| Komisyon Adı | : | PLAN VE BÜTÇE KOMİSYONU |
| Konu | : | 2018 Yılı Merkezi Yönetim Bütçe Kanunu Tasarısı (1/887) ile 2016 Yılı Merkezi Yönetim Kesin Hesap Kanunu Tasarısı (1/861) ve Sayıştay tezkereleri a) Adalet Bakanlığı b) Ceza ve İnfaz Kurumları ile Tutukevleri İş Yurtları Kurumu c) Türkiye Adalet Akademisi ç) Anayasa Mahkemesi d) Yargıtay e) Danıştay f)Hâkimler ve Savcılar Kurulu |
| Dönemi | : | 26 |
| Yasama Yılı | : | 3 |
| Tarih | : | 23 .11.2017 |
MEHMET ALİ CEVHERİ (Şanlıurfa) - Teşekkür ediyorum Sayın Başkanım.
Sayın Başkanım, Değerli Bakanım, kıymetli Komisyon üyesi arkadaşlarım; hepinizi saygıyla selamlıyorum.
Adalet Bakanlığı 2018 yılı bütçesinin hayırlara vesile olmasını diliyorum.
Sözlerime Mustafa Kemal Atatürk'ün veciz bir sözüyle başlamak istiyorum: "İstiklal, istikbal, hürriyet her şey adaletle kaimdir." Adalet, istiklalimizi taçlandırır, istikbalimizi aydınlatır, hürriyetimizi nurlandırır. Hürriyetin olmadığı yerde adalet, adaletin olmadığı yerde hürriyet sönük kalır.
Yine, Hazreti Ömer'in âdeta adalet sisteminin anayasası olan "El adlü esasül mülk." yani "Adalet, mülkün temelidir." sözü: Adaletin olmadığı yerde ne mülk olur ne mülkün emniyeti kalır, kısacası vatan da olmaz.
Bir başka husus da "Geciken adalet, adalet değildir." sözünde olduğu gibi, evrensel hukuk normlarına göre hukuk devleti ve hukukun üstünlüğünün gerekleri doğrultusunda yargılama sürecinin hızlı, adil, etkin, güvenli, tarafsız, bağımsız ve isabetli şekilde işlemesi adalet sisteminin temel amacıdır.
Adalet dağıtılırken yeterli bilgi ve belgeye dayanılmalıdır. Aksi takdirde, adil yargılama ve hak arama özgürlüğü zedelenir. Bu da kamu düzeninin bozulmasına ve toplumsal barışın ve huzurun tehlikeye girmesine neden olur. Çünkü hukuk ve adalet, toplumun barış ve kardeşliğinin tutkalı, devletin ise temelidir. Adaletin erken tecellisi için gerek fiziki mekân ve gerekse teknik donanım olarak katettiğimiz mesafe küçümsenemeyecek kadar büyüktür.
Bu arada, Sayın Bakanım, sizin şahsınızda bütün adalet camiasına buradan saygılarımı ve tebriklerimi iletmek istiyorum. Çünkü 15 Temmuz hain FETÖ kalkışmasında Türk yargısı dik bir duruş sergilemiş, daha darbenin ilk zamanlarında hiçbir gelecek endişesi taşımadan milletin yanında yer almış, hain kalkışmayı yapanlar hakkında anında hukuki süreci başlatmışlardır. 27 Mayıs 1960 ihtilalini yapan militarist zihniyetin yanında duran gayriadil Yassıada mahkemelerinde, halkın iradesiyle gelmiş Başbakanına "Seni buraya tıkan irade böyle istiyor." diye haksız idam kararları veren Salim Başol gibi savcıları ve yine aynı şekilde 12 Eylül 1980 darbesini yapanları ve adaletsiz kararları verenleri bu millet unutmadı. Bu kararlar tarihe kara bir leke olarak geçmiştir ve unutulmayacaktır.
Sayın Bakanım, adalet tarihinde, ilk defa, 15 Temmuzda yargının aldığı kararlar Türk yargı tarihine altın harflerle yazılmış ve onurlu sayfalar eklenmiştir.
Hain FETÖ, sızmış olduğu birçok kurum gibi, yargı camiasına da sızmış, verdiği adaletsiz kararlarla, sinsi, planlı ve haince yöntemlerle, toplumun adalet sistemine olan güvenini ve itimadını kaybettirmek istemiş, böylece devletin temellerini sarsmaya çalışmıştır. Ancak "El hain ma iflah." düsturunca bu hainler de son kozları olarak kalkıştıkları hain teşebbüste milletin sarsılmaz imanı ve azimli iradesiyle hüsrana uğramış, iflah olmamış ve olmayacaklardır. Yargı organlarımızın bu hain ve habis unsurlardan temizlenmesi toplumun adalete ve yargıya olan güvenlerini daha da güçlendirecektir, kuvvetlendirecektir.
