içerisinde bütün taraflarla görüşmek istedik, hem kamu kurumlarıyla hem sivil toplum örgütleriyle hem üniversitelerle hem bu konudaki uluslararası kuruluşlarla hem de sahada incelemeler yapmak istedik ve bunları gerçekleştirdik. Artık rapor nihayetini buldu diye düşünüyorum.

Bu süre içerisinde, geçen haftalarda, tabii bu çalışmaları yaparken, geri gönderme merkezleriyle ilgili kamuoyunda yoğun bir şekilde haberler çıktı, özellikle Avrupa Konseyi bünyesinde bulunan Avrupa İşkencenin Önlenmesi Komitesinin Türkiye'deki geri gönderme merkezleriyle ilgili yaptığı eleştiriler kamuoyunda çokça, sıkça görüldü. Bunun üzerine, sizlerin de oluruyla, Komisyon hızlı bir şekilde, özellikle raporda konu edilen İzmir'deki geri gönderme merkezini incelemek üzere harekete geçti. Hemen Komisyon üyelerimize yazılar yazdık, müsait olan Komisyon üyelerimiz incelememize katıldılar.

Avrupa Konseyi Avrupa İşkencenin Önlenmesi Komitesi 16-23 Haziran 2015 tarihlerinde Türkiye'de bulunan geri gönderme merkezlerinde bir inceleme yapmış ve bunu 17 Ekim 2017 tarihinde raporlayıp kamuoyuyla paylaşmıştır, yaklaşık olarak iki buçuk yıl sonra. Raporunda, geri gönderme merkezlerinin fiziksel kapasitesinin yetersiz olduğu, merkezde kalanların havalandırma olanaklarının olmadığı, sosyalleşme imkânlarının olmadığı, insani olmayan koşullarda yaşadıkları, avukatlara erişim güçlüğünün olduğu, merkezlerde refakatsiz çocukların kalmakta olduğu gibi isnatlarda bulunuyorlar. Biz de bunun üzerine, İzmir Harmandalı ve Aydın Geri Gönderme Merkezlerine, söylediğim gibi, ziyarette bulunduk.

Geri gönderme merkezleri bizim Yabancılar ve Uluslararası Koruma Kanunu'yla düzenlenmiş. Bu kanun geri gönderme ve idari gözetim anlamında aslında modern bir kanun görebildiğimiz kadarıyla. Meclisimiz tarafından 2013 yılında kabul edilmiş. Orada diyor ki: "Geri gönderme merkezleri Göç İdaresi Genel Müdürlüğü tarafından veya Türk Kızılayı ya da kamu yararına çalışan dernekler tarafından işletilebilir." Gittiğimizde gördük ki buralar Göç İdaresi Genel Müdürlüğü tarafından...

Ben rapora geçtim Başkanım.

BAŞKAN - Yok, rapora geçmeyelim, onu ayrıca değerlendireceğiz çünkü arkadaşlarla birlikte onu yapacağız. Sadece genel olarak şey konusunu konuşuyoruz.

ATAY USLU (Antalya) - Tamam o zaman. Raporu da bitirelim bence başlamışken.

BAŞKAN - Yok, diğer alt komisyonlar da var bilgi verecek, ondan sonra şey yapalım. Kusura bakma, öyle yapalım.

ATAY USLU (Antalya) - Mülteci Hakları Alt Komisyonu olarak Komisyon üyelerine rapor taslağını önümüzdeki hafta dağıtacağız, sonraki haftalarda da raporu kamuoyuyla paylaşacağız.