KEMAL ZEYBEK (Samsun) - Sayın Başkanım, TRT'nin Değerli Müdürü ve yöneticileri; bugün kültürel, siyasal ve ekonomik olarak Türkiye toplumunun, ülkemizin aydınlanmasında ve dünyada bilgilendirme açısından büyük sorumluluk arz eden bir kuruluşun Sayıştay görüşmesini yapıyoruz.

Tabii, TRT kendi kaynaklarını kendi yaratan durumda değil. 81 milyon insanın bir araya gelip hanelerin, kurum ve kuruluşların büyük desteğiyle icra yapan bir kuruluş. Cep telefonlarından yüzde 6, tablet bilgisayarlardan yüzde 2 vergi alındığı, diğer tarafta, TRT bandrollerinden ve Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu gelirlerinden kendi ekonomisini sağlayan bir durumda. Biz bunun neden böyle olması gerektiğini pek fazla eleştirmiyoruz çünkü eğer bu kuruluş yayın yapacaksa, toplumu bir şekilde haberdar edecekse, olan olaylardan, gelişmelerden bizi haberdar edecekse bunun da bir şekilde yapılması gerektiği inancındayız. Ama kamu hizmeti yayıncılığının finansmanı sadece mali bir nitelik taşımakta, finansman kaynağı ve bunun temininde uygulanan yönteme ilişkin finansal özerklik kurumsal özerkliğin ayağını oluşturmaktadır. Yani bu yapı böyle oluşmaktadır, almış olduğumuz vergilerle.

TRT'nin özerklik ve yayında tarafsızlık ilkesine göre kamu yayıncılığı faaliyetlerini sürdürmesi, finansman kaynağının garanti altına alınması, gelir kaynaklarının siyasi erkten bağımsız ve ekonomik gelişmeler karşısında etkilenmeyecek bir finansman yönetimini sağlayacak yapıya kavuşturulması gereklidir ve önemlidir. TRT, gelirlerini toplumun tamamından karşılarken, yayınlarını toplumun tamamının istek ve taleplerini dikkate alarak yayın yapması da gerekmektedir.

TRT yayınlarının iktidar lehine, muhalefet aleyhine yayın yaptığı izlenimi toplumda yaygın bir kanaat hâline gelmiştir. TRT'nin iktidarın etkisinden uzak, toplumun bütün kesimlerinin beklentilerini karşılayacak yayın yapmasını ve toplumu objektif bilgilendirmesi yönünde yayın yapmasını bekliyoruz.

Ben buradan soruyorum, tabii, arkadaşlarımızda bu soruyu çok yönelttiler: Seçimlerde ve günlük olaylarda siyasi partilerin ve siyasi partilerin demeçlerinin veya haberlerinin yayınlanmasında eşit ve adil bir yayıncılık yapmadığınızı biliyoruz ama buna rağmen, 2018 yılında özellikle partilere endeksli, AK PARTİ'ye, Cumhuriyet Halk Partisine, İYİ PARTİ'ye, Milliyetçi Hareket Partisine, Hakların Demokrasi Partisine ve Saadet Partisine kaç saniye, kaç saat zaman ayırdınız? Bunun ayrıntılı ve detaylı olarak kendi tarafımıza bildirilmesini istiyoruz. Bu sorumuzun da cevabını istiyoruz.

Diğer tarafta, şimdi, Sayıştayın denetimlerinde 81'inci sayfa ve 40'ıncı sayfada TRT'nin 37 milyon 300 bin TL'lik bir elektrik kullandığı, bunun da yüzde 10 tasarruflu olması için, verilen dağıtım şirketleriyle sözleşme yapması gerektiği belirtilmiş şu anda. Burada, bu sözleşme yapılmadığına göre, bu dağıtım şirketi sizin hizmet aldığınız yerlerde, elektrik kullandığınız yerlerde hangi firmalardır? Bu firmaların zaten yandaş şekliyle dağıtım şebekeleri olduğunu biliyoruz. Halkın pahalı elektrik kullanmasından yana, halkın elektrik payından bedel alarak hizmet verdiğinize göre, bir de bunlarla tasarruf edebilecek şekilde niye sözleşme yapmadınız? Sayıştay bu konuda sizi açık ve net şekilde uyarmış. Bunun, bir dahaki dönemlerde, 2019 yılında, 2018'in bu ayından sonra, eğer yapılmadıysa yeniden gözden geçirilip yapılmasını talep ediyoruz.

