ALİM IŞIK (Kütahya) - Teşekkür ediyorum Sayın Başkan.

Sayın Bakanım, değerli Hükûmet temsilcileri, saygıdeğer Sanayi, Ticaret, Enerji, Tabii Kaynaklar, Bilgi ve Teknoloji Komisyonu Başkan ve üyeleri, değerli milletvekillerim, sivil toplum kuruluşlarımızın değerli başkan ve temsilcileri, değerli basın mensupları; ben de öncelikle Komisyonumuzun gündemine gelen perakende ticaretin düzenlenmesi hakkındaki kanun tasarısının görüşmelerinin başlamış olmasından dolayı duyduğum memnuniyeti ifade etmek istiyorum.

Sayın Bakanımız ilk bakan olup Genel Kurul görüşmelerine katıldığı bir günde, hasbelkader bir konuşma sırasında kendisine söylemiştim. Kendisinden beklentimizin, bir an önce bu tasarının Komisyon gündemine getirilmesi olduğunu ifade etmiştim. O da en kısa sürede bu Komisyona geleceğini söylemişti. Kendisine huzurunuzda teşekkür ediyorum. Çünkü, daha önce, ikinci dönem milletvekili olarak görev yaptığım süre içerisinde Sayın Zafer Çağlayan'ın "Birkaç ay içerisinde bu Komisyona getireceğiz, görüşeceğiz, hemen çıkaracağız." sözünü, arkasından Sayın Nihat Ergün'ün "Bandın üzerine tasarı metnini koyduk. Kısa bir süre içerisinde bu Komisyonun gündemine gelecek." sözünü ve zaman zaman da Sayın Hayati Yazıcı'nın bu konudaki çalışmaların devam ettiği sözlerini hatırlayarak, en azından Sayın Bakanın bu sözünün yerine gelmiş olmasından dolayı memnun olduğumu ifade etmek istiyorum.

Diğer taraftan, 2008 yılında Sayın Ahmet Kenan Tanrıkulu, İzmir Milletvekilimiz böyle bir kanun teklifini verdi. Sonra 2011 yılında, 15 Temmuz 2011'de tekrarlamış. Arkasından İzmir Milletvekili Sayın Mehmet Ali Susam, yine 2011 yılında buna benzer bir teklifini vermiş. Yine, Sayın Haydar Akar, Kocaeli Milletvekili, 2013 yılında bu konuda bir kanun teklifini sunmuş. Biraz önce dinlediğimiz Sayın Celal Dinçer, İstanbul Milletvekili, o da 2014 yılında, 8 Temmuz tarihi itibarıyla Türkiye Büyük Millet Meclisine bu tekliflerini iletmişler. Onun üzerine, 13 Ağustos 2014 tarihinde Hükûmet tasarısı yüce Meclise sevk edilmiş. Biraz önce Bursa Milletvekili Sayın Mustafa Öztürk, komisyon üyemiz ve arkadaşlarının böyle bir teklifi verdiklerini duyduk. İstedim, onlar da 3 Kasım 2014 tarihi itibarıyla bu tekliflerini ulaştırmışlar. Yine, Kahramanmaraş Milletvekili Yıldırım Mehmet Ramazanoğlu da 9 Aralık 2014 tarihinde bu tekliflerini yüce Meclise iletmişler. Tekliflerin hazırlığında emeği geçen tüm milletvekillerini ve imzası bulunan milletvekillerini de ayrıca huzurunuzda kutluyor, hepsine teşekkürlerimi sunuyorum. Çünkü, çok önemli bir konuda farklı yönden konuyu ele alarak bu Komisyonun daha detaylı çalışmasına imkân sunmuşlardır. Onun için, huzurunuzda bu arkadaşlarıma da gıyabında hepsine teşekkür ediyorum.

