BÜLENT KUŞOĞLU (Ankara) - Sayın Başkan, teşekkür ederim.

Sayın Başkan, değerli milletvekilleri, Sayın Bakanım, değerli bürokratlar, değerli basın mensupları; hepinizi saygıyla selamlıyorum öncelikle.

Sayın Bakanım, bütçeniz hayırlı olsun. İlk bütçe sunumunuz. Ekibinizle birlikte başarılar diliyorum size.

Çok büyük bir bakanlık tabii ki yatırımcı bakanlık olarak. "21 genel müdürlük var." dediniz yeni dönemde. Biz bununla ilgili on dakika içerisinde hem 2017 kesin mizanıyla ilgili hem de 2019 bütçesiyle ilgili eleştiriler yapacağız, değerlendirmeler yapacağız. Tabii ki ne kadar başarılı olur bilmiyorum ama hızlı bir şekilde yapmamız gerekiyor.

Sunumunuzda belirttiğiniz üzere çok önemli bir bakanlıksınız. "Hayalleri hakikat yapmak için çıktığımız bu yolda en büyük şevkimiz, vatanımızın bekası, dayanağımız ise halkımızın duasıdır." diyorsunuz. Sayın Bakanım, kanunların da, mevzuatın da, hukukun da düsturunuz olması lazım; insan haklarına ve emeğe de gereken değeri vermeniz lazım, öncelikle sizin. Bunu neden söyledim? Biraz sonra geleceğim Sayıştay raporlarına. Bakanlığınızla ilgili çok güzel raporlar var. Sayıştay denetçilerini tebrik ediyorum. Ancak, bazı konulara değinmediniz. Mesela, bu yaptığınız önemli çalışmalar sırasında Çorlu kazası gibi bir kaza söz konusu oldu. Henüz ne olduğunu, kimlerin sorumlu olduğunu, oradaki sıkıntının ne olduğunu bilmiyoruz. Bununla ilgili gereken dersler çıkarılıyor mu, bu konularla ilgili bilgi vermediniz, bunların eksik kalmaması lazım.

Yaptığınız çalışmalar sırasında da Karayolcular olarak, siz onu biliyorsunuz ya da diğer genel müdürlüklerin, hukuka çok dikkat etmesi lazım. Benim de, muhtemelen sizin de tanıdığınız eski bir Karayolcu dostum, şimdi müteahhitlik yapıyor, şöyle söylemişti bana: "Ya, biz geçmişte yol yapacağız diye kişilerin hakkını, hukukunu gözetmeden giderdik, kamulaştırırdık, bedelini falan ödemeden yolu yapardık. Ne hakkımız var insanların hakkını, hukukunu devlet adına ihlal etmeye? Adamlara yol yapıyoruz, daha ne istiyorlar." derdik diyor. Herkesin hakkı, hukuku çok önemli. Sizin, özellikle bakanlık olarak bu hakka, hukuka, mevzuata çok dikkat etmeniz lazım, herkesten daha fazla sizin dikkat etmeniz lazım. Geçmiş dönemlerde, siz de hatırlayacaksınız, Binali Bey de bu konuda söz verdi, Ahmet Bey de yine değerli bir bakan olarak bu konularda söz verdi, kesin hesapla ilgili daha dikkatli olunacağına ama bu dönem Sayıştay raporlarında çok önemli sorunlar var, biraz sonra değineceğim.

Bugün, ekim ayı enflasyon rakamları açıklandı Sayın Bakanım, bilmiyorum haberiniz oldu mu, enflasyon 25,24 olmuş ve her şey yükselirken bir tek ne düşmüş biliyor musunuz? Sadece ulaştırmada bir düşüş var, ulaştırma sektöründe tek grup, tek grup ulaştırma, burada bir düşüş var, sıkıntı var yani sektörde.