Sayın Bakanım, değerli milletvekilleri; AK PARTİ Hükûmetimiz, yargıyı adil, güvenilir, bağımsız, tarafsız bir yapıya kavuştururken aynı zamanda altyapıyı da güçlendirme noktasında önemli adımlar atmıştır. 2002 yılında 354 binada gerçekleştirilen yargı hizmetleri yüzde 116 artışla 764 binaya çıkarılmış bulunmaktadır. 2003 yılından bugüne kadar 232 adalet sarayı inşa edilmiş, 40 adet adalet sarayının ise inşası devam etmektedir. 13 binanın projesi tamamlanarak ihaleye hazır hâle getirilmiş, 3 binanın ihale çalışmaları devam etmekte, 54 binanın ise proje çalışmaları devam etmektedir. Böylece, 2002 yılında 596 bin metrekare alanda hizmet verilmeye çalışılırken bugün 3 milyon 803 bin 816 metrekareye ulaşılmış, yapımı devam eden adliye binalarıyla hizmet verilecek kapalı alan miktarı 6 milyon metrekareye ulaşacaktır.
Yine, hükûmetlerimiz döneminde personel sayısında da çok ciddi artışlar olmuştur. Adliyelerde ve ilgili birimlerde görev yapan personel sayımız 2002 yılında 26.274 iken bu sayı bugün 57.724 olmuştur. 2002 yılında 25.407 olan infaz personeli sayımız 2017 yılı itibarıyla 57.684'e çıkmıştır. 2002 yılında hâkim ve savcı sayısı 9.349 iken bugün bu sayı yüzde 73 oranında artışla 16.121 olmuştur.
Bir güzel gelişme de yargı mensuplarının maaşlarının iyileştirilmesinde olmuştur. Bundan dolayı yargı mensupları adına sizlere teşekkür ediyorum. Mesleğe yeni başlayan bir hâkimin 6.400 TL, on yılını dolduran bir hâkimin 9.050 TL ve on üç yılını dolduran bir hâkimin ise 10.880 TL alması meslek mensuplarının sosyal durumları açısından sevindiricidir.
Adalet Bakanlığımızın gece-gündüz demeden, hafta sonu bilmeden çalışan, cezaevlerinin en büyük yükünü çeken infaz koruma memurlarının ve yine mahkemelerin bütün yazışmalarını yapan zabıt kâtiplerinin durumlarının da iyileştirilmesi gerekmektedir. Bütün devlet kurumları içerisinde en çok mesai yapan bu kesim mağdur durumdadır. Ortalama olarak 2.650 TL civarında maaş alan bu kesimin, maaşları düşük olduğu gibi, ek mesai ücretleri de kesilmiş bulunmaktadır. Hem maaşın düşük olması ve hem de ek mesai ücretlerinin kesilmesi bu kesimin yaşam standartlarını çok düşürmektedir. Hiç olmazsa bir defalık seyyanen zam yapılması veya ek mesai ücretlerinin verilmesini takdirlerine arz ediyorum.
15 Temmuz hain kalkışmasından sonra artan yargı yükü, 15 Temmuz sürecinden sonra ciddi manada hâkim ve savcı alımları yapılarak, ihraçlardan dolayı boşalan kadrolar büyük oranda takviye edilerek tekrar azaltılmıştır.
Diğer bir husus ise il protokolünde 4'üncü sırada yer alan yargı temsilcileri VIP hizmetlerinden istifade edememektedirler. Başsavcıların, Adalet Komisyonu başkanlarının ve birinci sınıf hâkimlerin hiç olmazsa VIP hizmetlerinden yararlandırılmaları bu müstesna mesleğin hakkıdır diye düşünmekteyim.
Bu arada, cezaevlerinde yatan mahkûmların da bir isteği bulunmaktadır. Bu istek, açık cezaevinde kalan ve iş yurtlarında çalışan işçilerin sigortaları kesildikten sonra 150 TL ila 200 TL arasında olan maaşlarının yükseltilmesi olup bu maaşların nispeten iyileştirilmesini talep etmektedirler. Bu durumu da takdirlerinize arz ediyorum.
