LALE KARABIYIK (Bursa) - Teşekkürler Sayın Başkan.

Sayın Bakan, öncelikle yeni göreviniz hayırlı olsun. Bir kadının Bakan olması bizi mutlu etmiştir.

Sayın Bakan, ben de aynı konudan gireceğim, üzgünüm; SGK açıklarından gireceğim. Bugün, bu toplantının öncesinde böyle bir konuşma olmuş olması herhâlde şanssızlığınız olmuş olabilir.

Şimdi, ben Vekilimiz Bülent Kuşoğlu'yla aynı dönemde Genel Başkanımızla görev yapmadım ama şöyle geriye baktığımda gelir tablolarını, bilançoları mali analizleri iyi inceleyebiliyorum ve elimde de bir rapor var; Sosyal Güvenlik Kurumunun 1993 ve 2016 dönemi gelir-gider farklarını hem rakamsal olarak hem de millî gelire oranlayan bir tablo var. Ben bu tabloları daha önce 7 defa basında kullandım, Meclis konuşmalarımda da yer aldı. Geçen hafta 2 Bakan buradayken de paylaştım ve bir itirazda da bulunmadılar, kendilerine de gönderdim. Üzgünüm ki böyle bir açıklama yapmadan önce bence keşke on beş yıllık iktidar döneminde Adalet ve Kalkınma Partisinin zamanındaki açıkların ne olduğu oranına bir bakılıp ondan sonra böyle bir cümle sarf edilmiş olsaydı belki böyle bir yanlışlık olmazdı diye düşünüyorum. Şimdi, burada baktığınız zaman, gerçekten çok büyük açıkların oranını görüyorsunuz. Yani, Genel Başkanımızın döneminin devraldığı bir dönem var, bunlardan da geçtim ama sizin döneminizde bu açıkların oranı yüzde 4'lerin üstüne çıkmış. Az önce -şu anda ismini bilemiyorum, özür dilerim- karşıda oturan Sayın Vekil -ismini bilemedim, özür dilerim- demişti ki...

BAŞKAN - Sayın Hikmet Ayar efendim.

LALE KARABIYIK (Bursa) - Evet.

Sayın Vekil demişti ki: "2009 yılından bu yana bir iyileşme oldu, açıkların millî gelire oranı -2,99'dan 0,90'lara düştü." Herhâlde elinde şöyle bir bilgi eksikliği var, ben onu düzeltmek isterim efendim: 2011 yılında gelirlerin giderleri karşılama oranındaki iyileşmenin önemli bir sebebi var. Bu da kurum alacaklarının 6111 sayılı Kanun kapsamında yapılandırılmasından sağlanan ilave 7,7 milyar liralık bir değişikliktendir. Sonraki yıllarda da her yıl yaklaşık 2,5 milyar liralık alacak yapılandırılmasından kaynaklanan ilave gelir elde edilmiştir. Düzelmenin önemli sebeplerinden bir tanesi budur. Bu açıklamayı yaparak bu düzelmenin gerçek bir düzelme olmadığını, alacak yapılandırılmasından kaynaklandığını ifade edeyim çünkü biz dersimize gerçekten iyi çalıştık Sayın Bakan. Evet, bu konu böyle. Ama tabii ki siyaset yapıyorsunuz, bu tür şeyler de tabii konuşulabilir ama yani ben şöyle diyeyim: Aslında başka savunma mekanizmaları geliştirmek lazım yani bunlar artık o kadar eskidi ki ve o kadar çok konuştuk ki bunların üzerinde ve olmadığını da ispatladık ama algı yönetimi için mi yapılıyor yoksa yanlış bilgi mi aktarılıyor size, onu bilemiyorum. Fakat ben buradaki hatayı dile getirmek istedim.