Şimdi, TRT'nin 81 milyon insanın bandrollerinden, elektrik gelirlerinden hizmet aldığını söyledik ve toplumun belli parti, belli zümre, belli kültür yapısının öne çıkarılarak yayın yaptığınızı biliyoruz çünkü yayınlarınız bunu gösteriyor. Eğer demokratik bir yapı içerisinde siz yayıncılık yapacaksınız, eğer geleceği, bu toplumu her bireyin kendisinin rahatça algılayabileceği, öğrenebileceği bilgileri topluma yönelik verebiliyorsanız ve ideolojik bir yapı içerisinde, o yapıyı da tek yönlü yapmamanızı almış olduğunuz o ödentilerden dolayı talep ediyoruz. Toplumun tüm kesimlerinden alınan pay ve vergilerin sizin istek... İdeolojik dedik, siyasal dedik, kabullenmiyoruz bu tür yapıları. Bu ayrımcı yayında toplumun çoğunluğunun kabul etmediği fakat parasını aldığınız hâlde... Helal haramı bilenler için söylüyorum bunu, hak hukuk bilenler için söylüyorum, çoğunluğun hakkını hukukunu savunanlar için söylüyorum, bu hakkı hukuku yiyenleri -benim de hakkım varsa yeniliyorsa- bu hakkı yiyenleri destekleyenlere de bir şekilde hakkımı helal etmiyor ve sağlığımda da bu hakkı helal etmiyorum ve toplumun da, tüm yurttaşların da bu doğrultuda düşünceleri olduğuna inanıyorum.

Bizler bu ülkede ırk, millet, din, kültür, bölgesel farklılıklarımızın olduğunu biliyoruz. Biz bu farklılıkları gözeterek TRT'nin de bu şekilde, onların tüm görselliklerini, onların tüm kültürel değerlerini ifade edebilecekleri şekilde yayın yapmasını istiyoruz çünkü her bölgenin, her kuruluşun, her milletin kendine göre kültürel değerleri vardır. Bu değerler bir şekilde ayrım yapılmadan ve ayrıcalıklı hareket edilmeden dile getirilmelidir.

Meşrep, mezhep, bir parti çoğunluğu, düşüncesi, görüşü uygun olmayan kültürel değerlerin... Tek tip yayınlar yaptığınızı ve yapmaya devam ettiğinizi ve bunu da bir şekilde durduramadığımızı ve toplumun çoğunluğunun şu andaki yönetsel durumdaki yapı içerisinde olmadığı, az önce belirtmiş olduğum partilerin çoğunluk yüzdesinin oy verenlerine, şu anda onlara karşılık yayınlar yapılmadığını görmekteyiz. Toplumun geneline hitap eden, toplumun genelini kucaklayan bir düşünce, bir anlayış, bir bilgi, bir teknoloji yönünde, ve çocuklarımızın da daha bilgili, daha eğitimli, bunun da ilim yönüyle daha ön plana çıkarılmasını talep ediyoruz. Çoğu zaman, TRT'de bakıyoruz... İnanç değerlerimize tabii ki saygılı olmalıyız, saygılı bir şekilde bizi aydınlatan, bilgilendiren yayınların tabii ki yapılması gerekir ama benden önceki konuşmacı arkadaşların da belirttiği gibi, bu üfürükçü tüfürükçü insanların TRT'ye çıkarılıp toplumu ters bir yerden yönlendirmesini, ahlak değerlerimizin bozulmasına neden olmasına engel olunmasını temenni ediyorum. Bu düşüncelerimle yayıncılığınızda başarılar diliyorum