Sayın Bakanım, değerli katılımcılar; tabii ki bu kanun tasarısı diğer tüm tasarılar gibi kendi içinde ciddi bir öneme sahip, bir boşluğu dolduracak. Ancak, özellikle böyle bir tasarının önemi, son on yıl içerisinde esnafın durumundaki değişimin iyi analiz edilmesi durumunda daha da iyi anlaşılacaktır. Özellikle son on yılda icralık olan esnaf sayısı, icraya muhatap olan, ödenemeyen ya da bir şekilde sonradan alınan para tutarı, karşılıksız senet, çek, protesto edilen senet sayıları ve bunların muhatap olduğu miktarlar dikkate alındığında bu sektörde ciddi bir sorunun olduğunu ortaya koyuyor. Ayrıca, açılan ve kapanan iş yerlerini, özellikle iş yeri nitelikleri açısından bir değerlendirmeye tabi tuttuğumuz zaman, -belki sayı olarak çok büyük anlam ifade etmeyebilir- işte, bir ilde 50 tane kapanmıştır, 60 tane açılmıştır veya tersi olabilir. Ama nasıl 50 tane açılıyor veya kapanan 60 tanesi ya da kapanan 50 tanesi nasıl diye ona baktığınız zaman, kapananların çok büyük bir bölümünün -ben diyeyim ki iyimser rakamla yüzde 90, siz deyiniz ki yüzde 99- küçük ve orta ölçekli esnaf ve sanatkâr işletmelerinin olduğunu görüyoruz. O zaman ortadaki bu sıkıntının çözümünü bulacak bir tasarıya bunu dönüştürmemiz lazım, tekliflerdeki önerileri bu anlamda değerlendirmemiz lazım.

Özellikle, kanun teklifleri ile Hükûmetten gelen tasarıyı birleştirerek birlikte değerlendirme imkânı sunan Sayın Komisyon Başkanına ve Divan üyelerine de ayrıca teşekkür ediyorum. Önemli bir konuyu hep beraber değerlendirme fırsatı bulacağız.

Özellikle benden önceki değerli konuşmacılarımızın, kanun teklifini veren değerli milletvekillerimizin de ifade ettikleri gibi, bu tasarıyla ve tekliflerle sektördeki hem sonradan ülkemize girmiş büyük alışveriş merkezleri, grosmarketler ve zincir marketler belli bir düzenlemeye tabi tutuluyor hem de tekliflerle bu değişimin sonucu geleneksel ticaretimizin ana omurgalarından birini oluşturan küçük işletmelerin, esnaf ve sanatkârların korunması gerektiği ortaya çıkıyor. Korunuyor diyemiyorum, çünkü korunması gerektiği yönünde ciddi teklifler var. Hiç olmazsa ayakta kalanların korunması zorunluluğunu, mutlaka -Sayın Susam'ın da ifade ettiği gibi belki küçük işletmeler lehine bir pozitif ayrımcılıkla gerçekten buna ihtiyacımız olduğunu ifade etmek istiyorum.

Yine, tüketici hakları koruma derneklerine özellikle son dört beş yılda gelen başvurular ve özellikle son birkaç ayda gelen dosya sayıları analiz edildiğinde görülecektir ki özellikle esnaf ve sanatkârlarımızın sıkıntılarından dolayı gerek tüketicilerin gerekse esnaf ve sanatkârların kendilerinin başvurularının çok ağırlıklı olduğunu, zamanında mecburiyetten aldığı kredinin 200 lira, 300 lira dosya masrafını geri almak için son birkaç ayda belki de binlerce, yüz binlerce insanın gidip de o 200 liraya muhtaç olduğunu gösteren dilekçeleri tüketici derneklerine ve hakemlerine verdiklerini görmekteyiz. Bu da bu sektörün gerçekten pozitif ayrımcılığa ve korunmaya ihtiyacının olduğunu gösteren çok önemli delillerden birisidir.

Özellikle AVM'lerin haftada bir gün -tekliflerde pazar günü- diğer günlerde, örneğin saat 22.00 itibarıyla veya 20.00 itibarıyla kapatılması, 10.00'da açılıp 20.00'de kapatılması yönünde tüm gelen tekliflerde bir ortak maddenin olduğunu görüyoruz. Ama Sayın Bakanın açıklamalarından anladığım kadarıyla, üzülerek ifade edeyim ki, bu konuda Hükûmetin farklı düşündüğü ortaya çıkıyor.