Hemen bir konuyu sormak istiyorum: Bu yatırım durumunu verdiniz ya, yatırım durumunda toplam proje sayısı 3.477, toplam proje tutarı da 389 milyar 854 milyon. Bunu, arkadaşlarımız bölgesel olarak dağılımını da verebilirler mi? Tutar ve sayı olarak bölgesel dağılımını, her iki şekilde de.

Bir de soru olarak, belki akşamüstü burada olmayabilirim, siber saldırı sayısının nitelikleri... Ne kadar saldırı yapıldı son üç sene içerisinde, bunun nitelikleri neler, hangi sektörlere ağırlıklı olarak ve nereden geliyor Sayın Bakanım? Özellikle onları verebilirseniz çok memnun olurum.

Bir noktaya da dikkatinizi çekip hemen Sayıştay raporlarına geçmek istiyorum. Tren hatları için kutluyorum, hakikaten güzel bir çalışma fakat yolcu taşımasındaki başarı yük taşımacılığında yok henüz. Orada önemli bir kapasite atıl bekliyor. O konuyla ilgili olarak yapılması gereken epey bir iş var, ona dikkatinizi çekeyim.

Şimdi, Karayollarının 2017 kesin hesabında nazım hesaplara bakıyorum, 378 milyar liralık bir rakam. Bu, KÖİ yatırımları biliyorsunuz, yap-işlet-devretle ilgili yatırımlar; bunlar nazım hesapta takip ediliyor, 378 milyar. Diğer şeyleri bilmiyoruz, onlarla ilgili rakamları bulamadım ama sadece Karayollarıyla ilgili kamu-özel iş birliği çerçevesindeki riskimiz 378 milyar. Sayın Bakanım, biraz önce sunumunuzda dediniz ya 130,9 milyarlık yatırım yaptık; bunun 95 milyarı tamamlanmış, devam eden de 35,9 milyar. Yatırımın tamamlanması riskin bittiği anlamına gelmiyor. Şu anda önemli ölçüde ödemelerimiz söz konusu biliyorsunuz. 378 milyar liralık bir risk var, böyle bir risk taşıyorsunuz bu ülke için, toplum için. Yani bu 131 milyar liralık yatırımı yapabilmek için devlet bir taraftan da faiz alıyor, borçlanıyor, faiz ödüyor. Bunları da hesaba katmanız lazım yani siz yatırım yaparken kutsal bir iş yapıyorsunuz bakanlık olarak ama öbür taraftan da bunun bir alternatif maliyeti var, onu görmeniz, bilmeniz de lazım, ona göre hareket etmeniz lazım. 378 milyar sadece Karayolları yatırımlarıyla ilgili bir risk taşıyor bu ülke. Bunların bir kısmı, Zafer Havaalanı gibi riskler şu anda bütçeye, devlete yansımış vaziyette, birçok köprüyle ilgili olarak biliyoruz. Bu sene bütçeye ne kadar ödenek kondu, bununla ilgili bilgi verirseniz memnun olurum yani bütçe ne kadarını, bu kamu-özel iş birliği çerçevesinde yatırımı üstlendi ulaştırma yatırımlarıyla ilgili olarak bilgi verebilirseniz çok memnun olurum.

Şimdi, gelelim Sayıştay raporlarına. Tekrar kutluyorum arkadaşları. Bakanlığınızla ilgili 2017'de şartlı görüş verilmiş. 6 bulgu var, 21 bulgu da denetim görüşünü etkilemeyen bulgu olarak ki bunlar çok çok önemli maddeler içeriyor. Hepsi aslında çok önemli ama bazılarını bilginize sunmak istiyorum, tutanaklara geçsin istiyorum. Mesela 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu'nun 21'inci maddesinin (b) bendinde öngörülen şartlar oluşmadığı hâlde pazarlık usulüyle ihaleye çıkılmış. Yani, mevzuata -her sene böyle oluyor- hiç dikkat etmiyorsunuz, mevzuatı hiç dikkate almıyorsunuz Sayın Bakanım, bakanlık olarak. Bakanlar Kurulu kararı olmadan yerel yönetime ait projenin yapımının bakanlık tarafından üstlenilmesi. Yani İstanbul Büyükşehir Belediyesinin yapması gereken işi siz Bakanlar Kurulu kararı olmadan üstlenmişsiniz, yapmışsınız.

