MUSTAFA TUNCER (Amasya) - Yönetim Kurulu Başkanımız Başkanlığında tüm misafirlerimize hoş geldiniz diyorum.

Sunumda -bu öneri görüşülürken- kullandırılan kredinin yüzde 20'sinin tarıma ayrıldığı, 56,2 milyar lira olduğu belirtiliyor. Bu rakam cazip gibi görünse de isminin başında "Ziraat" olan bir bankanın yüzdeye vurulduğunda ziraate ve ziraatçilere, üreticilere, emekçilere, çiftçilere kullandıracağı kredi oranının yüzde 50'nin üzerinde olması gerekiyor. Ülkemizin özellikle hayvancılıkta yaşadığı sıkıntılar, samana muhtaçlığımız, mercimeğe, bakliyata muhtaçlığımız göz önüne alındığında bu ülkenin tarımının aslında inşaattan da betondan da çok daha önemli bir sektör olduğunu ve bunun desteklenip tarım üzerinde bu ülkenin gelişmesinin gerektiği bugün çok net ve bariz ortaya çıkmıştır. Ama baktığımızda Ziraat Bankası bunu gerçekten hâliyle yapıyor mu? Yapmıyor. Niçin yapmıyor? Bir sonraki öneride bakacağız, sadece tarımla uğraşmayan bir müşterinin bankadaki oluşturduğu ve tahsilatta da çok zorlanıldığı sekiz senedir hâlen bir adım gidilmediği şey de 270 milyon euroluk bir kredisinin şu an batak göründüğü, her ne kadar icra takibinde yasal işlemde olduğu resmiyette olsa da uygulamada sekiz yıldır bir karınca boyu gidilememiş ve de bu kredi batak. Bankanın kullandırdığı tüm kredilerinin neredeyse yüzde 2,5'ine tekabül eden bir oran batak durumdaysa çiftçilere verilecek desteğin çok daha yüksek olması olmazsa olmaz koşuldur.

Bu nedenle şunu ben merak ediyorum: Yasal takiplerin... Ki şunu da çok iyi biliyorum, çiftçilerin içinde olan bir arkadaşınızım, çiftçilerin yasal takibinin çok düşük olduğunu ve en azından bölgemden ve gittiğim yerlerde de görüyorum. Yasal takiplerinizde, toplam yasal takiplerinizde çiftçilerin, üreticilerin kullandığı kredilerdeki batak veya yasal takibe düşmüş oran yüzde kaçtır? Diğer sektörlere sağladığınız kredilerdeki yasal takip batak oranı yüzde kaçtır? Bunu Sayın Genel Müdürüm cevaplandırırsa iyi olur.

Bir diğer husus, bunu ben ilgili bakanlığa da sormuştum. Amasya Merzifon'da bu yaşandı, muhtemelen diğer Ziraat Bankası şubelerinde de yaşanıyordur. Çiftçiler kullandıkları kredilerin taksitini ödemek için Merzifon Şubesine gittiğinde, "Ben taksitimi ödemeye geldim, param burada." diye ilettiklerinde banka yetkilisi "Önce senin ÇKS'ye kaydın devam ediyor mu etmiyor mu bunu bir sorgulamamız gerekir." diyor. Yani aylık dönem olur, üç aylık dönem olur, yıllık dönem olur. Çiftçi kayıt sistemi ÇKS. "ÇKS'ye kaydınız devam ediyor mu etmiyor mu bunu bir sorgulamamız gerekir." diyor, taksitini ödeyecek çiftçi de "Tamam, sorgulayın." dediğinde "Sorgulamamız için bize 600 lira ile 800 lira arasında para vermeniz gerekir." diyor. Bunu Merzifon Şubesine sorabilirsiniz. Şimdi, ben ilgili bakanlığa da 2 Ekim 2018'de bu hususu sormuşum, henüz bir cevap gelmedi. Yani her taksit ödemesinde eğer çiftçiden 600 ya da 800 lira "ÇKS" adı altında bir haksız para talep edilecekse düşük faizin ya da sübvansiyon uygulamasının da bir mantığı olmuyor, sadece şekilde, sözde kalan bir husus.

Görüşülmekte olan öneriyle ilgili, ülkemiz gençlerinin tarıma yönlendirilmesi, tarımla uğraşlarının artması bu yönde gelişmeleri için Genç Çiftçi Akademisi Projesi başlattığınızı söylüyorsunuz. Teşekkür ediyorum. Mutlaka çok iyi bir uygulamadır. Ama bu açılmamış projede. Yani bunun kapsamı nedir, içeriği nedir? Mesela sadece teorik olarak çiftçilik mi anlatılıyor, yoksa bunun yanında işte o teoride başarı sağlayan genç çiftçiliğe özenen kardeşlerimize istihdama yönelik ya da yeni iş yeri açmasına yönelik faizsiz destekler de veriyor musunuz? Bunun içeriği biraz açılırsa memnun olurum.

Yine çiftçilere verilen kredilerde hayvanların da artık rehin alınabildiğini hatta meyve ağaçlarının da rehin alınabildiğini ve bunun kredi vermede bankanın elini rahatlattığını belirtmişsiniz ama buna 7099 sayılı Kanun'un işte "Taşınırı iyi niyetle devralan ya da satın alan kişinin iyi niyeti korunur." hükmü uyarınca bir engel olduğun belirtiyorsunuz. Yani bir çiftçi hayvanlarını size rehin edip kredi kullandıysa ve o hayvanlarını daha sonra sattıysa -ya da ceviz ağaçlarını, badem ağaçların sattıysa- satın alan üçüncü kişinin iyi niyeti korunuyor ve sizin o rehininizin bir önemi de kalmıyor benim anladığım. Bu konuda sayın banka yetkililerince en azından alım satım sicil kayıt defteri gibi bir defter tutulmasıyla ilgili -bir yetkili organ, işte ilçe tarım müdürlüğü olur ya da başka kuruluşlarda olduğu gibi- herhangi bir öneriniz Hükûmete oldu mu? Veya böyle bir öneriniz varsa Komisyona iletirseniz biz de Komisyon olarak bu konuda bankanın elini rahatlatacak girişimlerde bulunalım diye belirtelim.

Bir diğer öneriyle ilgili bir diğer husus, çiftçinin kredi borçlarının belirlenen faizle bir yıl ertelenmesini yaptığınızı, eğer bir yıldan fazla erteleme talep eden çiftçi olursa da bankanın sunduğu özel faiz oranlarıyla beş yıla kadar erteleme yapabildiğinizi belirttiniz.

Şu an çiftçimiz gerçekten çok zor durumda. Ben bir çiftçi çocuğuyum, çiftçilikle de uğraşan biriyim. Buğdayından para kazanamadı bu sene. Çoğu yerlerde, özellikle Amasya'nın merkez ve Göynücek'e bağlı "Geldingen Ovası" denen Türkiye'de de sayılı ovalardan biri olan ova dolu afetiyle müthiş şekilde zarar gördü, etti. Bu beş yıl ertelemeyi en azından bir defaya mahsus faizsiz olarak yani hiç faiz almadan anaparayı beş yıla yayarak yapıp bu çiftçilere bir rahat nefes aldırma imkânınız olur mu diyorum. Bununla ilgili bir yasal engel varsa ve bizim elimizden gelecek bir şey varsa biz de o konuda gerekli teklifleri yapalım diyorum.

Şimdilik teşekkür ediyorum efendim.