Şimdi geliyorum diğer konulara. Büyümenin olduğunu ve istihdama yansıdığını ifade etmiştiniz. Büyüme, evet, son dönemde bir büyüme var, ÖTV ve KDV'den etkilenen bir hormonlu büyüme. İsterdik ki... Tabii ki büyümeyi isteriz ve büyümenin de sürdürülebilir olmasını isterdik ama sürdürülebilir olmadığını kapasite kullanım oranlarından gördük. Tabii, bir miktar istihdama da yansıdı çünkü orada sanayi üretiminde bir artış söz konusu oldu her ne kadar kapasite kullanım oranlarına bu süreçte yansımadıysa da. Ancak, bu tabii geçici bir büyüme. Maalesef, Adalet ve Kalkınma Partisi iktidarlarındaki büyümeler istenildiği ölçüde istihdama, hane halkı refahına yansıyamadı. Ama burada şunun da altını çizmek isterim: Kamunun yarattığı istihdam... Mesela şu anda toplam çalışanların 12,4'ü kamu çalışanı ama esas istihdamı özel sektör yaratıyor yani doğru bir büyüme, doğru ekonomik reformlar ve özel sektörün büyümüş olması istihdamın yaratılmasında çok önemli bir faktördür diye düşünüyorum çünkü özel sektör, imalat sanayi bir motordur, millî gelirde en çok payı olan bir motordur, büyümeyi en çok ivmelendiren bir motordur. Bunun düzelmesi için de doğru ekonomik reformların, doğru bir ekonomi yönetiminin gerçekleşmesi gerekir yani özel sektörü büyütmeden, özel sektörün yatırımlara gideceği ortamı hazırlamadan -ki risk priminin çok yüksek olduğu durumu da biliyoruz, OHAL koşullarını da biliyoruz, dünya koşullarını da biliyoruz- istenen istihdam artışını sağlamak mümkün olmayacaktır. Özellikle özel sektör büyümesini teşvik etmek gerekiyor.

Buradan devam edersem, istihdam seferberliğinin kayda değer bir faydasının olmadığını görüyoruz. İstihdam artışında ücret ve yevmiyeli çalışanların payı 360 bin kişi ve yüzde 50,3. Yani, bu da istihdam seferberliğinin ücretli çalışan istihdamındaki etkisinin sınırlı olduğunu o dönemde bize gösteriyor. Bir de Sayın Bakan, ücretleri ve primleri İşsizlik Fonu'ndan ödenen ve iş hukukunun işçi olarak kabul etmediği stajyer, kursiyer ve bursiyer sayısındaki artış gerçek bir istihdam artışı olarak tabii ki kabul edilemez. Şimdi, kayıtlı istihdam artışının en güzel rakamları sizin Bakanlığınızdadır, bunu kabul ediyorum. Bakın, Temmuz 2016-2017 döneminde SGK kapsamında tüm sigortalı sayılarına bakıldığında, Temmuz 2016'da 20 milyon 451 bin olan toplam sigortalı sayısı, Temmuz 2017'de 21 milyon 895 bine yükseldi yani sigortalı sayısında artış 1 milyon 444 bin ama bu artışın hangi istihdam türünde olduğu önemli tabii bizim için. Şimdi, 4/A kapsamındakiler -sizde rakamlar var- zorunlu sigortalılar yani işçi sayılanlar işverene bağlı, yurt dışı topluluk sigortası olanlar, tarım sigortası, kısmi sürekli çalışanlar, çıraklar, stajyerler ve kursiyerler diye ayrılıyor. Şimdi, bakın, zorunlu sigortalı kapsamında Temmuz 2016'da 14 milyon 67 bin, 2017'de 14 milyon 195 bin yani artış 128 bin. Sigortalı sayısındaki artışın asıl nedeni, stajyer, kursiyer ve bursiyer sayısında patlama. Niye patladı diyeceksiniz? Yani sizler biliyorsunuz da ben hazıruna söylüyorum. 2016 Temmuzunda 150 bin çırak ve stajyer, 2017 Temmuzunda 1 milyon 430 bine de yükselen bu rakamın içerisine bursiyerler de eklendi. Zaten şunu da biliyoruz ki: Aynı zamanda, 2 Aralık 2016 tarihinde, mesleki eğitim kapsamında 10 ve daha fazla sayıda çalışan bulunan işletmelerde çalışan sayısının yüzde 5'inden az olmamak üzere mesleki ve teknik eğitim okul ve kurum öğrencilerine staj yaptırılması zorunlu hâle getirilmişti. Oradan da kaynaklanan bir artış var. Şimdi, tabii staja tabi tutulan öğrenciler ve kamu kurumu ve kuruluşları tarafından desteklenen projelerde görevli bursiyerler de var bunun içerisinde. Bu nedenle bu rakamı değerlendirirken, istihdam artışını değerlendirirken bunları çıkarmamız daha doğru, gerçek istihdam artışını ve sürdürülebilir olup olmadığını görebilmek adına.