Proje maliyetinin çok üstünde bedelle ve gecikmeli olarak tamamlanması söz konusu bazı işlerin ki burada tablolar hâlinde belirtilmiş, çok enteresan rakamlar var burada, vaktimiz olsa girmek isterim.

(Mikrofon otomatik cihaz tarafından kapatıldı)

BÜLENT KUŞOĞLU (Ankara) - Mesela Tablo 5'te bakarsınız, 6 katı bir maliyetle gerçekleşmiş, 6 katı. Birçoğunda bu durum söz konusu.

Yapım işlerinde ilave işler nedeniyle meydana gelen iş artışlarının kamu ihale mevzuatına ve işin sözleşmesine uygun olarak yapılmaması. Şimdi, bunlar aslında bizim kesin hesap teklifiyle ilgili bir komisyonumuz olsa bunları saatlerce tartışmamız, konuşmamız lazım, maalesef, böyle bir eksiklik var, hemen on dakika içerisinde sadece başlıklar hâlinde söyleyebiliyorum.

Karayolları Genel Müdürlüğüyle ilgili olarak da burada da 8 şartlı görüş verilmiş, aslında Sayıştay çok diplomatik bir dil kullanıyor normalde hem Ulaştırma Bakanlığı için hem de Karayolları için olumlu görüş vermemeleri lazım. Burada da şartlı görüş verilmiş 8 bulgu var, 8 önemli bulgu. Bu OGS ve HGS geçişlerinde çok fazla kaçak var, o bölümde ona dikkatinizi çekeyim. 13 de denetim görüşünü etkilemeyen bulgusu var Sayıştayın.

6, 7, 12 yap-işlet-devretle ilgili onları gündeme getirmek istiyorum. Bakın, 6'ncı bulguda "Yap-işlet-devret sözleşmelerinde yapım süresinin başlangıcının mevzuata aykırı olarak düzenlenmesi uygulama sözleşmesinin yürürlüğe girmesi, görevli şirketin kusuru nedeniyle gecikmesine rağmen, şirketin kusuru nedeniyle gecikmesine rağmen sözleşmesinde öngörülen yaptırımların uygulanmaması ve sözleşme kapsamında yaptırılması gereken lojmanların yaptırılmaması." Yatırım yapıyoruz, bunlar çok güzel ama bunlara da dikkat çekmemiz lazım, bunlara da dikkat etmemiz lazım. Bunlar Sayıştay tarafından sorulmuş, şunu demiş Karayolları: "Yap-işlet-devret yönteminin temelde özel sektör dinamiklerini harekete geçirmek suretiyle kamudan bir kaynak çıkmadan yatırımların bir an önce hızlı ve ekonomik şekildie..." Kamudan kaynak çıkıyor Sayın Bakanım, biraz sonra inşallah vereceksiniz, kamudan bir kaynak çıkıyor, Türkiye borçlanıyor. Bu yatırımları finanse etmek için alternatiflerini de düşünürsek Türkiye sürekli olarak borçlanıyor, faiz ödüyoruz. Bakın, 2019'da 117 milyardan daha fazla bir faiz ödemesi var, 2019'da 117 milyardan fazla, 117 milyar 300 milyon. Çok önemli. Kamu yatırımlarının toplamı 65 milyar, faiz ödemesi 117 milyar. Kamudan kaynak çıkmıyor değil, çıkıyor, bunları düşünmemiz lazım. Bunu yapabilmek için bile alternatif maliyetler var her hâlükârda sıkıntı söz konusu oluyor. Bu, biraz önce okuduğum madde dolayısıyla şirket haksız olarak 180 gün fazla işletme hakkı kazanmış, bunların kamuya kazandırılması lazım yani bu şeylere uyulması lazım. 7'nci bulgu "Yap-işlet-devret modeliyle yapılan Gebze-Orhangazi-İzmir, İzmit Körfez Geçişi ve bağlantı yolları da dâhil olmak üzere otoyol yapım işinde uygulama sözleşmesinin yürürlüğe girmesi görevli şirketin kusuru nedeniyle gecikmesine rağmen öngörülen yaptırımların uygulanmaması ve uygulama sözleşmesine aykırı işlemler yapılması." Şirket tarafından kusurlu, kabahatli olmasına rağmen, bazı eksiklikler olmasına rağmen gereken yapılmamış.

