| Komisyon Adı | : | PLAN VE BÜTÇE KOMİSYONU |
| Konu | : | 2019 Yılı Merkezi Yönetim Bütçe Kanun Teklifi (1/276) ile 2017 Yılı Merkezi Yönetim Kesin Hesap Kanunu Tasarısı (1/275) ve Sayıştay tezkereleri a)Sağlık Bakanlığı b)Türkiye Hudut ve Sahiller Sağlık Genel Müdürlüğü c)Türkiye İlaç ve Tıbbi Cihaz Kurumu ç)Türkiye Sağlık Enstitüleri Başkanlığı d)Türkiye Kamu Hastaneleri Kurumu e)Türkiye Halk Sağlığı Kurumu |
| Dönemi | : | 27 |
| Yasama Yılı | : | 2 |
| Tarih | : | 13 .11.2018 |
BÜLENT KUŞOĞLU (Ankara) - Teşekkür ederim Sayın Başkan.
Sayın Başkan, değerli milletvekili arkadaşlarım, Sayın Bakanım, Bakan yardımcıları, değerli bürokratlar ve değerli basın mensupları; hepinizi saygıyla selamlıyorum.
Sayın Bakanım, ilk bütçeniz bu; hayırlı uğurlu olmasını diliyorum, ekibinizle beraber başarılar diliyorum size.
Bu ilk bütçeniz. Bu, Cumhurbaşkanlığı hükûmet sisteminden sonra da Sağlık Bakanlığının ilk bütçesi. Bir farklılık olsun isterdim yani bunu bekliyorduk daha doğrusu, sizin de ilk bütçeniz. Geçmişten beri, 2011'den beri Komisyon Üyesiyim, her sene böyle bir şey geliyor bize ama isterdim ki bu dönem bir farklılık olsun, sizinle beraber daha farklı bir vizyon gelsin Sağlık Bakanlığına. Hem verilen rakamlar, tablolar hem de geleceğe dönük olarak sizin neler yapmak istediğinizi -bu konuyu bilen bir kişi olarak, bu konularda uzman bir kişi olarak- çok daha net görelim. İnşallah, son bölümde öyle bir vizyonunuzu açıklarsınız sağlıkla ilgili olarak. Çünkü sağlıkla ilgili durum, değerli arkadaşımın söylediği kadar iyi değil. Sizin verdiğiniz tabloda 2002 yılında toplam sağlık harcamaları 5,2 iken şu anda 4,6'ya düşmüş vaziyette, gayrisafi yurt içi hasıla içerisindeki oranları. Neden 2002 esas alınır bilmiyorum; çok özelliği olan bir yıl değildi, Türkiye'nin en fazla krizle muhatap olduğu cumhuriyet tarihinin sıkıntılı bir dönemi, neden 2002'yle kıyaslıyoruz bilmiyorum. Kamu sağlık harcamalarının oranı 2002'de 3,7 iken 3,6'ya düşmüş 2016'da. Yine 2002'de 1,5 iken şimdi 1'e düşmüş gayrisafi yurt içi hasıla içerisindeki oranları. Yani daha farklı bir tablo ortaya koymanız gerekir sizin, yeni bir Sağlık Bakanı olarak bu vizyonu ortaya koymanız gerekir.
Sayın Bakanım, bu aldığınız, başladığınız bakanlıkta hakikaten başarılar diliyorum ama çok önemli özellikler var. Mesela bize hep şunu söylediler: "Türkiye Halk Sağlığı Kurumu ve Türkiye Kamu Hastaneleri Kurumu çok iyi olacak, çok başarılı olacak." "Ya burada ne olacak, ne değişiyor, ne yapıyorsunuz?" diye günlerce bunları sorduk; hep hikâyeler anlatıldı, doğru dürüst açıklamalar yapılmadı. Çok iddialı bir şekilde bu kurumlar kuruldu, iki sene sonra dönüş yapılmak zorunda kalındı. Gene bakanlık içerisine alındı, o anlayıştan vazgeçildi, yürütülemedi bu ve bu, sessiz sedasız yapıldı. Neden bu sistemi seçtik, neden ondan sonra bunları genel müdürlüğe dönüştürdük; bunlarla ilgili hiçbir açıklama yapılmadı. Bilmiyorum, siz bu konuya vâkıf mısınız ama önemli bir konu. 2017 içerisinde bu değişim gerçekleştirildi, bununla ilgili hiçbir şey yok. Sayıştay raporlarına biraz sonra gireceğim. Orada bu konunun değişimi dönüşümü sırasında da bazı problemlerin ortaya çıktığını görüyoruz, sıkıntılı bir konu.
Bir de şimdi, bu sizin devraldığınız bu Sağlık Bakanlığında çok önemli bir konu var. Milyonlarca, milyarlarca dolar tutarında, bütçenin dışında bir yatırım yapılıyor, bu da çok iddialı. Sayın Bakanım, bakın, "Sağlık yatırımlarında kamu-özel iş birliği modelinin klasik modelle finansal karşılaştırılması"; 2014 tarihli bu, bize bu şekilde, böyle açıklamalar yapıldı, burada günlerce tartıştık, sayın hukuk müşavirimiz de burada. Burada tek tek yazıyor: Kamu-özel iş birliği projelerinin üstün tarafları, neden yapıldığı, hedefleri, vesaire. Sonuçta, bir yıl hazırlık, YPK onay ihale sonuçlandırma süreci, üç yıl yatırım dönemi, yirmi beş yıl işletme dönemi, ondan sonra da bakanlığa teslim edilecek vesaire.