Sayın Bakanım, biz de hasbelkader bazı ülkelere arkadaşlarımızla birlikte yaptığımız ziyaretlerde bu konunun o gelişmiş ülkelerde nasıl işlediği yönünde kendi aramızda da fikir alışverişinde bulunduk veya oralarda nasıl bu işlem sürdürülüyor ya da kontrol altına alınmış, onları inceleme fırsatı bulduk. Hakikaten arkadaşlarımın da ifade ettiği gibi, gelişmiş ülkelerde belli günlerde bu AVM'lerin kapatıldığı ve diğer işletmelerin, şehir merkezindeki işletmelerin yine ticaretlerini sürdürmeye devam ettiklerini gördük.

Şimdi, Türkiye'de bir ilde 1 tane AVM varsa bunu zorunlu kapatalım demeyelim ama burada bir esnek yaklaşımla, eğer bir ilde birkaç tane AVM var ve aynı semte hitap ediyorsa müsaade edin de bir tanesi bari kapatsın, kendi içlerinde nöbetli bir şekilde bunlar, dünyada olup bitene ayak uydursunlar. Ben, o konuda da Komisyonun değerli üyelerinin mutlaka uygun bir çözümü bulacaklarına inanıyorum. Özellikle, böyle bir düzenlemeyle hem AVM çalışanlarının hem AVM'lerdeki o işletme sahiplerinin hem de onların dışındaki küçük ve orta ölçekli esnaf ve sanatkârların sıkıntılarının önemli ölçüde aşılacağını düşünmekteyiz.

Yerli üreticilerin ve yerli sanayinin desteklenmesi ve korunması adına yine bu düzenlemeler içerisinde mutlaka bazı bize has özellikleri yansıtacak maddeleri koymamız gerektiğini düşünmekteyiz.

Tasarı, genel olarak büyük alışveriş merkezlerinin ve onların zincirlerinin, ticaretlerinin belli bir düzene konulması, alışveriş ilişkilerinin belli kurallara bağlanmasını kapsamakla birlikte diğer küçük ve orta ölçekli işletmelerle esnaf ve sanatkârlarımızın korunmasına yönelik herhangi bir hüküm içermemektedir. Mutlaka böyle bir hükmün bu tasarı içerisine de konması gerektiğinin altını çizmek istiyorum.

Sektör temsilcilerini mutlaka dinlememizin gerektiğini, yine bu kanun tekliflerini veren değerli milletvekillerinin tamamının görüşlerini alabileceğimiz bir tartışma ortamının yaratılması gerektiğini düşünerek, tüm bu teklifleri ve daha geniş bir çalışmayı gerçekleştirebilmemiz için bir alt komisyon marifetiyle bu düzenlemelerin hepsinin bir araya getirilip daha sonra yüce Meclisin bu değerli Komisyon üyeleri tarafından bir kez daha detaylı bir şekilde görüşülmesi tamamlandıktan sonra bir an önce, özellikle bu yasama yılı sonuna kadar bunun kanunlaşması yönündeki dileğimizi ve temennimizi ben de iletmek istiyorum. Ancak Sayın Bakana da bu vesileyle hem destek olacağımızı ifade ederken hem de işinin çok kolay olmadığını da ifade etmek istiyorum. Daha önceki birçok sayın bakan, çok kesin sözlere rağmen bu düzenlemeleri bu Komisyona getirme becerisini gösteremedi ama size gerçekten teşekkür ediyorum. Bundan sonraki aşamada da siz zorlanabilirsiniz. Biz bu tasarının, ülkemize gerekli olduğuna ve bu sektörün düzenlenmesi için de elimizden gelen katkıyı vererek bir an önce kanunlaşması yönündeki düşüncemizi bir kez daha paylaşarak size ve tüm Komisyon üyelerine teşekkür ederken, tüm katılımcılara da bir kez daha saygı ve selamlarımı sunuyorum, hayırlı olsun diyorum.