12'nci bulguda "Yap-işlet-devret modeliyle yapılan Gebze-Orhangazi-İzmir, İzmit Körfez Geçişi ve bağlantı yolları da dâhil olmak üzere otoyol yapım işinde geçerli bir dayanağı olmadan doğrudan sözleşme adı altında sözleşme yapılması ve bu sözleşmenin uygulama sözleşmesine aykırı hükümler içermesi." de yine bu çerçevede eleştirmemiz gereken bir konu.

Sivil Havacılık Genel Müdürlüğüyle ilgili olarak da şartlı görüş verilmiş Sayın Bakanım, 5 bulgu var, 1 bulgu da denetim görüşünü etkilemeyen görüş ve hepsi de çok önemli bulgular bunlar. Vaktimiz yok, girmiyorum.

Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumunda da 4 bulgu söz konusu denetim görüşünü etkilemeyen. 3'üncüsü önemli, onu yine kayıtlara geçmesi için okuyacağım, Sayın Başkanım, sizin de dikkatinize sunuyorum bunu, bilmiyorum fark ettiniz mi bulgu 3 BTK raporunda. "5018 sayılı Kanun'un düzenleyici ve denetleyici kurumlara uygulanmayan hükümleriyle ilgili yeterli yasal düzenleme bulunmamasının BTK da dâhil olmak üzere bu kurumların mevcut mali sisteme uyum sağlayamamalarına ve bu kurumların hesap verme sorumluluklarının Türkiye Büyük Millet Meclisinde gereği gibi görüşülmemesine sebep olması." diyor. Bu konuya dikkatimizi çekiyor Sayıştay denetçileri, bununla ilgili düzenlemeler yapılması lazım, bununla ilgili gelecek dönemki bütçe çalışmalarında kurumların uyarılması lazım.

BAŞKAN - Bunu da kaleme alabilirlerdi yani "Yeterli denetim yapamıyoruz." da diyebilirlerdi Meclise atıfta bulunacaklarına.

BÜLENT KUŞOĞLU (Ankara) - "Zaten yeterli denetim yapılamıyor." diyor.

GARO PAYLAN (Diyarbakır) - Açın önlerini Başkanım.

BÜLENT KUŞOĞLU (Ankara) - "Yapılamıyor." diyor zaten. Zaten onu söylüyor. Bunun dikkate alınması lazım.

Sayın Bakanım, bu konuda bakanlığınızla ilgili olarak, yaptığınız yatırımlarla ilgili olarak, mevzuata uyumla ilgili olarak çok fazla eleştirimiz var. Sizi bir taraftan teşvik etmek, bir taraftan ekibinizin, bürokrasinin hevesini, şevkini kırmamak istiyoruz ama bir taraftan da yıllardan beri bu mevzuata, hukuka uygun hareket edilmemesinin ve bu yatırımların alternatif maliyetinin düşünülmemesinin sıkıntılara sebep olduğunu da anlatmak istiyoruz ama bu kadar süre içerisinde maalesef mümkün değil, fakat hakikaten önemli konulardır bunlar, önemli işler yapıyorsunuz ama bu diğer tarafıyla ilgili yani işin mühendislik bölümü dışındaki hukuk, mali mevzuat ve devlet mevzuatıyla ilgili hükümlerine de uyulması şarttır, bu konuda tekrar konunun dikkate alınması uyarısını yapıyorum. Size ve bakanlığınıza başarılar diliyorum. Hayırlı olsun bütçelerimiz.