Şimdi, arkadaşlarım da söyledi, ya siz bununla ilgili tek bir rakam söylemediniz. Burası Plan ve Bütçe Komisyonu, tamam, sağlığı da masaya yatıracağız, yapılan işleri de ama Plan ve Bütçe Komisyonuna... Sizin hastaneleriniz var, siz gidip de hastanelerinizden mali tabloları istemiyor musunuz? Sizin mali tablolarınız içerisinde bununla ilgili tek bir bilgi yok. Bizim mevzuatımıza göre, bunların mali tablolar içerisinde olması lazım, değerlerinin bulunması lazım, bilinmesi lazım, sizin de bilmeniz lazım. Sanırım ne siz biliyorsunuz ne değerli arkadaşlarım biliyor. Biliyorsanız, bize söylemiyorsanız, bu da garip yani Türkiye Büyük Millet Meclisi adına, halk adına, bu millet adına, denetim yapan bir kuruma bu bilgiyi vermiyorsanız, o çok büyük bir handikap zaten, sıkıntı. Ha, siz bilmiyorsanız, o da ayrı bir sıkıntı. Ama, kayıtlarımızda yok. Böyle bir şey olamaz herhâlde değil mi? Yani, siz gidip de hastanelerinizin hesabını almaya kalktığınızda, bazı konular mali tabloların dışında bırakılmışsa, sıkıntı olmaz mı?
Bakın, ben, bu konuları bilen birisi olarak bakmaya çalışıyorum. Şimdi, 2017 kesin hesabı içerisinde -2017'yi de denetliyoruz bu arada- bazı rakamlar buluyorum. Yok aslında rakamlar ama şöyle bir ibare var, birkaç tane ibare var daha doğrusu, bunlardan bir şeyler çıkarmaya çalıştım, bunlar da enteresan rakamlar: Bütçe kanunuyla bu tertibe başlangıç ödeneği verilmemiş, Türkiye Kamu Hastaneleri Kurumu hastane hizmetleri YİKOB giderleri için bu tertibe 149 bin lira ekleme olmuş. "Yıl içerisinde 694 sayılı KHK'yle bakanlığımız teşkilatının yeniden yapılandırılması sonucu buradaki rakam sıfıra irca edilmiştir." Ha, bir de bütçe kanunuyla bu tertibe 644 milyon lira konulmuş, "Daha sonra 694 sayılı KHK'yle bakanlığımız teşkilatı yeniden yapılandırma -falan filan- hizmet bedelleri için kullanılmak üzere Sağlık Bakanlığı tertiplerine aktarılmıştır." diyor.
Burada, bunlarla ilgili, bunlardan ne anlarsınız? Bir 644 milyon lira konulmuş bu KÖİ ödemeleri için, bir ufak meblağlar var, yine 181 milyon 889 bin liralık bir şeyden bahsediyor. Bunlar da Adana, Isparta, Mersin, Yozgat şehir hastanelerinin kira bedelleri için kullanılmıştır diyor, 181 milyon 889 bin 456 lira.
Yine, bir 273 milyon lira var. 273 milyon 290 bin 757 lira da aynı şekilde yap-kirala-devret modeliyle yaptırılan hastanelerin temizlik, güvenlik, bilgisayar ve yazılım kiralama bedelleri ve benzeri hizmet alımları için kullanılmış. 64 kuruş sadece kullanılmamış bu ödenekten.
Yani bu nasıl bir şeydir? Temizlik, güvenlik hizmetleri için bunların ayrı para harcanmış, 273 milyon lira, onun haricinde bir meblağ konulmuş. 644 milyon lira ayrı bir meblağ var. Yani toplamı nedir bunun? Bunları anlamam yani bulmaca çözer gibi bunlar üzerinde çalışma yapıyoruz.
Sayın Bakanım, Kamu Hastaneleri Kurumunun 2017 Sayıştay denetim raporu var. Nasıl bir rapor bu biliyor musunuz? Sonuçta, Sayıştay diyor ki Kamu Hastaneleri Kurumuyla ilgili olarak: "Bu hususlarla ilgili denetim sonucunda denetim görüşü oluşturmak üzere yeterli ve uygun denetim kanıtı elde edilememiştir." Yani normal olarak Kamu Hastaneleri Kurumunun, bir devlet kurumunun Sayıştay tarafından denetimi yapılamamış vaziyette. Uygun denetim kanıtı... Yeterli ve uygun denetim kanıtı elde edilememiştir diyor. Normal koşullar altında bunların yöneticilerinin falan oturup hesap vermesi lazım, sizin bu konularda hesap sormanız lazım, o dönemde olmayan birisiniz ama bu mevkidesiniz, bunların hesabının sorulması lazım. Böyle bir dönem olmasa Sayıştay raporunun çok daha farklı olması gerekirdi. Ben eminim, denetçilerin yazdığı rapor farklıdır, Sayıştaydan gelen rapor farklıdır bu konularla ilgili. Diyor ki denetim görüşünün dayanaklarında: Biz bir şeylere baktık, bazı hesaplara girdik, baktık ama kamu idaresinin muhasebe ve raporlama sistemiyle ilgili sorunlar var. İşlemlerin sistemli ve zamanında muhasebeleştirilip...