Sayın Bakan, kayıt dışı ekonominin gayri safi yurt içi hasıla içerisindeki payı da yüzde 25-30 arasında. TÜİK kayıt dışı istihdam oranını yüzde 35 olarak açıkladı geçtiğimiz günlerde. Tabii vergi yüklerinin yüksekliği ve işte 3,5 milyon Suriyeli belki bunun sebeplerinden bazıları yani istihdam üzerindeki vergi yükü de kayıt dışı istihdamı artıyor. Şimdi, istihdam üzerindeki yük bizde yüzde 40'larda, OECD ortalaması bile yüzde 25'lerde. Bu, gerçekten önemli bir fark. Yine Ağustos 2017 döneminde bir sosyal güvenlik kuruluşuna bağlı olmadan çalışanların oranı bir önceki döneme göre 1 puana yakın arttı yani kayıt dışı istihdam arttı bu kadar kayıt dışıyla mücadele etmenize rağmen.

Sayın Bakan, en düşük kadın iş gücü katılımına sahip bir ülkeyiz, en büyük istihdam açığını da yaşayan bir ülkeyiz. İstihdam konusu, maalesef, sanki akışına bırakılmış gibi görülüyor. Hani ne yapmalı dediğimizde, ücretleri artırmak ve çalışma sürelerini gözden geçirmek de yöntemlerden bir tanesi aslında. Ve Sayın Bakan, istihdam maalesef vasıfsızlaşıyor. En fazla istihdam kaybeden sektör yüksek teknoloji sektörü olarak karşımıza çıktı, bu da önemli bir veri diye düşünüyorum. Yine asgari ücret açlık sınırının altında.

Taşeron çalışma konusunda bir aşama katedilmiş değil.

(Mikrofon otomatik cihaz tarafından kapatıldı)

LALE KARABIYIK (Bursa) - Ek süre alabilir miyim.

BAŞKAN - Lütfen, toparlar mısınız Sayın Karabıyık.

LALE KARABIYIK (Bursa) - Peki.

Taşeron çalışmada bir çözüme ulaşılmış değil. Devletin iş imkânı yaratma potansiyeli için düşünüldüğünde belki taşeron açısından yeni bir yapılanma getirilebilir diye düşünüyorum.

Burada söylemek istediğim başka bir şey daha, ekonomik büyümenin gençlere faydasının olmadığı yani sanayinin üretimdeki payı düştükçe genç istihdam üzerinde bir istihdam yaratamama durumu söz konusu Sayın Bakan. Bu nedenle, her zamankinden daha fazla genç istihdamını artırıcı çalışmalar üzerinde durmak durumundasınız diye düşünüyorum. Bu son derece önemli ve zaten şu anda ne evde ne işte olan gençlerin sayısı oldukça da artmış durumda.

İki küçük sorum olacak. Şimdi, Sayıştayın tespitine göre, genel sağlık sigortası prim tahakkuk verilerinin İçişleri Bakanlığının merkezî nüfus idare sistemi (MERNİS) ve SGK'nın Medula sistemlerindeki kayıtlarla karşılaştırılmasıyla 4.315 kişi için ölüm tarihlerinden sonraki dönemler için prim tahakkuk ettirildiği ortaya çıkmış. Ölen kişilere bu prim tahakkuk ettirilmesi sonucunda SGK'nın alacaklar hesabının 2 milyon 380 bin küsur daha fazla gösterildiği ortaya çıkmış. Bu nedendir? Bir program hatası mıdır, bilerek midir? Yani bunun üzerinde bir açıklama rica ediyorum.

BAŞKAN - Sayın Karabıyık, toparlar mısınız lütfen.

LALE KARABIYIK (Bursa) - Son cümlem.

Bir de şöyle bir şey var, buna bir açıklık getirebilir misiniz: Sayıştay denetçilerinin İŞKUR'un denetimi sırasındaki raporunda -kısa yerini söylüyorum- en dikkat çeken tespit, Suriyeli mültecilerin topluma entegrasyonu için kurumun banka hesaplarına gönderilen paranın ve bu paradan yapılan harcamaların kayıt altına alınmaması olduğu ifade ediliyor. Bu, basına yansıdı. Bu ne kadar doğrudur? Bu konuda da bir açıklama getirilmesini rica ederim. Diğer konulara sorular sırasında gireceğim.

Teşekkürler.