Sayın Bakanım, bu genel değerlendirmeden sonra Şanlıurfa'nın da durumuna bakacak olursak: Özellikle Şanlıurfa merkezdeki mevcut adliye binamız ciddi manada yetersiz durumdadır. Şanlıurfa Merkez Adliyesi hizmet binasının toplam kullanılabilir kapalı alanı 14 bin metrekare olup mevcut ihtiyaçların onda 1'ini ancak karşılayabilecek kapasitedir. Hâkim ve savcılar 14-15 metrekarelik odalarda ikişer kişi olarak oturmakta olup Şanlıurfa Merkez Adliyesinde hâkim ve savcılarla birlikte toplam çalışan sayısı 620 kişidir. Ayrıca, görevli polisler, temizlik işçileri, geçici işçiler ve diğer çalışanlarla birlikte bu sayı çok daha yükseklere çıkmaktadır. Bu nedenle Şanlıurfa merkezde yeni bir adliye binası ihtiyacı bulunmakta olup bütün projeler tamamlanmıştır. 2018 yılı yatırım planına alınması uygun olacaktır. Bu hususu geçen sene de ifade etmiştim, 2017 yılı yatırım programına alınması gerekiyordu ama hâlen bekliyor. Takdirlerinize sunuyorum. Özellikle, Sayın Müsteşarım, bu hususta özel ilginizi talep ediyorum.
Yine Şanlıurfa merkezde 84 adet lojman bulunmaktadır. Oysa mevcutta 130 kadar hâkim ve savcının görev yaptığı düşünülürse 40 civarında yeni lojman yapılması durumunda hem güvenlik hem de Şanlıurfa'da kiraların yüksek olmasından dolayı mağduriyetlerin önüne geçilecektir. Bu arada, lojmanlar yapılana kadar kira yardımı yapılmasını da yine takdirlerinize arz ediyorum.
İhraçlar, tayinler ve diğer sebeplerle Şanlıurfa ve ilçelerinde ciddi şekilde kâtip eksikliği oluşmuştur. Bir ay içerisinde yapılacak sınavlarda bütün Şanlıurfa ve ilçeleri için toplam 15 kadro tahsis edilmiştir ancak bu sayı ihtiyaçların çok altındadır. Yeniden zabıt kâtibi kadrosuna ihtiyaç bulunmaktadır.
İlçelerimizin durumuna baktığımızda, Suruç ilçesinde mevcut adliye binası kaymakamlık binasının alt katıdır, oldukça yetersizdir. 5 dönüm arazi tahsisi yapılan yeni adliye sarayının yapımına başlanmamıştır. Bir an önce yapılması, yoğunluğu fazla olan Suruç ilçemizde yoğunluğu azaltacaktır. Yine Suruç'ta adliye lojmanı bulunmamaktadır. Hâkim ve savcıların tamamı Şanlıurfa merkezde ev tutarak gidiş geliş yapmaktadırlar. Suruç'a güvenlik gerekçeleri dikkate alınarak acil olarak yeni adliye lojmanı yapılmasını takdirlerinize arz ediyorum. Tahsis edilen adliye binası arsasına lojmanların da yapılması mümkündür. Ayrıca, burada da zabıt kâtibi ihtiyacımız mevcuttur.
Birecik ilçemize baktığımızda, Birecik yeni adliye binası yapımına 2018'de başlanacaktır. Mevcutta, 70 metrekarelik ve kırk yıllık olan 10 adet çok yetersiz lojmanları vardır. Bakanlığın onay vermesi hâlinde Birecik'te özel sektörce yapılan inşaatlardan 20 dairenin alımı yapılabilir. Bunu da yine takdirlerinize sunuyorum. Birecik'e ayrıca bir cezaevi yapılması ihtiyacı vardır ve burada da zabıt kâtibi eksikliğimiz mevcuttur.
Akçakale için teşekkür ediyorum. Adliye binamızın yapımı devam ediyor, 2018 ortalarında bitirilmesi planlanıyor. Burada da yine lojman ihtiyacımız ve zabıt kâtibi ihtiyacımız var.
Ceylanpınar ilçemize baktığımızda, burada da yine adliye binası ihtiyacımız, lojman ihtiyacımız bulunuyor.
Bozova'da adliye binamız güzel, hizmet yapılıyor ancak burada da 6 adet lojmana ihtiyacımız var.
Halfeti ilçemizde 2013 yılında yapılmış adliye binamız güzel bir şekilde hizmet veriyor. Burada 8 adet yeni alınmış lojmanı bulunuyor, bundan dolayı da Halfeti adına teşekkür ediyorum ancak kâtip eksikliğimiz var.
Viranşehir ilçemizde hizmet binamız çok güzel, orada da adliye lojmanı satın alınmış ancak kâtip eksikliği mevcut sadece.
Harran ilçemizde yine adliye lojmanı bulunmadığından 10 adet lojmana ihtiyacımız var, kâtip eksikliğimiz var.
Takdirlerinize arz ediyorum.
Bu düşüncelerle 2018 yılı bütçenizin hayırlara vesile olmasını diliyor, saygılar sunuyorum.