(Mikrofon otomatik cihaz tarafından kapatıldı)
BAŞKAN - Sayın Kuşoğlu, tamamlayın lütfen.
BÜLENT KUŞOĞLU (Ankara) - Teşekkür ederim.
...raporlanması için bu süreçteki görevlilerin yetki ve sorumluluklarının net olarak tanımlanması, Maliye Bakanlığıyla ilgili kamu idaresi arasında karşılıklı sorumlulukların netleştirilmesi; muhasebe sistemiyle ilgili sorunlar var, tablolarla ilgili sorunlar var. Baştan aşağı sorun yani bir kamu iradesi ki bunlar çok önemli meblağlar, çok büyük de bir bütçesi var, döner sermayesinin de aynı şekilde... Sonuç olarak, rezalet vaziyette yani bu bir skandaldır. Şartlı görüş sonuçta, 1+8 bulgu var, denetim görüşünü etkilemeyen 8 bulgu var ayrıca ama bunların sonuç olarak ne olduğunun sizin tarafınızdan sorulması lazım.
Şimdi, 4'üncü bulgu var, özellikle kayıtlara girmesi açısından ve sizin bilgilenmeniz açısından okuyacağım bir bölümünü. 4'üncü bulgu diyor ki: "Hizmete giren şehir hastanelerine ait varlık ve yükümlülüklerin kaydedilmemesi." Varlık ve yükümlülüklerin kaydedilmemesi. E, nasıl sonradan bunları teslim alacağız? Yani varlık ve yükümlülüklerini; biten, hizmete giren şehir hastanelerinin varlık ve yükümlülüklerini kayıt altına almıyoruz, yirmi beş sene sonra bunları teslim alacağız, nasıl alacağız Allah aşkına?
"Kira ödemelerinin hatalı muhasebeleştirilmesi ve muhasebe içi envanter işlemlerinin yapılmaması. Söz konusu mevzuata göre yap-işlet-devret modeliyle edinilen maddi duran varlıklar finansal kiralama işlemi olarak değerlendirilecektir. Genel Yönetim Muhasebe Yönetmeliği'nin 25'inci maddesi gereğince finansal kiralama ve işlemine konu maddi duran varlıkların gerçeğe uygun değeriyle kira ödemelerinin bugünkü değeri karşılaştırılacak, muhasebeleştirme düşük olan değer üzerinden yapılacaktır. Sözleşme gereği kiralayana ödenecek toplam tutar mali borç olarak kaydedilecek, finansal kiralama borçlanma maliyeti ise ilgili oldukları dönemde gider olarak kaydedilmek üzere ayrı bir hesapta incelenecektir."
Hiç böyle bunları bulamıyoruz maalesef, hiçbirisini. Sonuçta da teknik açıklamalar, bunlara fazla girmeyeyim ama özellikle bu 4'üncü bulgunun çok iyi değerlendirilmesi lazım. Özellikle Kamu Hastaneleri Kurumuyla ilgili raporun değerlendirilmesi lazım. Bakanlığınızla ilgili Sayıştay denetim raporunda da şartlı görüş var, onda da 3+4 bulgu var, denetim görüşünü etkileyen, etkilemeyen, 3+4. Orada sadece bir konuyu sormak istiyorum, sonra söz almayayım. Faaliyet sonuçları tablosunda hizmet alımları var. Hizmet alımlarıyla ilgili bilgi verebilirse arkadaşlar memnun olurum. Halk Sağlığı Kurumuyla ilgili olarak da şartlı görüş var, 1+1'lik bir şey var ama Kamu Hastaneleri Kurumu kadar değil tabii. Diğerlerini de diğer arkadaşlarımıza bırakıyorum.
Sayın Bakanım, bütçeniz hayırlı olsun. Ama son bölümde, özellikle bu alanda yapmak istediklerinizi, vizyonunuzu ortaya koyabilirseniz memnun oluruz. Bu hesaplarla ilgili, hakikaten, bir rezalet ve skandal var. Bu hesaplarla ilgili de hiç olmazsa gelecek dönem için bir düzeltme yaptırabilirseniz memnun oluruz.
Bir devlet kurumunun, bir kamu kurumunun, bir bakanlığın, özellikle sağlık alanında çok fazla giriş çıkışı olan, işlemi olan bir bakanlığın hesaplarının böyle olmaması lazım. Biliyorsunuz, hastaneler çok fazla fonksiyonu olan, işletmecilik açısından da çok fazla fonksiyonu olan yerler. Çok daha farklı bir bakış açısıyla düzenlenmesi lazım.
Teşekkür ediyorum tekrar, başarılar diliyorum.